Samenvattingen bij de voorgeschreven literatuur voor Thema 3 van De 21ste eeuw en de moderne mens (UU) 23/24

Waar gaat het artikel van Arnett over?

In geïndustrialiseerde landen geldt over het algemeen dat mensen aan het eind van hun tienerjaren en in hun twintigerjaren de basis leggen voor hun carrière. Vaak verandert er in deze tijd veel op het gebied van liefde, werk en andere tijdsbesteding en in wereldbeelden. Dit is daarom een belangrijke periode.

Deze periode waarin belangrijke keuzes gemaakt worden, wordt steeds langer, nu mensen minder jong trouwen en kinderen krijgen en hoger onderwijs volgen dan vroeger. Er is daarom een langere periode om van studie, baan, relatie, wereldbeeld en toekomstplan te veranderen. Late tieners en vroege twintigers worden niet meer gedwongen om te settelen maar kunnen nog veel verschillende opties uitproberen.

Dit artikel hoopt aan te tonen dat de leeftijdscategorie van 18-25 als opkomende volwassenheid ('emerging adulthood') een aparte groep is tussen die van pubertijd en jongvolwassenheid. Het staat op zichzelf omdat er relatieve onafhankelijkheid van sociale rollen en normatieve verwachtingen is.

Wat is de theoretische achtergrond van opkomende volwassenheid?

Erik Erikson heeft vanaf 1950 geschreven over de ontwikkeling van de late tienerjaren tot in de twintigerjaren. Hij schreef al dat de pubertijd in geïndustrialiseerde landen opgerekt werd omdat mensen steeds langer vrij waren van sociale verwachtingen. 

In 1978 schreef Daniel Levinson over de leeftijd 17-33 waarin een stabiele structuur voor de rest van het leven wordt opgebouwd. In deze tijd ervaart iemand juist veel instabiliteit. Hij noemde dit de 'novice phase', een soort beginnersfase van het leven. 

Het werk van Kenneth Keninston uit 1971 kwam hiermee overeen. Keninston voegde toe dat er in de jonge jaren een spanning bestaat tussen het zelf en de samenleving. Dat Keninston hier de term 'jongeren' gebruikt had voor mensen in hun late tienerjaren en vroege twintigerjaren is problematisch omdat aan 'jong' kinderlijke eigenschappen verbonden zijn. Doordat velen na hem deze term hebben overgenomen, lijkt de opkomende volwassene nog steeds vaak eerder een puber dan een volwassene. Maar er is goede reden om deze periode los te zien van de pubertijd.

Waar is opkomende volwassenheid als aparte leeftijdscategorie goed voor?

Er zijn verschillende redenen waarom het handig zou zijn om een nieuwe leeftijdscategorie te maken voor late tieners en twintigers, los van de pubertijd en de jongvolwassenheid:

• Demografisch gezien heeft deze categorie heel andere eigenschappen dan de categorieën pubertijd en jongvolwassenheid. Pubers gaan over het algemeen naar school en wonen bij hun ouders. Jongvolwassenen hebben over het algemeen een baan, vaste relatie en woning. Opkomende volwassenheid wordt juist gekenmerkt doordat er geen duidelijke normen zijn. In deze tijd ontdekken mensen nog wat ze willen, ze verhuizen het meest van alle leeftijdsgroepen en beginnen aan nieuwe studies, banen en relaties. Niet alleen wat betreft opkomende volwassenen zou het duidelijkheid verschaffen als ze een eigen categorie hadden, maar ook voor de pubers en jongvolwassenen waarvoor dan duidelijker wordt hoeveel mensen er binnen bepaalde normen vallen. 
• Subjectief ervaren opkomende volwassenen zichzelf niet meer als adolescenten, maar ook nog niet helemaal als volwassenen. Uit onderzoek is gebleken dat dit zelfs zo is wanneer opkomende volwassenen al een vaste carrière en een eigen gezin hebben. Wat voor opkomende volwassenen vooral belangrijk lijkt te zijn om zichzelf volwassen te voelen is eigen verantwoordelijkheid over het leven hebben en onafhankelijke keuzes kunnen maken. In de leeftijdscategorie van 18-25 wordt vaak nog niet gevoeld dit al bereikt te hebben.
• De identiteit wordt nog uitgezocht in de opkomende volwassenheid. Er wordt vaak gedacht dat dit gebeurt in de pubertijd, maar als die van 10 tot 18 loopt en opkomende volwassenheid van 18 tot 25, gebeurt het grootste deel in de opkomende volwassenheid. Onderzoek is nog veel gericht op de pubertijd, waardoor een belangrijk deel over het hoofd wordt gezien. In de adolescentie wordt veel meer gedaan wat anderen van iemand verwachten. Tijdens de opkomende volwassenheid komt iemand erachter wat hij zelf echt wil in werk, studie, liefde, etc. en wat hij zelf vindt van de wereld. Het uitzoeken van de eigen identiteit wordt daarbij ook vaak als moeilijk, teleurstellend of eng ervaren. Er moet meer aandacht komen voor de moeilijkheden hierin na de pubertijd. 
• Overige verschillen in opkomende volwassenheid in vergelijking met andere leeftijdscategorieën. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan risicovol gedrag (in seks, drugsgebruik en autobesturing). Veel onderzoek kijkt enkel naar adolescenten, terwijl het veel meer tijd kost voor mensen om goed met risico om te leren gaan. Risicovol gedrag is onderdeel van het uitzoeken van de identiteit en neemt vaak pas af door stabiliteit in het leven, zoals een vaste baan en een huwelijk en daarna het ouderschap. Ook de relatie met ouders kan in de opkomende volwassenheid veranderen. Kinderen die langer bij hun ouders blijven wonen blijken uit Amerikaans onderzoek later een slechtere band met hun ouders te hebben. Uit Europees onderzoek blijken wel voordelen van langer thuis wonen, zoals meer gevoel van veiligheid en steun, maar hierin wordt ook benadrukt dat alleen de kinderen die veel autonomie hebben in hun ouders huis hier baat bij hebben. Als enkel wordt gekeken naar pubers waarvoor de norm thuis wonen is en jongvolwassenen waarvoor de norm op zichzelf wonen is, kan veel minder nuttig onderzoek worden gedaan naar de periode waarin kinderen uit huis gaan. Ook andere aspecten van de opkomende volwassenheid verdienen meer onderzoek, zoals het belang van vriendschap en mediagebruik.

Wat is het verschil tussen opkomende volwassenheid en adolescentie?

G. Stanley Hall begon met het wetenschappelijke onderzoek naar adolescentie. Volgens Hall duurde die adolescentie echter van 14 tot 24, niet, zoals nu, van 10 tot 18. Dit vervroegen van de beginleeftijd kan komen doordat lichamelijke pubertijdsverschijnselen tegenwoordig in Westerse landen vroeger optreden dan aan het begin van de 20ste eeuw. Maar het vervroegen van de eindleeftijd zal niet geïnspireerd zijn op biologische veranderingen maar op sociale. Tegenwoordig gaat een veel groter percentage van de adolescenten naar school. Daarom is 18 nu gekozen, omdat dit overeenkomt met de leeftijd waarop kinderen gemiddeld klaar zijn met de middelbare school en ook voor de wet als volwassenen gezien worden. 

De pubertijd van 10 tot 18 rekenen is dus logisch, omdat dit de tijd is waarin mensen veel fysieke veranderingen doormaken en onderdeel uitmaken van een op school gebaseerde cultuur. Maar hierdoor wordt een belangrijke leeftijdsgroep vergeten omdat mensen na hun 18e al als volwassenen worden gezien. Een groot deel van de mentale ontwikkeling gebeurt nog in de jaren van 18 tot 25. Sommige wetenschappers hebben deze jaren de tweede adolescentie willen noemen omdat de helft van de volwassenwording hierin gebeurt. Maar over het algemeen is deze helft in onderzoek vergeten of ten onrechte als volwassen aangemerkt.

Wat is het verschil tussen opkomende volwassenheid en jongvolwassenheid?

Er kan gezegd worden dat de late tienerjaren en vroege twintigerjaren al in de categorie jongvolwassenheid vallen. Maar er zijn meerdere redenen waarom jongvolwassenheid ongeschikt is als label voor de leeftijdscategorie 18-25

• Jongvolwassenheid impliceert dat volwassenheid al bereikt is terwijl, zoals hierboven te lezen, mensen van 18-25 nog in veel opzichte anders dan volwassenen zijn. 
• De late twintigerjaren en dertigerjaren zijn nog jong in de volwassenheid.
• Voor jongvolwassenen zijn er normen die voor opkomende volwassenen nog niet gelden.

Wat is opkomende volwassenheid volgens andere culturen?

In dit artikel werd op Westerse culturen gefocust. De meeste culturen waarin het bestaan van een categorie voor opkomende volwassenheid is onderzocht, hebben wel een aparte leeftijdscategorie voor de adolescentie, maar slechts 20% voor opkomende volwassenheid. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat in niet-Westerse culturen vaak veel jonger getrouwd wordt en het huwelijk wordt gezien als de grens waarna volwassenheid bereikt is. Opkomende volwassenheid lijkt dus vooral een aparte categorie te zijn in geïndustrialiseerde en post-industrialisatielanden, waar het huwelijk vaker wordt uitgesteld om te studeren en een carrière op te bouwen.

Dit is uiteraard een generalisering, omdat er ook binnen een land culturele verschillen bestaan in gemiddelde trouwleeftijd. Die leeftijd ligt bijvoorbeeld lager in veel orthodox gelovige groeperingen dan in de rest van een land. Ook sociale klassen spelen een belangrijke rol. De middenklasse heeft meer kansen om te studeren en op te klimmen op de carrièreladder. Als gevolg hiervan beginnen opkomende volwassenen uit de middenklasse later aan het creëren van het eigen gezin met huwelijken en kinderen dan hun leeftijdsgenoten uit de onderklasse.

In landen die economisch sterk in ontwikkeling zijn is er vooral een groot verschil te zien tussen stedelijke en landelijke gebieden. Mensen in een stad krijgen over het algemeen ook meer onderwijs en ervaren dus meer een periode voor de volwassenheid. Er is een sterk verschil te zien met leeftijdsgenoten van het platteland, die nog minder profijt hebben van de economische ontwikkeling van hun land en als gevolg daarvan eerder stoppen met school.

Met de globalisatie van de wereldeconomie is het te verwachten dat dit voor steeds meer mensen wereldwijd zal gaan gelden. Het is daarom belangrijk dat hier nu meer onderzoek naar wordt gedaan. 

Waar gaat het artikel van Van der Heiden et al. over?

In het dagelijks leven krijgen we steeds meer te maken met automatisering. Automatisering zorgt ervoor dat mensen minder hoeven te doen, maar er blijven altijd taken bestaan waarin zowel mensen als systemen bij betrokken zijn. In het verleden konden alleen getrainde professionals met deze systemen werken, maar nu wordt het steeds alledaagser en krijgt iedereen ermee te maken.

Vooral geautomatiseerd autorijden is een sterk opkomend veld van onderzoek. De Society of Automotice Engineers (SAE) heeft zes levels van automatisering opgesteld, van lagere levels waarbij de bestuurder het meeste doet naar hogere waarbij het voortuig het meeste doet. Vanaf level 3 en 4 wordt van een voertuig verwacht dat het langere stukken kan rijden zonder menselijke interventie. Er is alleen af en toe hulp nodig (level 3) of gewenst (level 4). 

Hoe veel een voertuig ook zelf kan, de bestuurder moet nog kunnen ingrijpen. Daarom moet de menselijke gevoeligheid voor externe invloeden worden getest in de situatie van het besturen van een geautomatiseerd voertuig. Gevoeligheid betekent in hoeverre iemand nog beïnvloed kan worden door iets.

In de ideale situatie hoeft de bestuurder in principe zo lang alles normaal verloopt niks meer te doen, maar blijft hij gevoelig voor signalen die een respons van hem vereisen. Frontal P3 of fP3 is een frontale respons op stimuli. De fP3 toont het reactievermogen van iemand op externe invloeden aan. Er moet dus gekeken worden wanneer de fP3 nog naar behoren is en wanneer niet. In dit experiment wordt getest wanneer de fP3 verminderd wordt. Het gaat hier specifiek om gevoeligheid voor auditieve stimuli.

Welke methoden zijn voor dit experiment gebruikt?

Deelnemers voor dit experiment werden gerekruteerd door flyers uit te delen op een universiteitscampus. De 24 deelnemers waren gemiddeld 23 jaar oud met de jongste 18 en de oudste 55 jaar oud. 

Er werd een rijsimulator gebruikt waarin het voor de deelnemers leek alsof ze over de weg reden zoals in een auto. Voor de stimuli werd tevens een koptelefoon opgezet. EEG, hersenmetingen via elektroden, werd ingezet om de fP3 te meten. Hierbij werd gekeken naar de interval van de reacties van de deelnemers. 

De fP3 werd gemeten terwijl de deelnemers taken moesten uitvoeren die te maken hadden met luisteren (stimuli ontvangen) en spreken (reageren). Er waren vier verschillende condities: stilstaan (zonder taak, met herhalingstaak en met vormingstaak), geautomatiseerd rijden zonder taak, geautomatiseerd rijden met als taak woorden te herhalen en geautomatiseerd rijden met als taak woorden te vormen. De resultaten werden geanalyseerd en met elkaar vergeleken.

Wat zijn de resultaten van dit experiment?

Dit experiment suggereert dat een gelijktijdige taak uitoefenen tijdens het rijden de fP3 vermindert. Dit komt overeen met eerder onderzoek. Eerder was namelijk al vastgesteld dat het reactievermogen van bestuurders van een geautomatiseerd toestel niet per se minder is, maar dat het wel veel sneller daalt dan dat van een actieve bestuurder. Actieve bestuurders zijn beter in staat tot het goed uitvoeren van meerdere taken tegelijkertijd dan passieve bestuurders. 

Wat wel bijzonder is, is dat er een "vloereffect" optreedt in verschillende situaties. Eerder onderzoek, met name van Van der Heiden et al. 2018 en 2020, had al aangetoond dat dit gebeurt bij handmatig rijden en woordvorming.

Het huidige experiment toont aan dat dit vloereffect ook optreedt bij geautomatiseerd rijden met het herhalen of vormen van woorden. In beide taken is het effect vergelijkbaar. Dit betekent dat de moeilijkheid van een taak niet uitmaakt voor het verminderen van fP3. Het stelt dat als een passieve bestuurder ook maar iets extra's moet doen, ongeacht wat, hij al een sterk verminderd reactievermogen heeft.

Wat volgt er uit dit experiment?

Tegen de verwachting in, blijkt uit dit experiment dat er geen significant verschil zit in de fP3 bij een herhalingstaak en een vormingstaak. 

Hieruit volgt dat het reactievermogen niet per se lager is bij geautomatiseerd rijden. Maar het neemt wel sterk af als er een gelijktijdige taak bijkomt. Deze bijkomende taak kan zelfs het handmatig besturen van de auto zijn, zoals eerder door Van der Heiden et al. aangetoond. 

Dit kan gevaarlijk zijn omdat er vaak een andere taak moet worden vervuld, zoals het handmatig bijsturen. Hierdoor is een bestuurder veel minder reactief op externe invloeden. Het is daarom belangrijk om, aangezien geautomatiseerd rijden steeds groter wordt, manieren te gaan verzinnen om de fP3 hoog te houden tijdens het geautomatiseerd rijden, ook wanneer er een bijkomende taak moet worden uitgevoerd. 

Wat is er nodig in toekomstig onderzoek?

In de toekomst is meer onderzoek nodig en er zijn nieuwe creatieve suggesties nodig die onderzocht moeten worden. Het is belangrijk dat in toekomstig onderzoek zo veel mogelijk condities getest worden en meer verschillende soorten stimuli. 

Tevens moet in het automatiseringsproces rekening gehouden worden met een verlaagd reactievermogen van bestuurders van geautomatiseerde auto's. Daarom moeten er oplossingen komen die dit ondervangen. 

Waar gaat het artikel van Metz et al. over?

Verschillende onderzoeken hebben gunstige effecten aangetoond van SDM in de geestelijke gezondheidszorg. SDM staat voor Shared decision-making. SDM is de aanpak waarbij patiënten en clinici beschikbare informatie delen vanuit beide perspectieven en waar patiënten worden aangemoedigd en ondersteund om actief deel te nemen aan de besluitvorming over de behandeling. Hierdoor voelen patiënten zich meer betrokken, beter geïnformeerd, tevredener en hebben ze meer vertrouwen in de therapie. Dit kan leiden tot betere behandelresultaten. 

Door integratie van feedback van Routine Outcome Monitoring (ROM) kan de SDM-aanpak verder verbeterd worden. Eerdere studies hebben de bruikbaarheid en haalbaarheid van ROM binnen de SDM al aangetoond. Met het volgende experiment wordt dit verder onderzocht.

Welke methoden zijn voor dit experiment gebruikt?

Voor dit experiment is een randomised-controlled trial (RCT) gebruikt. Deelnemers werden gerekruteerd binnen patiënten die behandeld werden en de patiënten die terugkwamen om hun behandeling te beoordelen. Van tevoren werden de socio-demografische kenmerken en klinische kenmerken van de patiënten verzameld. De RCT was bedoeld om ROM in alledaagse klinische settingen te implementeren. De SDM, SDMR, en de normale aanpak, DMAU, werden met elkaar vergeleken.

De data werd vergaard door vragenlijsten die de patiënten zelf invulden aan het begin van hun behandeling en na 6 maanden. In de vragenlijsten werd het beslissingsconflict in patiënten gemeten door 16 aspecten van de behandeling te laten beoordelen met een 0 (sterk mee eens) tot 4 (sterk mee oneens). De scores werden gedeeld door 16 en vermenigvuldigd met 25, waardoor er een resultaat tussen de 0 en de 100 uitkwam. Op dezelfde manier werden secundaire aspecten van de SDM en processuele aspecten gemeten.

Wat zijn de resultaten van dit experiment?

Uit analyse van de intentie om te behandelen, bleken geen significante verschillen. Wel waren er significante interactie effecten te zien tussen de condities tijdens de eerste diagnose en tijdens de behandeling. Dat laat zien dat het effect van de SDMR beïnvloed werd door de eerste diagnose als effect aanpasser.

Een betere applicatie van de SDM en ROM leidde tot significant minder beslissingsconflict. Vervolgens leidde minder beslissingsconflict tot betere klinische uitkomsten en een hogere kwaliteit van leven.

Wat volgt er uit dit experiment?

Anders dan verwacht, werden geen significante verschillen gevonden in primaire en secundaire uitkomsten die door patiënten werden gerapporteerd. Maar de resultaten van de clinici en de praktische effecten lieten wel duidelijke verschillen zien. 

Ook was er een duidelijk positiever effect voor depressieve patiënten te zien ten opzichten van andere subgroepen patiënten. Dit ligt in lijn met eerder onderzoek waaruit ook bleek dat feedback tijdens de behandeling tot betere uitkomsten leidt bij patiënten met stemmingsstoornissen.