Aanvulling colleges 16 & 17 (Introduction to Psychology for Pedagogical Sciences )

Deze samenvatting is geschreven in collegejaar 2012-2013.

Hoorcollege 16

14-01-2013

Skyler Hawk

Hoofdstuk 17: Psychische stoornissen

Psychische stoornissen werden in het verleden op verschillende manier verklaard. Eerst dacht men dat het door bovennatuurlijke krachten of demonische bezetenheid kwam. Later kwam Hippocrates met de theorie dat mentale ziekten hetzelfde zijn als lichamelijke aandoeningen. De freudiaanse psychoanalyse (begin 1900) zei dat het psychologische interpretaties zijn van wanordelijk gedrag.

Het kwetsbaarheid-stress model gaat ervan uit dat kwetsbaarheid en stressfactoren kunnen leiden tot een psychologische stoornis. Kwetsbaarheid zijn genetische factoren, biologische kenmerken, psychologische kenmerken, eerdere onaangepaste leerdingen en een lage sociale hulp. Stressfactoren kunnen economische tegenspoed, omgevingstrauma, inter-persoonlijke stress of verlies van iemand en beroepsmatige tegenslagen of eisen. Als een van deze dingen tegelijk gebeuren kan het voorkomen dat men een psychische stoornis ontwikkelt.

Er zijn verschillende psychische stoornissen. Een veel voorkomende is angststoornis. Er zijn vier factoren die een rol spelen bij angst: emotionele symptomen, cognitieve symptomen, fysiologische symptomen en gedragssymptomen. Emotionele symptomen zijn het gevoel van spanning en bezorgdheid. Cognitieve symptomen zijn het zorgen maken en gedachtes over het onvermogen om ergens mee om te gaan. Fysiologische symptomen zijn een toegenomen hartslag, spierspanning en andere autonome prikkel symptomen. Gedragssymptomen zijn het vermijden van enge situaties, verminderde prestatievermogen en een toegenomen schrikreactie.
Generalized anxiety disorder is een chronische staat van diffuse angst. Een fobie is een sterke en irrationele angst van bepaalde objecten of situaties. Een paniekstoornis treedt plotseling op en is onvoorspelbaar. Deze is erg intens.
 

Obsessive-compulsive disorder is een ziekte met gecombineerde tics. Obsessies zijn onwelkome gedachten, beelden of impulsen die het bewustzijn binnendringen en zeer moeilijk te beheersen zijn. Dwanghandelingen zijn herhaaldelijke reacties die functioneren om de angst die met opdringerige gedachte geassocieerd wordt, te verminderen. Het is een herhaalde beweging om de angst iets te verminderen.
Posttraumatisch stress syndroom (PTSS) is een ernstige angststoornis die ontstaat na een traumatische gebeurtenis. Voorbeeld: veel Amerikaanse soldaten, die mee vochten in de Vietnamoorlog keerden terug naar Amerika en hadden zoveel moorden en andere ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt. Veel van hen kregen last van het PTSS.

Stemmingsstoornissen
Stemmingstoornissen zijn gebaseerd op emotie. Ze omvatten depressie en manie. Net als angststoornissen komen stemmingsstoornissen veel voor. Onder depressie valt dysthymie een minder intense vorm van depressie die minder dramatische effecten heeft op het persoonlijk en beroeps- functioneren. Emotionele symptomen zoals verdriet, hopeloosheid, angst, ellende en het onvermogen om plezier te hebben kunnen een rol spelen bij depressie.
 

Negatieve cognities van jezelf, de wereld en de toekomst zijn onderwerpen van cognitieve symptomen. Het verlies van interesse, gebrek aan aandrijving en moeilijkheden met het starten van iets zijn symptomen van het motivatie symptoom. Het verlies van eetlust, gebrek aan energie, moeilijkheden met slapen en gewichtsverlies zijn symptomen van het somatische symptoom.
Een bipolaire stoornis is een depressie afgewisseld met perioden van manie. Manie is een staat van zeer opgewonden stemming en gedrag dat het tegenovergestelde is van een depressie. In een manische fase is de stemming euforisch. Ze zien geen grenzen in wat ze wel of niet kunnen en kunnen daardoor grote risico’s nemen in zo’n bui. Deze personen zijn vaak erg prikkelbaar. Biologische factoren zijn neurotransmitter tekortkomingen maar ook genen spelen hierbij een rol. Psychologische factoren zijn persoonlijkheid op basis van kwetsbaarheid. Cognitieve processen zijn depressive cognitive triad: negatief beeld van de wereld, zichzelf en de toekomst. Depressive attributional pattern: positieve gebeurtenissen die plaatsvinden zijn gebeurd door factoren buiten henzelf, negatieve gebeurtenissen komen door henzelf, denken ze. Learned helplessness stelt dat depressie optreedt wanneer mensen verachten dat negatieve dingen gaan gebeuren en dat er niets is dat zij er tegen kunnen doen.

Persoonlijkheidsstoornissen
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben stabiele, ingesleten, niet flexibele en maladaptieve manieren van denken, voelen en gedragen. Er zijn drie vormen van een persoonlijkheidsstoornis: dramatisch en impulsief gedrag, bezorgd en angstig gedrag, raar en excentriek gedrag. Ongeveer 10-15% van de volwassenen hebben een persoonlijkheidsstoornis. Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis lijden aan een gebrek aan geweten. Ze hebben geen emotionele hechting aan andere mensen. Ze tonen weinig angst of schuldgevoel. Lijken impulsief en niet in staat om de bevrediging van hun behoeften af te zwakken. Tonen een gebrek aan emotionele gehechtheid aan andere mensen. Borderline personality disorder is een ernstige instabiliteit in gedrag, emotie, identiteit en persoonlijke relaties. Ze hebben een emotionele ontregeling, het onvermogen om negatieve emoties te beheersen in reactie op stressoren. Ze hebben intense en instabiele persoonlijke relaties, chronische gevoelens van extreme boosheid en eenzaamheid en ze vertonen impulsief en zelfdestructief gedrag.

Hoorcollege 17

16-01-2013

Skyler Hawk

Hoofdstuk 18: Behandelingen van psychologische stoornissen

Het doel van alle psychotherapie is om mensen te helpen om slecht aangepaste gedachten, gevoelens en gedrag te veranderen. Zo heb je klinische en begeleidingspsychologen, psychiaters, psychiatrische sociale werkers en begeleiders (voor het huwelijk en het gezin, een pastoraal werker voor in de christelijke omgeving, en voor misbruikgevallen). Elk probleem heeft een andere oorzaak en moet daarom op een andere manier worden aangepakt.

Verschillende behandelingen
Er zijn verschillende manier van het aanpakken van een psychische stoornis. Zo heb je de psychodynamische therapie, humanistische psychotherapie, cognitieve therapie, gedragstherapie en de biologische aanpak.

Psychodynamische aanpak
Deze aanpak is bedacht door Freud. Psychodynamische aanpakken richten zich voornamelijk op interne conflicten en het onbewuste die ten grondslag liggen aan maladaptief gedrag. In de techniek van free association vertelt de patiënt al zijn gedachten, gevoelens en beelden die in het bewuste komen aan de psycholoog. Deze zit achter de patiënt zodat die niet wordt beïnvloed door de therapeut. De problemen die naar boven komen zijn onbewuste conflicten die bedreigend en pijnlijk zijn voor het ego. Het ego heeft toevlucht genomen in maladaptieve verdedigende patronen om ermee om te kunnen gaan. Die vermijdingspatronen komen tevoorschijn tijdens de therapie als resistentie (verdedigende manoeuvres die het therapieproces verhinderen).
Transference komt voor wanneer de patiënt boos/tegenstrijdig reageert op de psycholoog. De patiënt denkt dan dat de psycholoog iemand uit het verleden is, de onderdrukte gevoelens komen dan naar boven en dan vindt de patiënt het lastig om het moment en het verleden van elkaar te scheiden.
Interpersonal therapy richt zich op huidige relaties van de cliënt met belangrijke personen in zijn leven. Het is een korte therapie.

Humanistische psychotherapie
De bekendste humanistische psychotherapie is de person-centered therapy, deze is ontwikkeld door Carl Rogers. Ook heb je de gestalt therapy van Perls. Bij de humanistische psychotherapieën wordt er aandacht besteed aan de nadruk op verantwoordelijkheid en ligt de focus op het huidige en de toekomst, onvoorwaardelijke positieve aandacht (psycholoog laat zien dat hij werkelijk om patiënt geeft), empathie (bereidheid om de wereld te zien door ogen van patiënt) en oprechtheid (psycholoog stelt zich open en toont ook eigen gevoelens).

Cognitieve therapie
Twee belangrijke therapieën in de cognitieve therapie zijn rational-emotive therapy van Ellis en cognitive therapy van Beck. Bij cognitieve therapie wordt de focus gelegd op irrationele en zelfdestructieve gedachten, en deze te veranderen. Omdat gedachten allemaal automatisch opkomen wordt er via deze therapie aandacht aan besteed en deze worden zoveel mogelijk veranderd.
Albert Ellis bedacht een ABCD-model waarin hij zijn theorie beschrijft, volgens hem zijn irrationele gedachten de oorzaak van zelfvernietigende emotionele reacties en gedrag. De A staat voor de Activerende gebeurtenis die emotie uitlokt. De B staat voor Belief (geloof) die zijn geactiveerd bij A. De C staat voor de emotionele –en gedragsconsequenties die voortkomen uit B. De D staat voor Disputing (betwisten) van wat is voortgekomen is uit B.

Gedragstherapie
Volgens gedragstherapeuten is maladaptief gedrag niet het symptoom van de onderliggende problemen maar het probleem zelf. Probleemgedrag is op dezelfde manier aangeleerd als gewoon gedrag (classical conditioning). Het focust zich op het ‘afleren’ van onaangepast gedrag.

Biologische aanpak
Behandelingen gebaseerd op medicatie zijn de meest voorkomende bij de biologische aanpak. Zo heb je drug therapy, electro-convulsive therapy en psychosurgery (dit is een chirurgische procedure waarbij hersenweefsel wordt weggehaald in de hoop dat dit het ziekelijke gedrag verandert). Bij de biologische aanpak wordt gedacht dat de problemen worden veroorzaakt door chemische onevenwichtigheden of structurele schade of misvormingen in de hersenen. De psychochirurgie gebeurt alleen in de meest extreme gevallen.

Integreren van therapieën
Bij eclecticisme is er sprake van het combineren van behandelingen en het gebruik van de meest geschikte technieken die passend zijn voor de patiënt. Zo is er sprake van cognitive-behavioural therapy, rational-emotive behaviour therapy en dialectical behavioural therapy (DBT). Dit zijn gecombineerde therapieën.
Als er geen gebruik hoeft te worden gemaakt van gecombineerde therapieën wordt er gekeken naar de meest geschikte techniek, voor de een kan dit individuele therapie zijn, groepstherapie of familietherapie.

Evaluerende psychotherapie
Bij evaluerende psychotherapie is de specificity question: ‘Welke vormen van therapie worden gebruikt door welke soorten therapeuten voor wat voor soort patiënten met wat voor soort problemen die allerlei effecten produceren?’ Deze vraag is nog altijd niet beantwoord.

Psychotherapie onderzoeksmethoden
De bron van de gegevens van veel therapieën zijn de beoordelingen van de therapeuten, eigen verslagen van patiënten, beoordelingen van kennissen van de patiënt, de controle van gedrag door de patiënten zelf en gedragsobservaties. Bij al deze dingen wordt gekeken naar gedachten, emoties en gedrag. Randomised clinical trials is het random toewijzen van klanten om in de experimentele of controlegroep plaats te nemen. Er zijn verschillende soorten controlegroepen: no treatment, placebo control condition, other effective treatment.
Meta-analyse stelt onderzoekers in staat om de statistische resultaten van veel studies te combineren om zo tot een algemene conclusie te komen. Effect size laat onderzoekers zien welk percentage van de klanten die therapie kregen een gunstige uitkomst had ten opzichte van de gemiddelde controle-patiënt die geen behandeling had.

De uitkomst van een therapie hangt af van drie factoren; de patiënt, de techniek en de therapeut.