Bezit en eigendom, Beknopte aantekening, Vergelijkend privaatrecht W2

Week 2: “Eigendom en bezit”

• Het Romeinse recht maakte een onderscheid tussen eigendom en bezit. Eigendom was een recht en bezit was een feitelijke toestand. Drie manieren om eigendom te beschermen zijn:
  • Eigenaar vordert eigendom terug => revindicatie.
    • Bewijs = het beste recht op de zaak had (duivelsbewijs genoemd).
  • Eigenaar vordert bezit terug => bezitsinterdict.
    
    • Bewijs = op het moment van de bezitsstoornis was hij in het bezit van de zaak en een betere aanspraak had op de zaak.
      
      • Uti possidetis: bezit toegewezen zoals het nu ligt (onroerende zaken).
      • Utrubi: bezit toegewezen zoals het merendeels was in het afgelopen jaar (roerende zaken).
      • Unde Vi: bezit toegewezen om geweld ongedaan te maken.
  • Verjaringsbezitter vordert zaak => actio Pauliana.
    
    • Bewijs = dat hij in het bezit van de zaak te goeder trouw was en onder een geldige titel had verkregen. Goeder trouw werd geacht aanwezig te zijn totdat het tegendeel werd bewezen. Dus alleen de geldige titel moest worden bewezen.
• Wat gebeurde er met het bezit als de eigenaar vrijwillig afstand deed van zijn feitelijke heerschappij aan iemand waartegen hij niet de bedoeling had om ook zijn eigendom aan over te dragen?
  
  • Naar het Romeins recht gold dat de eigenaar dan niet zijn bezit verloor, ondanks het feit dat hij niet meer de feitelijke heerschappij had over de zaak. Hij kon dus aanspraak blijven maken op een bezitsinterdict en de verkrijgende verjaring werd in dit geval niet gestuit.
• Hoe verkrijgt men bezit?
  1. Door de feitelijke macht over een zaak te hebben (corpus) en
  2. De wil om de zaak voor jezelf te houden (animus)
     
     1. Deze wil moet naar buiten toe duidelijk zijn, bijvoorbeeld door een tegenspraak met de eigenaar. Want een houder kan niet door een enkele wilswijziging bezitter maken => interventieverbod (art. 3:111 BW).
• Bezit wordt behouden door enkel de animo (wil tot bezitsbehoud).
• Manieren van bezitsverschaffing:
  
  • De traditio: het feitelijk verschaffen van het bezit van de zaak.
    
    • Traditio symbolica = Als de feitelijke bezit verschaffing van de zaak lastig is, denk aan een huis waarbij je de sleutels overhandigt. 
    • Brevi manu = de zaak bevindt zich al bij de houder. Dus houder wordt bezitter.
    • Constitutum prossessorium (CP) = de bezitter wordt houder. De zaak blijft dus nog bij de voormalige bezitter en deze gaat de zaak houden voor de nieuwe bezitter.
• Een houder met een goederenrechtelijk recht (vruchtgebruik/pandhouders) kunnen hun recht tegen derden inroepen, want dat recht is tegen eenieder in te roepen. Een houder met een persoonlijk recht jegens de eigenaar gaat dat moeilijker.

Acties uit onrechtmatige daad:

• Onrechtmatige daad uit zaak beschadiging => slechts de eigenaar van een zaak kan dit instellen tegen een derde, niet de houder. Het is namelijk de eigenaar die schade leidt.
• De actie tegen een dief => actio furti. Deze was gericht op een geldelijke boete. Deze kan door eenieder worden ingeroepen die er een belang bij heeft dat de zaak behouden blijft. Dit kan door de eigenaar worden ingesteld, maar ook door een houder als de houder jegens de eigenaar op basis van een contract aansprakelijk was. Aan de eigenaar komt dan deze actie niet toe, want de houder stelt hem al in. De eigenaar heeft dan alleen nog maar de revindicatie tegen de dief en een actie uit het contract tegen de houder.

• Bezit in het Germaanse recht / Common law:
  • Hier kende men geen onderscheid tussen eigendom en bezit. Voor hen gold dat degene wie het feitelijke bezit had (Gewere) van een roerende zaak tevens eigenaar was. Gewere had geen zaaksgevolg, je was bij het vrijwillig afstaan van je bezit (bijvoorbeeld bruikleen) gewoon de zaak kwijt.

Onvrijwillig bezitsverlies:

• De common law kent slechts vormen van bezit die worden beschermd door acties uit onrechtmatige daad (“torts” genoemd).
  • Bewijs = dat hij/zij een beter recht had op het bezit van de zaak.

Bailment:

• Hiervan is sprake als iemand (bailor) vrijwillig het bezit van zijn roerende zaak aan een ander afstaat, terwijl de ander (bailee) weet dat hij de zaak in de toekomst terug zou moeten geven (leen bijvoorbeeld).
  • Rechtsgevolg = dat de bailor in het geheel zijn bezit kwijt is. Dit bezit is bij de bailee komen te liggen en de bailor heeft alleen een persoonlijke actie uit contract jegens de bailee om zijn bezit terug te vorderen.