De duivel schijt altijd op de grote hoop: Bespiegelingen over de grenzen van rechtshervorming - Galanter - Artikel

Wat is litigation?

In dit artikel gaat de auteur een aantal hypothesen formuleren over hoe de fundamentele structuur van het rechtssysteem de mogelijkheden schept en beperkt om het systeem te gebruiken als een middel om tot herverdeling te komen. Hij wil vooral de vraag stellen onder welke omstandigheden litigation herverdelend kan werken. Onder litigation verstaat hij zowel het produceren voor rechtbanken als de gehele schermtoestand van dreigementen, schijnbewegingen, enz.

De meeste analyses van rechtsystemen beginnen bij de regels en kijken dan hoe de voorzieningen werken, om vervolgens te komen tot de gevolgen hiervan voor de partijen. In dit artikel wordt echter de omgekeerde procedure ingenomen. De auteur gaat de verschillende soorten partijen bekijken en vervolgens bezien hoe deze verschillen gevolgen zouden kunnen hebben voor de manier waarop het systeem werkt.

Wat is het verschil tussen de one-shotters en de repeat-players?

De partijen worden ingedeeld in degene die slechts zo nu en dan hun toevlucht nemen tot de rechtbanken, de zogenaamde one-shotters en partijen die in de loop van de tijd bij veel gedingen betrokken zijn, de zogenaamde repeat-players. Meestal is de repeat-player een grotere eenheid en voor hem staat er minder op het spel in verhouding tot zijn totale vermogen. De one-shotter is vaak een kleinere eenheid en wat er voor hem op het spel staat, kan veel zijn, in verhouding tot zijn totale vermogen.

Er zijn veel voordelen aan het zijn van repeat-player, denk aan:

• Repeat-players kunnen de situatie van tevoren beter overzien;

• Repeat-players ontwikkelen deskundigheid en hebben gemakkelijk toegang tot specialisten;

• Repeat-players hebben de gelegenheid informele contacten met institutionele ambtsbekleders te ontwikkelen;

• Repeat-player moet geloofwaardigheid als tegenpartij vestigen en handhaven. Zijn belang bij een onderhandelingsreputatie kan de geloofwaardigheid van zijn positie versterken. De one-shotter kan niet zo’n reputatie hebben;

• Repeat-players kunnen litigation als een kansspel spelen. Voor de repeat-player staat er meestal minder op het spel;

• Repeat-player kan het om de regels doen i.p.v. om onmiddellijke winst.

Volgens de auteur kan verwacht worden dat de one-shotter zal proberen zijn winst te maximaliseren. De repeat-player is daarentegen alleen geïnteresseerd in het maximaliseren van zijn tastbare winst in een hele reeks zaken en hij zal daarom geneigd zijn de tastbare winst in elke afzonderlijke zaak in te ruilen tegen winst in de vorm van een gunstigere regel voor de rest van de reeks.

De schrijver onderscheidt vier verschillende ‘cellen’:

• one-shotter vs one-shotter: voorbeelden zijn ouders vs ouders (voogdij) en familie tegen familie (erfenis).

• repeat-player vs one-shotter: voorbeelden zijn officier van justitie vs verdachten en incassobedrijf vs debiteur.

• one-shotter vs repeat-player: voorbeelden zijn uitkeringsgerechtigde vs sociale dienst en huurder vs verhuurder.

• repeat-player vs repeat-player: voorbeelden zijn: vakbond vs onderneming en milieudienst vs bedrijf.

Wanneer partijen een advocaat hebben, halen zij vaak betere resultaten. Advocaten zijn zelf repeat-players. In dit artikel wordt er vanuit gegaan dat regels de oudere, cultureel dominante belangen bevoordelen. De regels zijn dus niet bewust gemaakt ten voordele van deze belangen, maar de dominante groepen hebben wel hun handelingen met succes afgestemd op de al bestaande regels. Hoewel de regels onpartijdig zijn, de beperkte middelen voor de effectuering ervan kunnen leiden tot verdeelde effecten.

Welke alternatieven zijn er om geschillen te beslechten?

• Niets doen: dit alternatief wordt vaak gekozen indien de eisers geen informatie hebben over, of toegang hebben tot, het officiële systeem of indien zij bewust besluiten dat ze er niks mee opschieten of dat de kosten te hoog zijn;

• Exit: men trekt zich hier terug uit een situatie of relatie door ontslag te nemen, op te stappen of de relatie verbreken;

• Beroep doen op een inofficieel controlesysteem: hierin moet onderscheid worden gemaakt tussen ;

  • De geschilbeslechtingssystemen die institutionele of normatieve aanhangsels zijn van het officiële systeem ;

  • De geschilbeslechtingssystemen die, wat betreft de normen en de sancties, daar onafhankelijk van zijn.

Deze zogenaamde aangehangen systemen moeten worden onderscheiden van de informele systemen van private rechtspleging; dat wil zeggen de systemen waarin andere normen en sancties gelden.

Een uitbreiding van de institutionele voorzieningen zouden de one-shotters als eisers ten goede komen. Men moet dan denken aan een tijdige en volledige berechting van iedere vordering die wordt ingediend, dus geen lange rij, geen vertraging en ook geen stereotype behandeling.

Bij een hervorming kan ook gedacht worden aan de organisatie van de one-shotters die wel in staat zijn om in groep op een gecoördineerde manier op te treden, lage termijn strategieën te volgen en op deze manier de voordelen van hoogwaardige juridische bijstand te realiseren. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, denk aan een vereniging, een gevolmachtigde behartiger van specifieke belangen en belangengroeperingen.