Een groot aantal mensen gebruikt meditatie als een methode om stress te behandelen. Clinici moeten weten hoe meditatie trainingsprogramma’s invloed hebben op gezondheid om hierover gepast advies te verstrekken. Meditatieve technieken leggen een nadruk op mindfulness, concentratie en zelfactualisatie ( self-transcendence). Voorgaande reviews gaven aan dat mindfulness technieken en de mantra technieken effecten vertonen in het verlagen van emotionele symptomen (stress, depressie) en het verhogen van fysieke symptomen (pijn). Om advies te kunnen leveren op basis van bewijs onderzoekt dit review de specifieke effecten van effecten van meditatie in gerandomiseerde klinische trials (RCT) waar rekening wordt gehouden met het placebo effect.

Het review van Goyal en anderen evalueert de effecten van meditatie over een aantal dimensies

• Negatief affect (angst, stress)

• Positief affect (welzijn)

• Mentale componenten van gezondheid gerelateerde quality of life

• Aandacht

• Gezondheid gerelateerd gedrag beïnvloed door stress (slaap, middelenmisbruik)

• Pysieke pijn

• Gewicht

De data werden verzameld via enkele databases met onder andere MEDLINE, PsycINFO en EMBASE . Alleen de RCTs waarbij de control groep goed gematcht was omtrent tijd en aandacht aan de interventie groep werd meegenomen in het onderzoek. Verder werden RTCs van patiënten van een klinische aandoening, samen met RTCs van mensen met hoge stress niveaus meegenomen in het onderzoek. Om de uitkomst data weer te geven is er voor gekozen om de relatieve verschil scores te bereken (Het verschil van baseline voor de interventie groep min het verschil van baseline voor de controle groep).

Resultaten

De controle groepen werden opgedeeld in non-specifieke actieve controle groep en de specifieke actieve controle groep. In de specifieke actieve controle groep werden proefpersonen blootgesteld aan (niet meditatieve) therapieën waarbij er gecontroleerd werd voor de effecten van tijd, aandacht en verwachting van de therapie. De non-specifieke actieve conditie controleert voor de non-specifieke effecten van tijd, aandacht en verwachting zonder de proefpersonen bloot te stellen aan een vorm van therapie.

Er is enig bewijs gevonden dat mantra meditatieprogramma’s effect hadden op pscyhologische stress en gezondheid. Er werd matig bewijs gevonden dat mindfulness meditatieprogramma’s zorgden voor verbetering van angst, depressie en pijn en weinig bewijs voor verbetering van stress en psychische gezondheid gerelateerde quality of life. Verder is er enig bewijs of geen effect gevonden voor de invloed van meditatieprogramma’s op positieve stemming, aandacht, slaap en gewicht. Er is verder weinig tot geen bewijs gevonden dat meditatieprogramma’s effect hadden op gezondheidsgeralteerde gedragingen beïnvloed door stress, waaronder middelengebruik en slaap valt. Er is enig bewijs gevonden dat een meditatieprogramma effectiever was dan sporten, progressieve spierontspanning of cognitieve gedragsgroeptherapie.

Discussie

Er is aangetoond dat meditatieprogramma’s de negatieve dimensies van psychologische stress in kleine mate kunnen verbeteren. Mindfulness, in het bijzonder meditatieprogramma’s, laten kleine verbeteringen zien bij angst, depressie en pijn met een matig bewijs en kleine verbeteringen in stress en de psychische gezondheid gerelateerde quality of life met enigszins aanwezig bewijs als het wordt vergeleken met de controlegroep. Mantra meditaties hebben weinig invloed gehad, maar de sterkte van dit bewijs varieerde wel van laag tot onvoldoende. Hoewel meditatieprogramma’s doorgaans ernaar streven de positieve dimensie van gezondheid te verbeteren, heeft een kleine groep studies geen resultaat gevonden op het positieve affect van gezondheid. De huidige studie heeft geen negatieve effecten van meditatie gevonden. Een sterk punt van het huidige review is de focus op RCT’s met actieve controlegroepen. De kleine effecten die zijn gevonden van meditatieprogramma’s in de negatieve affecten bij angst, depressive en stress zijn vergelijkbaar met het gebruik van anti-depressiva zonder de negatieve bijwerkingen. Het bewijs voor invloed van meditatieprogramma’s op gezondheid gerelateerd gedrag dat wordt beinvloed bij stress is laag. Dat suggereert dat meditatieprogramma’s gewicht niet beinvloeden.

Ondanks de beperkingen in de literatuur suggereert bewijs dat mindfulness meditatieprogramma’s helpen om angst, depressie en pijn in sommige populaties te verminderen. Clinici moeten bereid zijn om met hun patiënten te praten over de rol die een meditatieprogramma zou kunnen hebben in het verminderen van psychologische stress. Toekomstige onderzoek naar meditatie zou voordelen bieden. Alle vormen van meditatie impliceren dat hoe meer tijd erin wordt gestoken, des te groter de effecten. Meer training met een expert en oefenen in het dagelijks leven zou daarom voordelen bieden.