Denkfouten 

Hoe onderbouwen, nemen, communiceren van goede beslissingen

Onderwerpen

1. Wat is kritisch denken (critical thinking)
2. Duidelijkheid in het hele proces
3. Hoe kan je zien of iets betrouwbaar is?

Verschillende argumenten waarom er denkfouten worden gemaakt

• Gebruik onjuiste/misleidende argumenten 
• Foute conclusies trekken 
• Manipulatieve presentatietechnieken 

In tentamen: gestreefd naar eenduidige denkfouten

Wetenschap: feitelijk redeneren (geen emoties)

Hoofdstuk 1: 

Kort antwoord: de juiste conclusies trekken obv beschikbare informatie

Lang antwoord: van beoordeling van de kwaliteit en relevantie van informatie tot het in een misleidingen volgorde presenteren van informatie

Rode draad: het ontlokken van emoties om iemand te overtuigen (en ander dan door feiten, het 'rationele ideaal')

Beliefs en claims

Wanneer we een conclusies trekken spreken we een geloof (belief) uit. de belief is waar of onwaar (als je tot de conclusie komt dat een batterij leeg is, geloof (belief) je dat de batterij leeg is). Claim moet checkbaar zijn, belief dat een claim waar is, je hebt er argumenten voor

Twee soorten:

• Objectieve claims: de waarheid is onafhankelijk van wat iemand er van vindt
• Subjectieve claim: de waarheid van meningen 
• (Moral subjectvisme: Iets wat er tussen zit: niet helemaal objectje, maar wel dat vrij wel iedereen en zo over denken)

Subjectivisme: elke mening is even goed en de waarheid is wat je zelf vindt

Kenmerkende uitspraken: het is jouw mening tegen de mijne en de waarheid ligt in het midden

De contradiction test: beide kanten van een probleem zijn verdedigbaar --> subjectieve claim

Moral subjectivisme: bij een uitspraak die een evaluatie bevat spreken we van een waardeoordeel (value judgement) --> afhankelijk van land, cultuur 

Ook hier is er niet noodzakelijker wijs sprake van volledige subjectiviteit

Er zijn bepaalde (niet universele) standaarden om tegen die waarde te toetsen

Verschil tussen kippen binnen en buiten de poelier: je kan niet zomaar iedere kippen slachten

Woorden zijn niet objectief: kip gruwelijk afgeslacht in kinderboerderij, maar het is wel oke als het in een fabriek gebeurt?

• De reden waarom iemand denkt dat die bewering waar is, is het 'argument'
• Dit vak gaat voornamelijk oer het onderzoeken van manieren waarop vast te stellen is of een claim waar is op basis van de aangedragen argumenten 
• Meestal gaat het niet zo zeer om het waarheidsgehalte van de argumenten, maar om de relatie tussen de argumenten en de gemaakte claim 
• Er zijn claims die niet echt een argumentje nodig hebben
• Een claim heeft twee delen: de conclusie en het argument 

Hoe kies je argumenten --> hoe je claim onderbouwen

Gelukkigste landen van de wereld, maar zijn gelijk aan de landen die veel anti-depressie slikken. Hoe meet je het en kan je wel gelukkig zijn, wat zijn de voorwaarden. Enz

Evalueren redenering 

Tversky en Kahneman: mensen zijn systematisch irrationeel

Mensen laten zich sterk beïnvloeden (bias) bij het beoordelen van een redenring door eigenschappen van conclusie

Belief bias: de mate waarin je geneigd bent een conclusie onderbouwt te vinden is afhankelijk van hoe erg je wilt dat de belief waar is 

Trump verdient de nobel prijs: de mate waarin je wilt dat hij de nobel prijs krijgt, zorgt wat je van de argumenten vindt.

Confirmation bias: van te voren al bedacht naar wat de conclusie moet zijn, dan ga je op zoek naar dingen die dat bevestigen. Selectief op zoek naar argumenten die stelling bevestigen.

Doet Facebook ook: je kijkt namelijk langer naar nieuws waar je het mee eens bent. Je krijgt alleen maar argumenten waar je het mee eens bent, wordt gesterkt in je beliefs

Loss aversion(Kahneman): mensen haten verlies, tot 4x meer balen van verlies, dan van zelfde winst. Gaat niet om wat je krijgt, maar om wat je mist 

• Winsttaal of verliestaal: aanmelden nieuwsbrief
  • Winst: houden op de hoogte --> krijg je, winst
  • Verlies: mis niet langer --> verlies, mensen willen niets missen

Availability bias: laten beïnvloeden door wat op dat moment beschikbaar is aan informatie. Hoe beschikbaar is de informatie 

• Vliegangst/loterij tickets

Bandwagon-effect: verschijnsel dat de waarheid af te laten hangen door de mate van populariteit. Waarheidsgehalte hangt samen met hoeveelheid mensen. 

• De meeste mensen… 
• Iedereen weet toch dat.. 
• Die kunnen toch niet allemaal gek zijn.. 
• De meeste artsen vonden dat..

Reversed bandwagon: zodra iets zo populair is, kan het al niet goed zijn. Luisteren niet naar populaire muziek (top 10)

Better-than-average illusion: iedereen denkt dat hij beter is dan gemiddeld. (Dunning-Kruger Effect) 

Hindsight bias(niet in boek): als je weet wat de uitkomst is, ga je anders denken naar het traject naar de uitkomst.

Hoofdstuk 3:

Gaat over duidelijk zijn. Belangrijke eis: helder en kritische denk en duidelijk dat iedereen het begrijpt. Ook begrippen kunnen vaag zijn. Hoe precies zijn woorden als 'rijk', 'arm', 'gezond', 'oud' en 'crimineel'. Hoe definieer je oud. Vernieuwd? Verbeterd?

Ambiguïteit 

Semantische ambiguïteit: betekenis woord

Syntactische ambiguïteit: manier van opbouw zin die tot verwarring kan leiden

Grouping ambiguity: iets van een enkeling geldt voor de hele groep

Messi verdient heel veel --> voetballers verdienen te veel geld, nee, het zijn er maar een paar

Generalisaties: gebrek aan specifiteit

Definities

Belangrijkste doel: betekenings van een woord uitleggen

Woordenboekdefinities (lexical definitions)

Voorbeeld geven (definition by example)

Synoniem geven (definiton by synonym)

Verduidelijking/manipulatie

Context aangeven

Welke soort dollar?

Rhetorical of persuasive definitions: rap is slechte poezie van mensen die niet kunnen zingen

Essay schrijven

• Onderwerp
• Standpunt 
• Argumenten standpunt onderbouwen
• Weerleggen van argumenten die afwijkende standpunten ontkrachten 
• --> veel common sense en waarschuwing voor ethiek

Hoofdstuk 4: geloofwaardigheid 

Nigeria-419 scam: alles wat te mooi is om waar te zijn, is het ook

Waarheid is voor filosofen

Kwestie van vertrouwen

Handvaten voor waarheid

• Is het in een overeenstemming met eigen ervaringen
• Is het in een overeenstemming met wat we al wisten
• Is het in een overeenstemming met wat andere beweren

Kan je zien of iemand betrouwbaar is?

Wanneer iemand meer op je lijkt, je die meer vertrouwd

Snel oordeel obv kenmerken

Getuigenisverklaringen: Geheugen is onbetrouwbaar

Vertrouwen in de media is laag  --> door sociale netwerken 

Reclame

Twee methodes:

• Argumenten 
• Gevoelens (emoties, BN'ers)