Hoorcollege Strafrecht 3 week 6B

Het vonnis: strafmotivering

Straftheorieën

• Absolute theorieën

• Vergelding (Talio). Mate van schuld hoeft niet meegerekend te worden. Proportionaliteit is in de zuiverste vorm gegarandeerd.

• Relatieve theorieën.

• Kijken niet terug, maar vooruit. Straffen zodat er geen onrecht meer gepleegd wordt. Nut van de straf in de toekomst. Kunnen we er anderen ook van weerhouden om die strafbare feiten te begaan?
• Generale en speciale preventie. Dat iemand ook iets moet leren van de straf
• Maatschappijbeveiliging
• De mate van schuld is al helemaal niet zonder meer relevant. Bij een zeer geringe mate van schuld, kan je zeggen dat een straf wel veel nut heeft. Grensvlak tussen straf en maatregel.
• Voorbeeld van zo’n maatregel die wel een sanctie is artikel 38m Sr. Draaideurcriminelen die al veel recidive hebben gepleegd kunnen voor een simpel feit (bijvoorbeeld stelen van een pak melk) dan een gevangenisstraf krijgen van twee jaar.

• Verenigingstheorieën

• Evenwicht tussen de bovenste twee

Voorbeeld: drievoudige moord

• Een moord op een wandelaar. Een tijd later een dubbele roofmoord op een bejaard stel. Levenslange gevangenisstraf opgelegd. Rechtbank Assen legde eerst nog 30 jaar op. Levenslange gevangenisstraf schuurde eerst met het EVRM. Gezien de nieuwe ontwikkelingen van de wetgever, schuurde dat niet meer het EVRM dus voelde het hof zich vrij om levenslang op te leggen

→Hier ging het om een adequate vergelding en vereffening van de schade. Daarnaast de effectieve bescherming van de samenleving.  Ten slotte om anderen ervan te weerhouden om dergelijke misdrijven te begaan

• We hebben geen regels dat de ene theorie voor gaat voor de andere

Totstandkoming strafmotivering

• Staatscommissie Ort
• Er werd in het begin helemaal niet gemotiveerd waarom welke straf wordt opgelegd
• Rechter was hier op tegen, omdat motiveringen dan allemaal uit elkaar zou gaan lopen
• Toch werd het aangenomen. Controle en exploitatiefunctie is belangrijker dan dat de motiveringen uit elkaar zou gaan lopen.
• Juist door het uitleggen van de straf kan je meer gelijkheid krijgen, omdat rechters van elkaar kunnen zien hoe ze het motiveren.

→ Uiteindelijk is dat 359 Sv geworden

Er zijn bijzondere motiveringsplichten omtrent de sanctie.

359 sv → lid 2 eerste zin + lid 3 bewijs + lid 4-7 sanctie

358 sv → sanctie

Beslissen

• 358 lid 1 formele eu
• 358 lid 2 materiele punten
• 358 lid 3 358 lid 3 verweer

Motiveren

• 358 lid 4 (sanctie; wetsartikelen) → een beetje een vreemde eend in de bijt

• 359 lid 2 (algemeen + UOS)
• 359 lid 3 (Bewijs)
• 359 lid 5 (sanctie; algemeen)
• 359 lid 6 (sanctie;vrijheid)
• 359 lid 4 (sanctie;TBS)

→Lid 2 jo.  5 lijkt een beetje dubbelop

→Dit zijn alle strafmotiveringsregels

358 lid 4 (Noemen wettelijke voorschriften)

• Voor zover onmiddellijke grondslag van de veroordeling

• (aanvullende) voorbeelden: artikel 14 a-c, 23, 49, 51 Sr
• Niet: bijvoorbeeld art. 9 en 10 Sr

• Verzuim? Kan de HR zelf herstellen: artikel 441 Sv
• Inhoudelijke voorwaarden is een artikel 359 lid 2 eerste zin kwestie, niet artikel 358 lid 4. Als het gaat om de inhoud gaat het om een motiveringskwestie.

Artt. 359 lid 2 en 5 algemene ambtshalve motiveringsplicht

• Hoge verwachtingen wetgever; niet gelukt
• ‘’Na te noemen straf is in overeenstemming met ernst gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zij begaan en de persoon en persoonlijke omstandigheden van verachte, zoals van een en andere uit het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.’’
• Dit is allemaal voor 2005, voor het uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in het leven is geroepen
• Maar daarna kwam het Goldflake arrest

• Strengere houding van de Hoge Raad
• Je moet artikel 359 lid 2 eerste zin uitleggen mede in het licht van de verweren
• Als een straf grote verbazing wekt, als de betrokkenen het echt niet zag aankomen, dan is er sprake van een motiveringsgebrek

Artt. 359 lid 2 en 5 algemene ambtshalve motiveringsplicht

Rechtsopvatting

• Hoge Raad kijkt eerst of er sprake is van een juiste rechtsopvatting en of het begrijpelijk is
• Er is grote vrijheid van de feitenrechter
• Ten aanzien van normatieve uitgangspunten:

• Over deze uitgangspunten is geen uitleg nodig
• Er zijn geen duidelijke wettelijke kaders voor de strafoplegging
• Rechters willen straffen op maat

• Ten aanzien van wegingsfactoren
• Strafverzwaringsgrond die niet ten laste is gelegd?

→Dat mag volgens de Hoge Raad, mits er van het strafmaximum mag uit worden gegaan die wel is ten laste gelegd en dat het tijdens de zitting ter sprake is geweest zodat verdediging daar op kon reageren. Artt. 350 en 301 lid  4 Sv zorgen voor deze regeling.

Begrijpelijkheid

• Oordeel moet worden ondersteund door vastgestelde feiten

• Weigerende militair. Het hof had alle aanleiding dat hij blijven zou weigeren. Het hof ging dus hoger zitten in die straf. Hoge raad had geen bezwaar, je moet kijken naar wat redelijkerwijs te verwachten is
• Drugsdelicten. Het is niet onwaarschijnlijk dat verdachte door blijft gaan met deze feiten. Daar gaat de Hoge Raad niet in mee. Hier was het niet zeker of de verdachte dat weer ging doen.

• Omstandigheden moeten ter terechtzitting ter sprake zijn gebracht

• Begrijpelijkheid eventueel afhankelijk van gevoerde verweren
• Dat een bepaald verweer de motivering van de Hoge Raad of de rechter zelf onbegrijpelijk wordt geacht.

Arrest vrijheid feitenrechter

Enerzijds staat geen rechtsregel eraan in de weg dat rechter bij strafoplegging rekening houdt met wijze ten uitvoer leggen, regeling v.i. daaronder begrepen, anderzijds geen rechtsregel die dat voorschrijft. Keuze feiten voor strafoplegging van belang voorbehouden aan feitenrechter terwijl die keus geen motivering behoeft.

Grenzen aan de vrijheid feitenrechter

a. eerdere veroordelingen niet onherroepelijk? Dat mag je niet meewegen. Zodra het gaat om eerdere veroordelingen, moeten ze onherroepelijk zijn.

b. ad informandum feiten

• Is de verdachte verschenen?
• Is de verdachte niet verschenen?

Artikel 359 lid 6

• Standaard riedel volstaat in de regel, soms kan dat door omstandigheden anders zijn.
• Soms meer ambtshalve motivering (artikel 359 lid 6) nodig op grond van omstandigheden, bijvoorbeeld naar aanleiding verweer (arrest Blind in de gevangenis)

• Het hof trok hier niks van aan.
• Het gaat hier niet om een UOS, het gaat om het kleuren van de ambtshalve motivering.

• Soms wordt het wel in het kader van het UOS geplaatst. Marokkaanse verdachte had valse papieren gebruikt. Hij was inmiddels uitgezet naar België en heeft daar een nieuw leven opgebouwd. Hij had zijn leven op de rit, dus de raadsvrouw pleitte voor geen gevangenisstraf. De gevangenisstraf die werd opgelegd was goed te begrijpen. Hier werd voldaan aan de eisen van een UOS.

• Soms kan een verweer beïnvloeden hoe de rechter ambtshalve moet reageren.

Taakstrafverbod

• Artikel 22b Sr
• Valkenburgse zedenzaken. Klanten werden vervolgd. Een aantal verdachten is het niet zwaar aangerekend. Zij waren niet op de hoogte van de leeftijd. De rechtbank zag omstandigheden om een taakstraf op te leggen, maar mocht dat niet doen. Maar ze kunnen hem wel in voorarrest plaatsen (onvoorwaardelijke vrijheidsstraf) en dan een taakstraf geven. (Artikel 22b lid 3 Sr) Dat stootte tegen het zere pijn van veel mensen.

→HR had daar geen probleem mee. Strafmotivering is niet onbegrijpelijk.

Casus Wesam al D

• Een Nederlander van Iraakse afkomst. Woonde hier in Nederland. Reisde af naar Irak. Amerika zei dat deze man had meegewerkt aan bermbommen. Amerika wilde hem hebben. Op één voorwaarde: Als een vervolging is afgelopen dan mag de straf worden uitgezeten in Nederland. Kreeg een gevangenisstraf van 25 jaar. Hij zat daar 5 jaar in de gevangenisstraf. Het vonnis moest worden omgezet in een Nederlands vonnis. De Nederlandse rechter moest een nieuwe straf bedenken. Maar moest ook de omstandigheden meenemen die in Amerika waren gebeurd. De rechtbank nam bij het bepalen van de straf bepaalde omstandigheden mee die het OM niet heeft meegenomen. Verdachte zou in een terreurafdeling in Amerika hebben gezeten. De omstandigheden zouden mensonterend zijn geweest. Ze kwamen uit op een lagere gevangenisstraf. Dus op het moment dat hij aankwam in Nederland, kwam hij vrij want hij had twee derde van zijn gevangenisstraf heeft uitgezeten. (v.i.regeling).