Week 3 - Clinically oriented anatomy

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013. Bekijk hier ons huidige aanbod.

Fascia/peesbladen en bursa/slijmbeurzen

Fascia bevinden zich in het gehele lichaam onder de subcutane weefsel van de huid. Ze rangschikken spieren in functionele groepen (intermusculaire septa), vormen omhulsels om individuele spieren en neurovasculaire bundels, fixeren pezen op hun plaats bij beweging (retinacula). Bursa zijn gesloten holtes omringd door een membraan. Ze worden gevormd als reactie op locale wrijving en maken het mogelijk dat bepaalde structuren vrij over een ander kan bewegen.

Skelet

Het skelet kan onderverdeeld worden in 2 functionele delen:

• Botten die behoren dat het as: schedelbotten (cranium/kruin), nek ( hyoïd/tongbeen en cervicale-/nekwervels) en romp (ribben, sternum/borstbeen, vertebrae/wervels en sacrum/heiligbeen)
• Botten van de extremiteiten zoals de ledematenbotten, inclusief de pectoralis/schouderbladen en pelvic/bekkengordel

Het skelet bestaat ui kraakbeen en botten. Kraakbeen is veerkrachtig, half starre vorm van bindweefsel dat zich in bepaalde lichaamsdelen bevindt waarbij meer flexibiliteit is vereist bv als aanhechtingsmateriaal tussen ribben en het borstbeen. Het bevindt zich ook in synoviaal weefsel op gewrichtsvlakken ter vorming van gladde, wrijvingsloze gewrichtsoppervlakte om soepel te kunnen bewegen (Afbeelding I.16A MDA blz 26). Kraakbeen worden niet doorbloed, ze verkrijgen zuurstof en voedingsstoffen door middel van diffusie van omringende weefsel. De verhouding van botten en kraakbeen in het skelet verandert gedurende de groei van het lichaam. Kinderen hebben meer kraakbenig skelet. De botten van baby’s zijn zachter en meer flexibel doordat ze meer uit kraakbeen zijn samengesteld. Bot zelf is een levend weefsel dat enige elasticiteit (flexibiliteit) en stijfheid (stevigheid) als eigenschap bevat. Het skelet bestaat het merendeel uit deze harde vorm van bindweefsel. De functie van volwassen bot:

• De voornaamste steunweefsel van het lichaam en vitale organen
• Beschermt vitale weefsel bv het hart
• Mechanisme component om te kunnen bewegen (hefboomcomponent)
• Opslagplaats voor zouten (calcium)
• Een continue leverancier van nieuwe bloedcellen (geproduceerd door beenmerg in botten)

Fibreuze bindweefsel bedekt elke bot-achtige component, behalve bij de gewrichtskoppen. Dit wordt periostium/botvlies genoemd. Bij kraakbeen heet dit perichondrium. Zowel het periostium als de perichondrium hebben een voedende functie aan het skelet. Bij het genezen van botfractuur/-breuk leggen ze meer bot en kraakbeen weefsel ter plaatsen aan. Tevens zijn ze de aanhechtingsplaats van pezen en ligamenten/banden. Er zijn 2 soorten botten: De compacte bot en trabeculaire (sponzig) bot. Ze verschillen onderling van elkaar qua hoeveel vaste materiaal en de hoeveelheid tussenruimte in het weefsel/compactheid (Afbeelding I.12 MDA blz 20). Alle botten bestaan uit een oppervlakkige dun laag van compacte botweefsel dat een centrale massa van sponzige bot omringt. De kern wordt later vervangen door een mergachtige holte. Tussen mergholte en spicules/botsplinters (trabeculae) van sponzige botten, bevindt zich geel (vet) of rood (bloedcel en bloedplaatjes vormende) beenmerg – of een combinatie van beiden. De structuur en verhouding van compacte en sponzige bot varieert naargelang functie. Compacte bot is meer bestand om zware lasten te dragen. Lange botten zijn ontworpen met een rand, kam of uitsteeksels voor meer stevigheid en aanhechting van spieren en ligamenten. Het bot is compacter rond de kern van de schacht.

Verschillende vormen van botten:

• Lange botten zijn buisvormig (humerus/opperarm)
• Korte botten zijn vierkant (tarsus/voetwortelbeentjes en carpus/handwortelbeentjes)
• Platte botten hebben voornamelijk een beschermende functie (schedelbotten)
• Onregelmatige botten hebben verscheidene vormen (aangezichtsbotten)
• Sesamoide botten (patella/knieschijf) zijn aanhechtingspunten voor pezen van lange botten van de ledematen. Zij beschermen de pezen tegen overmatige slijtage doordat zij de hoek van aanhechting van de pezen anders maken.