Van der Heijden/Van Hoogenhuijze (HR 3 november 1995, NJ 1996, 14)

Casus

Van der Heijden heeft Van Hoogenhuijze, al dan niet als vertegenwoordiger van de Stichting Infokab dan wel Infokab BV i.o., opdracht gegeven tot accountancywerkzaamheden, verband houdende met de oprichting en werkzaamheid van ‘een of meer vennootschappen’. De opdracht is door Van Hoogenhuijze vastgelegd in een bevestiging d.d. 25 februari 1985. De oprichting van Infokab BV kreeg op 20 februari 1987 haar beslag. Bij brief van 23 februari 1987 is aan Van Hoogenhuijze bericht dat Infokab ‘in opvolging van’ Infokab BV i.o. op 20 februari 1987 was opgericht en dat Infokab BV ‘derhalve’ alle verplichtingen van Infokab BV i.o. overnam. Bij brief van 10 april 1987 heeft Van Hoogenhuijze aan Van der Heijden bericht dat hij geen bezwaar ertegen had dat zijn facturen door Infokab BV zouden worden voldaan. Hij voegde hieraan toe: ‘De overname van deze schuld door Infokab BV vrijwaart u echter niet van uw verplichting tot het voldoen van deze schuld aan mij. Ik verzoek u te bewerkstelligen dat deze schuld op korte termijn volledig zal worden voldaan. (…)’. Infokab BV is op 23 augustus 1988 in staat van faillissement verklaard. Betaling van de eerste twee door Van Hoogenhuijze terzake bij en op naam van Van der Heijden ingediende facturen d.d. 19 april 1986 houdt partijen verdeeld. Van Hoogenhuijze heeft Van der Heijden en de curator in het faillissement van Infokab BV gedagvaard en gevorderd dat gedaagden hoofdelijk worden veroordeeld tot betaling van het volgens Van Hoogenhuijze aan hem verschuldigde.

Hoge Raad

Een persoon die een overeenkomst heeft gesloten met een ander die namens een op te richten BV handelt, kan ex artikel 2:203 BW slechts uit die overeenkomst worden aangesproken door een nadien opgerichte BV, wanneer deze laatste de overeenkomst uitdrukkelijk of stilzwijgend heeft bekrachtigd en bovendien moet worden aangemerkt als de vennootschap die partijen op het oog hadden toen de overeenkomst tot stand kwam, alsmede dat het van de omstandigheden van het geval afhangt of van dat laatste sprake is. Die ander wordt tegenover zijn wederpartij ex artikel 2:203 BW slechts van zijn hoofdelijke aansprakelijkheid bevrijd indien de overeenkomst wordt bekrachtigd door een na het sluiten van de overeenkomst opgerichte BV die, gegeven de omstandigheden van het geval, moet worden aangemerkt als de vennootschap die partijen bij het tot stand komen van de overeenkomst op het oog hadden.

Niet voldoende is dat nog slechts een algemeen voornemen bestaat tot oprichting van een BV over te gaan. Vereist is dat de plannen tot oprichting een begin van concretisering hebben gevonden. Eerst dan is voldoende duidelijk dat degene die handelt niet bereid is zichzelf te binden maar slechts de vennootschap nadat deze zal zijn opgericht en eerst dan heeft de BV in oprichting reeds voldoende identiteit.

Voor het eindigen van de hoofdelijke aansprakelijkheid van degene die namens een op te richten BV heeft gecontracteerd, is niet reeds voldoende dat na het sluiten van de overeenkomst ‘een’ BV is opgericht die de overeenkomst bekrachtigt. Dit geldt ook indien het voor de wederpartij van bedoelde persoon duidelijk was of behoorde te zijn dat deze niet voor zichzelf maar voor ‘een’ op te richten BV handelde.

De Hoge Raad verwerpt het beroep. Van der Heijden is persoonlijk aansprakelijk voor de door hem aan Van Hoogenhuijze opgedragen werkzaamheden, ook al heeft Infokab BV nadien tevens de kosten van die werkzaamheden als aanloopkosten voor haar rekening willen nemen.