ABN AMRO Holding (HR 13-07-2007, NJ 2007, 434)

Casus

Het gaat in deze zaak – een enquêteprocedure naar het beleid en de gang van zaken van ABN AMRO – met name om de vraag welk orgaan de bevoegdheid toekomt om de strategie van de vennootschap te bepalen, meer bepaald de reikwijdte van artikel 2:107a BW.

Hoge Raad

Het bepalen van de strategie van een vennootschap en de daaraan verbonden onderneming is in beginsel een aangelegenheid van het bestuur van de vennootschap. De RvC houdt daarop toezicht en de AVA kan haar opvattingen ter zake tot uitdrukking brengen door uitoefening van de haar in wet en statuten toegekende rechten. In het algemeen betekent dit laatste dat het bestuur van een vennootschap aan de AVA verantwoording heeft af te leggen van zijn beleid maar dat het, behoudens afwijkende wettelijke of statutaire regelingen, niet verplicht is de algemene vergadering vooraf in zijn besluitvorming te betrekken als het gaat om handelingen waartoe het bestuur bevoegd is.

In artikel 2:107a BW is omschreven welke besluiten van het bestuur, in afwijking van deze vermelde hoofdregel, zijn onderworpen aan de goedkeuring van de AVA. Het besluit tot afsplitsing en verkoop van een van de belangrijkste bankactiviteiten van ABN AMRO kan niet worden aangemerkt als een besluit omtrent een ‘belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van de vennootschap of de onderneming’. Bij de totstandkoming van artikel 2:107a BW kwam weliswaar aan de orde dat een rol voor de AVA ook is weggelegd bij besluiten die onder meer betrekking hebben op het beschikken over delen van de met de vennootschap verbonden onderneming, maar daaraan is toegevoegd dat dit alleen geldt in gevallen waarin die besluiten zo ingrijpend zijn dat zij de aard van het aandeelhouderschap veranderen en wel zo, dat de aandeelhouder daardoor als het ware kapitaal gaat verschaffen aan – en een belang gaat houden in – een wezenlijk andere onderneming. Daarvan is in dit geval geen sprake, ook al gaat het om een op zichzelf zeer omvangrijke (een zgn. ‘majeure’) transactie.

Ook is geen van de in artikel 2:107a lid 1, onder a, b en c BW genoemde gevallen aan de orde. Ofschoon dit artikel geen limitatieve opsomming bevat, is wel beoogd met de aldaar specifiek genoemde gevallen een duidelijke indicatie te geven wanneer deze bepaling behoort te worden toegepast. De wetgever heeft onderkend dat het niet goed mogelijk is in alle denkbare situaties te voorzien en heeft een in beginsel open norm gegeven, die echter in verband met de vereiste rechtszekerheid in zoverre een duidelijke beperking inhoudt dat aan de AVA een goedkeuringsrecht uitsluitend toekomt wanneer een bestuursbesluit zodanig ingrijpend is dat daardoor de identiteit of het karakter van de vennootschap of de onderneming en de aard van het aandeelhouderschap veranderen in vorenbedoelde zin. Voor een ruimere toepassing van deze bepaling dan binnen voormelde strekking ervan past, is dus geen plaats.

Dit artikel kan daarom ook geen analoge toepassing vinden als het gaat om een aangelegenheid die zozeer ‘raakt aan’ gevallen die in deze bepaling ‘hetzij generiek, hetzij specifiek, zijn voorzien dat zij daarmee welhaast op één lijn is te stellen’ nu de wetgever juist omwille van de rechtszekerheid zodanig ruime reikwijdte aan deze bepaling heeft willen onthouden.

Hetgeen van het bestuur van een beursvennootschap jegens haar AVA op de voet van artikel 2:8 BW wordt gevorderd door de redelijkheid en billijkheid – mede in aanmerking genomen de in Nederland aanvaarde inzichten omtrent corporate governance zoals neergelegd in (principe IV.1.3 van) de code-Tabaksblat – kan om dezelfde redenen in het onderhavige geval niet leiden tot een ruime uitleg van artikel 2:107a lid 1 BW.