Wanneer mensen in een kritieke toestand verkeren, is de ABCDE-methode een goede methode om de ernst van de situatie in te schatten en zo snel en gestructureerd mogelijk te handelen. De ABCDE-methode kan zowel op straat zonder apparatuur plaatsvinden, als in het ziekenhuis met apparatuur. De doelen van de ABCDE-methode zijn het leven redden van een potentieel bedreigd iemand, om gestructureerd te werk te gaan en niet het overzicht te verliezen, de ernst van de situatie kan beoordeeld worden, het bewustzijn van de ernst van de situatie kan vergroot worden en om tijd te winnen voor het uitstellen van het stellen van een diagnose en de behandeling.

Bewijs voor de ABCDE-methode

Het bewijs voor de werkzaamheid van de ABCDE-methode is de ervaring van clinici. De snelheid en kwaliteit worden er positief door beïnvloed. Bovendien is bewezen dat een training aan hulpverleners over het herkennen en behandelen van een noodsituatie zorgt voor meer zekerheid onder de hulpverleners.

Gebruik van de ABCDE-methode

De ABCDE-methode kan voor iedere patiënt gebruikt worden die in een kritieke toestand verkeert, van kind tot volwassene. Echter kan de onderliggende oorzaak waarvoor een ABCDE-methode gebruikt moet worden van elkaar verschillen, waardoor kennis over deze onderliggende oorzaak vereist is. Wanneer iemand een hartinfarct krijgt, kan dit behandeld worden door middel van de ABCDE-methode, waardoor waarschijnlijk ergere schade in de toekomst voorkomen zal worden. Er wordt van clinici extra verwacht dat zij hulp verlenen wanneer een bedreigende situatie zich voordoet op straat, zelfs zonder dat zij hier apparatuur voor hebben. Wanneer het ambulancepersoneel arriveert, kunnen meer geavanceerde technieken ingezet worden.

Principes van de ABCDE-methode

Wanneer de ABCDE-methode ingezet wordt, wordt de eerste beoordeling van de patiënt gedaan gecombineerd met de behandeling. Het is belangrijk dat er eerst gehandeld wordt, voordat de definitieve diagnose gesteld wordt. Vervolgens kan wanneer de patiënt enigszins stabiel is de definitieve diagnose gesteld worden en hiernaar gehandeld worden. De A staat voor Airway, de B voor Breathing, de C voor Cirulation, de D voor Disability en de E voor Exposure. Het is belangrijk dat wanneer duidelijk is wat voor soort probleem het is, de hulp van de juiste behandelaar ingeschakeld wordt. Spoedeisende zorg is teamwerk, waarin alle teamleden goed op elkaar afgestemd moeten zijn. Totdat de patiënt stabiel is moet deze continu in de gaten gehouden worden en moet de ABCDE-methode continu herhaald worden. Het is belangrijk dat je eigen veiligheid voorop staat. Vervolgens moet er naar de patiënt gekeken worden op een systematische manier.

A-Airway

De luchtweg moet vrij zijn. Wanneer iemand nog kan praten, is deze vrij. De luchtweg kan deels geobstrueerd zijn, of geheel. Wanneer de luchtweg deels geobstrueerd is, is dit te merken aan een veranderde stem, hoorbaar ademhalen (stridor) en een verhoogde ademarbeid. Wanneer de luchtweg geheel geobstrueerd is, is dit te merken aan een afwezige ademhaling, terwijl er wel veel arbeid geleverd wordt. Ook snurken of een verminderd bewustzijn kunnen tekenen zijn van een vernauwde luchtweg. De luchtweg kan gecheckt worden met behulp van de head-tilt en de chin-lift om de luchtweg vrij te maken. Wanneer er obstructies in de luchtweg zitten, kunnen deze verwijderd worden. Wanneer sprake is van een totale obstructie van de luchtweg moeten vijf beademingen worden gegeven en vijf abdominal thrusts. Wanneer iemand buiten bewustzijn is, moet de reanimatie gestart worden. Zuurstof moet zo snel mogelijk toegediend worden bij mensen met een geobstrueerde luchtweg.

B-Breathing

De ademhaling kan nagegaan worden door de ademfrequentie te tellen, bewegingen van de thoraxwand te bekijken (symmetrie, hulpademhalingsspieren) en percussie van de borst. Lateralisatie van de trachea, cyanose en zichtbare venen in de nek kunnen opvallen. Auscultatie van de longen moet uitgevoerd worden en een thoracocentese moet meteen geplaatst worden bij een spanningspneumothorax. Wanneer de ademhaling onvoldoende is, moet de patiënt voorzien worden van ventilatie.

C-Circulation

De circulatie kan gecontroleerd worden door de capillary refill time en de polsdruk. Ook kan inspectie van de huid zorgen voor het identificeren van circulatieproblemen. Kleurveranderingen, zweten en een bewustzijnsdaling zijn tekenen van een afname van de perfusie. Auscultatie van het hart moet plaatsvinden. Het bloed moet gemeten worden en de ECG moet gemaakt worden.

D-Disability

Bij het beoordelen van de Disability kan de zogenaamde AVPU-score gebruikt worden. AVPU staat voor Alert, Voice responsive, Pain responsive, Unresponsive. Een andere schaal die gebruikt kan worden om het bewustzijnsniveau in te schatten is de Glasgow Coma Scale. Lateralisatie kan zichtbaar worden bij de extremiteiten. Wanneer mensen een bewustzijnsdaling hebben, moet ten eerste de luchtweg vrijgemaakt zijn, de ademhaling moet goed zijn en de circulatie moet goed zijn. Wanneer de patiënt alleen op pijn reageert, moet de luchtweg vrijgemaakt worden door een snee in de luchtpijp te maken. Intubatie zou nodig kunnen zijn. De bloedglucose moet gemeten worden, evenals de pupilreflexen op licht.

E-Exposure

Tijdens Exposure wordt er gelet op trauma, bloedingen, afwijkingen aan de huid en littekens. Het lichaam van de patiënt moet hierbij geïnspecteerd worden, dus zullen de kleren uit moeten. Ook de temperatuur van het lichaam moet gemeten worden aan de hand van een thermometer, of het voelen van de huid.

Totstandkoming van de ABCDE-methode

Safar kwam in 1950 op de A en de B, terwijl Kouwenhoven op de C kwamen. Safar heeft de A, B en C vervolgens gecombineerd. Styner kwam in 1976 op het aanbrengen van systematiek in de behandeling van spoedeisende zorg. De ABCDE-methode is later verder verfijnt en vormgegeven.