Vragen

Vraag 1

Het goedlopende Zak & Co B.V. (‘Zak & Co’) te Hengelo maakt deel uit van het concern Nobel N.V. en vervaardigt en verkoopt plastic tassen bestemd voor de detailhandel. Nu de uitgifte van gratis plastic tasjes in de toekomst zal worden verboden vanwege de milieuschade die zij opleveren, voorziet Zak & Co een dramatische omzetteruggang. Om te zorgen dat Zak & Co ook in de toekomst financieel gezond kan blijven, kondigt de directie een reorganisatie aan. Alhoewel de ondernemingsraad zich over deze plannen negatief uitgelaten heeft en een alternatief bedrijfsplan gepresenteerd heeft om de werkgelegenheid te behouden, weigert de directie ieder nader overleg en blijft zij bij haar voornemen om de helft van het aantal fabrieksmedewerkers in Hengelo te ontslaan.

Als de vakbonden FNV en CNV dit horen, geven zij Zak & Co te kennen dat zij het fabriekspersoneel op zullen roepen het werk neer te leggen, als de directie niet binnen een week met een fatsoenlijk sociaal plan komt indien toch wordt overgegaan tot ontslag. Zak & Co zet haar plannen door en weigert verder elke onderhandeling, zodat na een week een groot deel van het personeel het werk daadwerkelijk neerlegt.

De directie spant hierop een kort geding aan en vordert een stakingsverbod. Zak & Co stelt dat de door de bonden georganiseerde staking onrechtmatig is, omdat Zak & Co direct veel schade lijdt doordat zij aan een groot deel van het klantenbestand geen plastic tasjes meer kan leveren.

Heeft deze vordering kans van slagen?

Vraag 2

Kan de ondernemingsraad juridische stappen ondernemen tegen Zak & Co, omdat de directie haar reorganisatieplannen tegen het advies in doorzet?

Carla is een fabrieksmedewerker met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Uit vrees dat haar contract mogelijk niet verlengd of omgezet wordt, toont Carla zich wel werkwillig; zij verschijnt gewoon op het werk en werkt niet mee aan de staking. Toch wordt vanwege de staking haar salarisbetaling opgeschort, nu de fabriek compleet stil is komen te liggen.

Vraag 3

Heeft Carla tijdens de door de bonden georganiseerde staking recht op doorbetaling van haar loon?

Binnen de plastic industrie geldt een bedrijfstak-CAO die is afgesloten tussen werknemersverenigingen FNV en CNV enerzijds en werkgeversvereniging All About Plastics (‘AAB’) anderzijds. Hierin is bepaald dat fabriekspersoneel in de plastic-industrie een maandloon ontvangt van €2.200,- per maand. Zak & Co is geen lid van werkgeversvereniging AAB en betaalt fabrieksmedewerker Carla, die lid is van de FNV, €2.000,- per maand.

Vraag 4

Kan Carla haar werkgever Zak & Co gedurende de looptijd van bovengenoemde CAO in rechte dwingen om haar een maandsalaris te betalen van €2.200,-?

De bedrijfstak-CAO-2013/2014 voor de plastic industrie loopt af op 31 december 2014. Op 1 april 2015 wordt een nieuwe CAO-2015/2016 afgesloten die met terugwerkende kracht in werking treedt per 1 januari 2015. In ruil voor een werkgelegenheidsgarantie zijn FNV en CNV met AAB hierin overeengekomen dat het CAO-loon voor fabriekspersoneel naar beneden wordt bijgesteld naar €2.100,- per maand. De minister heeft op 1 september 2015 de arbeidsvoorwaardenbepalingen uit de CAO-2015/2016 algemeen verbindend verklaard voor de gehele plastic industrie, waaronder ook de bedrijfsactiviteiten van Zak & Co vallen.

Carla krijgt na haar laatste tijdelijke contract, dat op 31 oktober 2015 afloopt, geen nieuwe arbeidsovereenkomst aangeboden. Carla is hier zeer ontstemd over. Nu Carla voor haar gevoel niets meer te verliezen heeft, daagt zij haar voormalige werkgever Zak & Co voor de kantonrechter en vordert zij in rechte nabetaling van het CAO-loon van €2100 (CAO 2015/2016) vanaf 1 januari 2015.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de kans van slagen van haar vordering?

Vraag 6

Eveline (26 jaar) treedt op 1 januari 2015 in dienst bij de jonge start-up onderneming Markt B.V. (‘Markt’). Partijen sluiten een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, eindigend op 30 juni 2015. In Evelines schriftelijke arbeidsovereenkomst is verder bepaald dat haar functie parttime ‘marketing onderzoeker’ is en dat er een proeftijd geldt van één maand. Er is een bruto maandsalaris van €2567,- afgesproken. Na twee weken al lijken de economische vooruitzichten voor Markt minder rooskleurig en is er minder werk op de afdeling Marketing. Er is echter nog wel een vacature op de financiële afdeling. Eveline heeft Markt blij verrast met haar financiële inzicht. Daarom vraagt Markt haar om fulltime ‘financieel medewerker’ te worden met een bijbehorend fulltime salaris. Eveline is bang dat zij ontslagen wordt als zij niet instemt.

Zou Markt zich met kans van slagen op de overeengekomen proeftijd kunnen beroepen?

Vraag 7

Is Eveline verplicht om met de functiewijziging in te stemmen?

Eveline heeft ingestemd met haar fulltime aanstelling. Eveline is, hoewel zij nu veel overuren maakt, blij met haar uitdagende baan. Wanneer Eveline voor de derde week op rij meer dan 12 uur per dag werkt wordt het haar te veel. De stressvolle werkzaamheden hebben ervoor gezorgd dat Eveline overspannen is geraakt. Op 21 april 2015 meldt Eveline zich ziek. Wanneer Eveline na drie dagen nog niet beter is, belt haar baas geïrriteerd op. Hij is niet blij met de ziekmelding van Eveline, het bedrijf is nog te klein om een werkkracht voor langere tijd te kunnen missen. De gemoederen tussen Eveline en haar werkgever lopen al snel hoog op. De baas van Eveline neemt haar gezondheidsklachten niet serieus en eist van haar dat zij in ieder geval naar de wekelijkse vergaderingen komt. Tevens wil hij dat zij een uurtje per week met de bedrijfsarts praat om haar zo snel mogelijk te laten re-integreren. Markt waarschuwt Eveline dat haar loonbetaling stopgezet wordt wanneer zij niet aan deze eisen voldoet. Eveline kan het allemaal niet opbrengen; ze is totaal uitgeblust en verschijnt nergens. Hierop besluit Markt om per 1 mei 2015 daadwerkelijk geen loon meer uit te betalen, omdat Eveline niet voldoet aan haar re-integratieverplichtingen.

Vraag 8

Is Markt bevoegd het loon van Eveline per 1 mei stop te zetten nu Eveline weigert om naar de vergadering te komen en niet verschijnt bij de bedrijfsarts?

Nu Eveline niet op de wekelijkse vergaderingen verschijnt en weigert nog met haar, naar eigen zeggen, ‘’botte’’ werkgever te praten heeft zij geen idee dat er besloten is om haar contract niet te verlengen. Eveline schrikt wanneer zij op 15 juni 2015 een e-mail krijgt van haar werkgever met de mededeling dat haar contract niet wordt verlengd. Eveline beantwoordt de mail direct en betoogt dat haar contract helemaal niet kan aflopen, omdat zij nog steeds ziek is. Daarnaast, zo bepleit Eveline, had Markt haar eerder op de hoogte moeten stellen van het feit dat haar contract niet verlengd zou gaan worden.

Vraag 9

Wat zijn de consequenties indien Markt Eveline inderdaad te laat heeft ingelicht over de beëindiging van haar contract?

Vraag 10

Gesteld dat het dienstverband van Eveline rechtsgeldig is geëindigd, op welke regeling moet zij zich beroepen om in haar inkomen te voorzien, nu Eveline nog steeds ziek is?

Antwoordindicatie

Vraag 1

1. • Uit art. 6 lid 4 ESH (rechtstreekse directe werking) volgt blijkens het NS-/Spoorwegstakingarrest dat werknemers in beginsel het recht hebben op het voeren van collectieve actie, waaronder een staking valt.

   • Beperking is mogelijk op grond van art. G ESH.

   • Er is tijdig gewaarschuwd en de staking is aangekondigd, zodat Zak & Co de mogelijkheid heeft gehad om schade te voorkomen. Voorts is schade op zichzelf geen reden voor een verbod. Slechts onevenredige schade is reden voor een verbod.

Vraag 2

1. • De OR heeft in het kader van zijn adviesrecht (ex art. 25 lid 1 sub d WOR) een negatief advies gegeven en een alternatief bedrijfsplan gepresenteerd.

   • Zak & Co legt het negatieve advies naast zich neer. De OR dient hiertoe in beroep te gaan bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam op grond van art. 26 lid 1 WOR.

   • Nu het besluit afwijkt van het door de OR gegeven advies (art. 25 lid 5 WOR).

Vraag 3

1. • Op grond van art. 7:628 lid 1 BW is de werkgever in beginsel verplicht het loon te voldoen indien de werknemer de arbeid niet kan verrichten door een oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werknemer behoort te komen.

   • Als niet werken voor rekening van de werknemer behoort te komen, heeft de werknemer geen recht op loon (7:628 BW). Dit geldt in beginsel ook voor de werkwillige werknemer die met een georganiseerde staking wordt geconfronteerd als hij belang heeft bij het doel van de staking.

   • Een werkstaking in georganiseerd verband valt niet onder de risicosfeer van de werkgever en derhalve heeft Carla geen aanspraak op loon.

Vraag 4

1. • Twee criteria zijn hiervoor doorslaggevend ex art. 9 WCAO:

   • Lidmaatschap van een cao-partij en de werkingssfeer van de CAO zelf.

   • Hoewel Carla wel is gebonden ex art. 9 WCAO heeft zij geen rechtsgrond om deze vordering in te stellen, daar Zak & Co niet is gebonden aan de CAO ex art. 9 WCAO.

Vraag 5

Het gaat hier om een loonvordering over de periode 1 januari -31 oktober 2015. Alhoewel de bedrijfstak-CAO met terugwerkende kracht per 1 januari 2015 is ingegaan, is de CAO pas per 1 september algemeen verbindend, daar een AVV niet met terugwerkende kracht kan ingaan. Onderscheid dient te worden gemaakt tussen 2 periodes voor de loonvordering:

• Periode 1 januari tot 1 september 2015: geen kans van slagen loonvordering (zie ook voorgaande vraag) er geen gebondenheid bestaat op grond van art. 9 WCAO noch op andere gronden (zoals incorporatie of gewoonte) en de AVV niet met terugwerkende kracht kan ingaan ex art. 2 lid 3 Wet AVV.

• Periode 1 september tot 1 november 2015 (einde contract): wel kans van slagen (ex art. 3 lid 2 Wet AVV kan de FNV de nietigheid hiervan inroepen) daar het loonbeding in de arbeidsovereenkomst (van 2000,-) strijdig is met het AVV cao-loonbeding (van 2100,-) en derhalve nietig is; in plaats daarvan geldt de AVV bepaling uit de CAO (van 2100,-) op basis van art. 3 lid 1 Wet AVV.

Vraag 6

1. • Het contract is slechts voor 6 maanden aangegaan. Een overeengekomen proeftijd in een dergelijke overeenkomst is nietig op grond van art. 7:652 lid 7 sub f BW.

   • Markt kan zich niet op de overeengekomen proeftijd beroepen omdat deze geacht wordt nooit bestaan te hebben.

Vraag 7

1. • Eenzijdige wijziging is alleen mogelijk op grond van art. 7:611 BW omdat er geen schriftelijk beding is overeengekomen.

   • Werkgever en werknemer dienen zich redelijk tegenover elkaar te gedragen op grond van art. 7:611 BW. Dit is verder uitgewerkt in de arresten Van der Lely/Taxi Hofmann en Stoof/Mammoet.

   • Eveline hoeft niet in te stemmen met deze functiewijziging.

Vraag 8

1. • In beginsel heeft de medewerker tijdens ziekte recht op het loon zoals bepaald in art. 7:629 lid 1 BW.

   • De loondoorbetalingsplicht geldt echter niet als werknemer niet meewerkt aan zijn re-integratie, zoals beschreven in lid 3, in de casus, art. 7:629 lid 3 sub b, d of e BW.

   • Noemen en uitwerken ‘deugdelijke grond’.

   • De werkgever heeft gewaarschuwd, art. 7:629 lid 7 BW.

Vraag 9

1. • Op grond van art. 7:667 lid 1 BW eindigt een arbeidsovereenkomst van rechtswege, wanneer de tijd is verstreken bij overeenkomst of bij de wet aangegeven.

   • Op grond van art. 7:668 lid 1 sub a BW dient Markt de werknemer uiterlijk een maand van te voren schriftelijk te informeren over het al dan niet voortzetten van de arbeidsovereenkomst.

   • Op grond van art. 7:668 lid 3 BW is Markt daarom Eveline een vergoeding naar rato verschuldigd.

Vraag 10

1. • Vanaf het moment dat het dienstverband eindigt (30 juni 2015), heeft zij geen recht meer op loon op grond van haar dienstbetrekking met Markt. Eveline kan mogelijk aanspraak maken op een Ziektewetuitkering op grond van art 19 ZW, omdat ze ongeschikt is voor haar eigen arbeid.

   • Nu loon is weggevallen, staat de ZW open op grond van art. 29 ZW.

   • Tevens moet Eveline werknemer zijn in de zin van deze wet (art. 3 – 8b ZW).