HC51: Hypertensie, cardiovasculaire en pulmonale aspecten

Algemene informatie

• Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?
  • In dit college wordt de invloed en mechanisme van hypertensie op het hart en de longen besproken
• Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?
  • Alle onderwerpen in dit college worden ook behandeld in de literatuur
• Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?
  • Er zijn geen recente ontwikkelingen besproken
• Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?
  • Er zijn geen opmerkingen over het tentamen gemaakt
• Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?
  • Er zijn geen mogelijke vragen behandeld

Prevalentie

Hypertensie is een verhoogde bloeddruk. Er is sprake van hypertensie as de systolische bloeddruk hoger is dan 140 en de diastolische hoger dan 90 is. De prevalentie van hypertensie is erg hoog:

• Bij personen in de leeftijdscategorie tussen de 70-75 jaar heeft 50% last van hypertensie
• Naarmate de leeftijd stijgt, stijgt de prevalentie van hypertensie → bij oudere mensen is de prevalentie hoger
• In 80-90% van de gevallen is er sprake van primaire hypertensie, in 10-20% van de gevallen is er sprake van secundaire hypertensie

Primaire hypertensie

Secundaire hypertensie kan goed verklaard worden. Oorzaken zijn een te snel werkende schildklier, OSAS, nierfalen, et cetera. Bij primaire hypertensie is de oorzaak niet helemaal duidelijk.

Onder primaire hypertensie vallen verschillende factoren:

• Genetica
  • Komt het meer voor in dezelfde familie?
  • Is er een genetische oorzaak?
  • Zijn de omgevingsfactoren hetzelfde?
• Geboortegewicht
  • Onduidelijk mechanisme
  • Mogelijk door andere vaatwandstructuur en hormoonhuishouding
• Omgeving
  • Obesitas
  • Alcoholconsumptie
  • Na⁺ inname → vergroot ECV
  • Stress → kortdurende hypertensie
• Insulineresistentie
  • Hoog insuline
  • Hoog lipidengehalte
  • Obesitas

Gevolgen

Hypertensie heeft nadelige gevolgen voor:

• Het hart
  • Hartfalen → de kans is 2-3x zo groot
  • Hypertrofie: het vergroten van de hartwand zonder dat de kamers groter worden
• De hersenen
  • Herseninfarct/TIA → de kans is 6x zo groot
• De vaten
  • Atherosclerose → de kans is 2x zo groot

Hypertensie en het cardiovasculair systeem

Vasculaire disfunctie:

Door hypertensie raakt de vaatwand beschadigd, waardoor atherosclerose ontstaat:

1. De hypertensie beschadigt het endotheel
2. De NO-productie gaat omlaag
3. Het vermogen van het vat om te verwijden neemt af
4. Er komen receptoren vrij die gezien worden door monocyten 
5. Monocyten komen door de vaatwand in de tunica media terecht
6. Monocyten vormen zich om tot macrofagen
7. Macrofagen kunnen cholesterol opnemen en ontstekingsfactoren produceren
8. Er ontstaat inflammatie en proliferatie van gladde spiercellen → er ontstaat een atherosclerotische plak

Kleine vaten:

Vooral in de arteriolen (de weerstandsvaten) speelt de vaatvernauwing een rol. Door proliferatie van gladde spiercellen ontstaat er wandverdikking en dus lumenvernauwing. Gevolgen zijn een hogere perifere weerstand en hypertensie. Hierdoor kan atherosclerose ontstaan.

Grote vaten:

Voorbeelden van grote vaten zijn:

• Coronairen
• Carotis
• Aorta
• Femoralis

Hier speelt de weerstand minder een rol, maar de inflammatie en proliferatie wel → de wand verdikt. Er ontstaat atherosclerotische plak, met als gevolg:

• Een lagere compliantie → verhoogde tensie
• Atherosclerose en plaques in de carotis en coronairen
• Aneurysmata/dissectie van de aorta

Hart:

Door hypertensie verhoogd de druk op het hart, waardoor het hart moet gaan compenseren om de wandspanning gelijk te houden:

• Wandspanning = (P x r)/h
  • P = druk
  • r = straal
  • h = wanddikte

Het hart gaat compenseren door de wanddikte groter te maken: hypertrofie. Dit heeft gevolgen:

1. De compliantie van de linkerventrikel gaat omlaag
2. De diastolische functie gaat omlaag
3. De linkerventrikel en linkeratrium eind diastolische druk gaat omhoog
   • Hierdoor neemt de druk in de pulmonale venen ook toe → longoedeem kan ontstaan → gaswisseling wordt belemmerd → de PO2daalt en de PCO2stijgt → vasoconstrictie → pulmonale hypertensie

Hypertensie en de long

De gemiddelde druk in de arteria pulmonalis is 25 mm Hg. Er zijn twee vormen van hypertensie in de longen:

• Pulmonale arteriële hypertensie (PAH)

• Ontstaat door verhoogde druk door afwijkingen in de wanden van de pulmonaalarterietakken

• Pulmonale hypertensie
  • Ontstaat door verhoogde druk t.g.v. afwijkingen buiten de pulmonaalarteriewand

Pulmonale arteriële hypertensie:

PAH kan meerdere oorzaken hebben:

• Aandoening in de linkerharthelft
• Longziektes/hypoxemie
• Chronische trombo-embolie (CTE)

Pulmonale hypertensie:

Pulmonale hypertensie kan meerdere oorzaken hebben:

• Hypercapnie → vasculaire respons
• Hypoxemie → vasculaire respons
• Afname vaatbed
  • Emfyseem
  • Pneumonectomie (na jaren)

Klachten:

Er zijn een aantal kenmerkende klachten voor pulmonale hypertensie:

• Dyspnée d'effort
• Hoesten
• Vermoeidheid
• Heesheid

Diagnose:

Pulmonale hypertensie kan op meerdere manieren vastgelegd worden:

• ECG
• Echo-onderzoek van het hart en de longen
• Longfunctieonderzoek
• CT-scan

Obesitas:

Eén van de redenen waarom de prevalentie van pulmonale hypertensie stijgt is obesitas. Steeds meer mensen hebben last van overgewicht. Overgewicht leidt tot een verhoogde kans op:

• OSAS (obstructief slaapapneu syndroom): korte adempauzes gedurende de slaap die gepaard gaan met snurken
  • Vaak heeft de partner hier meer last van dan de patiënt zelf
• CSA (centraal slaapapneu syndroom)
  • Toegenomen circulatietijd
  • Instabiele chemoreflex
  • Hypocapnie
• Hypoventilatie
• Hypoxemie

Behandeling:

Om pulmonale hypertensie te behandelen/verminderen kan verschillende medicatie worden voorgeschreven:

• Bètablokkers
  • Kunnen leiden tot bronchospasme
• ACE-remmers
  • Kunnen leiden tot hoesten