Bestuursrecht - B2 - Rechten - UL - Oefententamen april 2014

Vragen

Vraag 1 (12 punten)

De gemeenteraad in uw gemeente wil graag een fietspad laten aanleggen, en heeft daarvoor een stuk van uw royale achtertuin nodig. U besluit de grond te gaan verkopen. U bent echter bang voor geluidsoverlast van dat nieuwe fietspad en wilt er graag een stevig geluidsscherm langs bouwen. In de overeenkomst waarin u de grond verkoopt, bedingt u daarom tevens dat u van het college van burgemeester en wethouders een omgevingsvergunning zult krijgen voor het bouwen van dat geluidsscherm.

Vraag 1a

Sluit u de overeenkomst met de gemeente of met een wethouder, namens het college van burgemeester en wethouders? (6 punten)

Vraag 1b

Als u, na het aangaan van de overeenkomst, wel uw grond overdraagt maar geen omgevingsvergunning krijgt, kunt u dan naar de civiele rechter stappen om de afgifte van de omgevingsvergunning af te dwingen? (6 punten)

Vraag 2 (16 punten)

Om de beschikbare woonruimte in de Leidse regio eerlijk te verdelen, werkt een aantal woningbouwcorporaties met een gezamenlijke wachtlijst. Deze wachtlijst is gebaseerd op de Huisvestingsverordening Holland Rijnland 2009. Als het wachten te lang duurt, is het op basis van deze verordening mogelijk om een zogenaamde urgentieverklaring te krijgen, zoals blijkt uit de verordening:

Artikel 19 Urgentieverklaring

Een ingeschreven woningzoekende kan op zijn verzoek urgent verklaard worden door de Urgentiecommissie.

Artikel 21 Criteria voor toekenning van urgentie

Een woningzoekende komt in aanmerking voor een urgentieverklaring op basis van medische dan wel psychosociale gronden, met welke oorzaak dan ook. De medische dan wel psychosociale gronden moeten zijn verbonden met omstandigheden in de huidige woonruimte.

Een veroordeelde zedendelinquent die vaak en veel last heeft van getreiter en overlast van zijn huidige buurtgenoten, wil graag snel verhuizen in Leiden om aan het wangedrag van zijn omgeving te ontkomen. Hij ziet een mooi huisje aan de andere kant van de stad vrijkomen en vraagt een urgentieverklaring aan.

Vraag 2a

Is in artikel 19 van de Huisvestingsverordening sprake van beleidsvrijheid en/of van beoordelingsvrijheid? (6 punten)

Vraag 2b

Mag de Urgentiecommissie, na afweging van de betrokken belangen, de urgentieverklaring weigeren omdat het huis waar de betrokken zedendelinquent zijn oog op heeft laten vallen in een kinderrijke buurt ligt? (10 punten)

Vraag 3 (30 punten)

Het molencomplex ‘Vrieze’s Erfgoed’ te Heerde (Provincie Gelderland) bestaat uit molen ‘De Vlijt’, een molenaarswoning, een schuur en een hooiberg. Het gehele molencomplex is aangewezen als gemeentelijk monument op grond van de gemeentelijke monumentenverordening. De molen verkeert in een bijzonder slechte staat, maar het zou een fortuin kosten om de molen weer te laten opknappen. Bovendien is de molen al lang niet meer in functie. Daarom vraagt de eigenaar en bewoner van de molenaarswoning, de heer Majoor, bij het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Heerde een omgevingsvergunning op grond van artikel 2.2 lid 1 sub b ten eerste Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) aan voor de sloop van de molen. De basis voor deze vergunningplicht ligt in artikel 10 van de Monumentenverordening van de gemeente Heerde. Dit artikel bepaalt dat het verboden is zonder vergunning van het bevoegd gezag een gemeentelijk monument te verstoren, slopen, wijzigen of te beschadigen. Op grond van artikel 11 van de Monumentenverordening kan een dergelijke vergunning slechts worden verleend als het belang van de goede monumentenzorg zich daar niet tegen verzet. Daarbij houdt het bevoegd gezag rekening met het huidige gebruik van het object. In de toelichting op de Monumentenverordening staat dat het vergunningstelsel enkel strekt ter bescherming van de monumentale waarde van de aangewezen monumenten.

Het college van burgemeester en wethouders verleent de gevraagde omgevingsvergunning, op basis van artikel 2.2 lid 1 sub b ten eerste Wabo. De heer Ferdinand woont 800 meter verderop en heeft vanuit zijn woonkamer over de weilanden goed zicht op de molen. Hij is altijd zeer in zijn nopjes geweest met zijn uitzicht. De historische molen is voor hem dus van grote betekenis voor zijn woon- en leefklimaat. Bovendien is hij sterk gehecht aan de molen omdat hij daar als klein jongetje heel vaak gespeeld heeft. De heer Ferdinand wil dan ook graag voorkomen dat zijn geliefde molen gesloopt wordt.

De heer Ferdinand is actief lid van de Vereniging De Hollandsche Molen een vereniging die zich blijkens haar statuten ten doel stelt dit specifieke erfgoed in de Provincie Gelderland te behouden. De heer Ferdinand gaat regelmatig mee met de excursies van de vereniging enhij steekt veel energie in de sponsoracties van de vereniging om geld voor molenrestauraties op te halen. Als de heer Ferdinand contact opneemt met zijn vereniging over de plannen van de heer Majoor, schrikken de bestuursleden van de vereniging. Ook zij vinden molen ‘De Vlijt’ een unieke molen die behouden moet blijven vanwege zijn historische waarde. Het bestuur van de Vereniging en de heer Ferdinand besluiten samen professionele juridische bijstand in te schakelen. U bent advocaat en wordt benaderd door de heer Ferdinand en de Vereniging De Hollandsche Molen. Zij vragen u een (proces)advies te schrijven over de juridische mogelijkheden om de sloop van de molen te voorkomen. U belt eerst met de heer Majoor en hij belooft aan u de molen niet te zullen gaan slopen voordat alle procedures zijn afgerond. U kunt dus rustig – zonder de eventuele noodzaak van een voorlopige voorziening – inhoudelijke procedures doorlopen en hoeft ook geen rekening te houden met hoofdstuk 6 van de Wabo. U hoeft ook geen rekening te houden met een eventuele provinciale Molenverordening.

Schrijf een advies voor de heer Ferdinand en De Hollandsche Molen en besteed daarbij tenminste aandacht aan:

• Of er een bestuursrechtelijke rechtsgang (bezwaar en/of (hoger) beroep) openstaat en hoe die eruit ziet tot in hoogste nationale instantie. (15 punten)

• Een beoordeling of de eis van belanghebbendheid een probleem zou kunnen gaan vormen voor de heer Ferdinand. (5 punten)

• Een beoordeling of en zo ja waar in de procedure het relativiteitsvereiste een probleem zou kunnen gaan vormen voor (één van beide) cliënten. (5 punten)

U kunt maximaal 5 punten verdienen met de opbouw en kwaliteit van het advies.

Antwoordindicatie

Vraag 1a

Dit betreft een civielrechtelijk overeenkomst. In civilibus treedt de rechtspersoon gemeente op. (3 punten) Grondslag: artikel 2:1 BW OF HR Etam/Zoetermeer OF HR Alkemade/Hornkamp (3 punten) [De gemeente wordt dan overigens vertegenwoordigd door de burgemeester (artikel 171 lid 1 GemW) of door degene die hij (en dus niet het College) aanwijst (artikel 171 lid 2 GemW), het College besluit tot het aangaan van die overeenkomst (160 lis 1 sub e GemW).]

Vraag 1b

Neen, de civiele rechter is niet de bevoegde rechter voor het afdwingen van de afgifte van de vergunning. Dat onderdeel van de overeenkomst betreft immers het gebruik van de publiekrechtelijke bevoegdheid waarvoor het bestuursrecht een rechtsgang biedt. (3 punten) HR Etam/Zoetermeer (3 punten).

Vraag 2a

Artikel 19 van de Verordening zegt: ‘kan urgent verklaard’ worden (1 punten) dus er is sprake van beleidsvrijheid (5 punten).

Vraag 2b

Nee, dat zou in strijd met het specialiteitsbeginsel zijn. Artikel 21 van de Verordening benoemt de criteria op basis waarvan een urgentieverklaring wordt verleend. Daarbinnen is geen ruimte om rekening te houden met (of, indien via de leer van de gematigden wordt geredeneerd: doorslaggevende betekenis toe te kennen aan) de kinderrijkheid van de buurt waarin het beoogde huis ligt. (5 punten) Art. 3:4 lid 1 Awb (2 punten). Duivenhok Velp OF Jetski. (3 punten) [NB: correcte toepassingen van het verbod van détournement de pouvoir, evenredigheidsbeginsel kunnen leiden tot 3 punten]

Vraag 3

A. Bestuursrechtelijke rechtsgang 15 punten

De eerste negen punten zijn toegekend voor de hoofdlijn: Bezwaar (1 punt), art. 7:1 Awb (1 punt) bi het college van burgemeester en wethouders (1 punt) van de gemeente Heerde, beroep (1 punt), ar 8:1 Awb (1 punt) bij de sector bestuursrecht van de rechtbank (1 punt) Gelderland en hoger beroep (1 punt), artt. 8:104 jo 8: 105 (1 punt) bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (1 punt).

De tweede (max) 6 punten zijn toegekend voor blijken van dieper inzicht in het beoordelen van de bestuursrechtelijke rechtsgang (op basis van het stappenschema): Het signaleren en beoordelen uitzonderingen in bezwaar, art. 7:1 (1 punt), het signaleren en beoordelen van de mogelijkheid dat artt. 6:3 en 6:13 Awb van toepassing kunnen zijn (1 punt), het signaleren en toepassen van het gebruik van de openbare voorbereidingsprocedure in de Wabo (art. 3.10 Wabo) (1 punt), het signaleren en beoordelen van de mogelijke uitsluitingen van beroep ex artt. 8:3, 8:4 en 8:5 Awb (1 punt), het beoordelen van de mogelijkheid dat een bijzondere bestuursrechter bevoegd kan zijn ex art. 8:6 Awb (1 punt), het uitwerken van de relatieve competentie, art. 8:7 Awb (1 punt), het signaleren en toepassen van de mogelijke uitzonderingen (Bijlage 2 hoofdstuk 4) in hoger beroep (1 punt).

B. Belanghebbendheid van meneer Ferdinand 5 punten

Algemeen: het juridisch relevante kader bestaat uit art. 1:2 lid 1 Awb, uitgewerkt in de opera-criteria:

objectief, persoonlijk, eigen, rechtstreeks en actueel belang bij het bestreden besluit. (1 punt). Los van de objectiviteit van al zijn herinneringen raakt dit besluit de leefomgeving van de heer Ferdinand. Van dat belang moet het ‘persoonlijke’ karakter worden beoordeeld: raakt het voldoende specifiek de persoonlijke leefomgeving van meneer Ferdinand. Dat gebeurt op basis van zicht EN afstand, zie ABRvS Bouwvergunning voor overkapping OF ABRvS Zichtcriterium II. (1 punt).

Toepassing: zicht alleen is niet voldoende. Aard en omvang van het bouwwerk en wat zich er tussenin bevindt, zijn ook van belang. Dus: 800 meter is best wel ver, maar uitzicht is er, tussen de woning en de molen bevinden zich alleen maar weilanden, de molen kan als beeldbepalend worden aangemerkt, dus de belanghebbendheid van meneer Ferdinand is waarschijnlijk geen probleem (3 punten). (Omgekeerde conclusie kan ook goed zijn, mits overtuigend gemotiveerd)

C. Relativiteitsvereiste 5 punten

Algemeen: het relativiteitsvereiste van art. 8:69a Awb houdt in dat een beroepsgrond die kennelijk niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept, niet tot vernietiging van het bestreden besluit kan leiden. In de Monumentenverordening staat dat de vergunningplicht enkel strekt ter bescherming van de monumentale waarde van de aangewezen molens. Alleen beroepsgronden die daarop betrekking hebben, zouden dus succesvol kunnen zijn (1 punt).

Dit speelt eerst in beroep, en niet in bezwaar. (1 punt).

Toepassing op de casus (max 3):

• Een intelligente redenering waarin wordt betoogd dat het woon- en leefklimaat van meneer Ferdinand nu juist worden bepaald door het monumentale karakter van de molen zou het probleem met de relativiteit kunnen wegnemen. (3 punten)

• Een realistische redenering waarin meneer Ferdinand wordt gewaarschuwd voor het verschil tussen zijn belang bij een goed woon- en leefklimaat en de historische en unieke waarde het de Monumentenverordening om te doen is. (3 punten)

• Vereniging de Hollandsche Molen heeft zich statutair ten doel gesteld het cultuurhistorische erfgoed van molens in de gemeente Gelderland te beschermen. Dit belang valt geheel samen het de belangen die de Monumentenverordening beoogt te beschermen. Het relativiteitsvereiste vormt dus geen probleem voor de Vereniging. (1 punt)

D. Kwaliteit advies 5 punten

Rekening is gehouden met structuur en opbouw van het advies, met spelling en kwaliteit van het Nederlands, en met kwaliteit van het juridisch redeneren.