Waar gaat dit artikel over?

Jeffrey Arnett beschreef hoe de ‘moderne psychologie’ gericht is op Amerikaanse interesses, methoden, onderwerpen en participanten. Hij beschreef ook dat zo’n 95% van de wereldpopulatie eigenlijk wordt ‘genegeerd’. In andere woorden, de moderne psychologie is erg ‘WEIRD’: Western, Educated, Industrialized, Rich, en Democratic. Het probleem is dat men een specifieke populatie neemt, onderzoeken doet en dan verwacht dat deze resultaten gelden voor iedereen. Dit is echter niet het geval! Sommige psychologen stellen dat de hersenen wél bij iedereen hetzelfde zijn. Echter, epi genetica in acht nemend, klopt dit niet helemaal.

In dit artikel wordt gesteld dat dit niet alleen het geval is in hedendaagse psychologie, maar ook voor de filosofie van de geschiedenis van de psychologie. Het zou beter zijn om een breder perspectief te hebben; participanten zouden meer divers moeten zijn. Dit is echter niet altijd even makkelijk.

Wat is het disciplinaire probleem?

Amerikaanse psychologen lieten de eis van het kunnen van een ‘tweede taal’ voor het behalen van een doctoraat los. Dit zorgde er voor dat veel meer onderzoekers hun doctoraat konden behalen in een kortere tijd. Hier waren veel eentalige onderzoekers dus erg blij mee. Echter was er ook een ongewenste consequentie. Bij het vertalen van buitenlandse werken gaat het niet alleen om de betekenis van woorden, het gaat ook om het begrijpen van de betekenis van woorden. Er is dus sprake van een ‘stilzwijgende achtergrond’ bij het interpreteren van teksten (tacit knowledge). Kurt Danzinger schreef hierover in zijn boek “Constructing the Subject”. Hierin werd gesteld dat de manier waarop men dingen doet (hoe wetenschappers denken over psychologische fenomenen), wordt bepaald door wat zij hebben geleerd. Het is dus gebaseerd op de geschiedenis. Dit betekent dat de wetenschap ook heel anders had kunnen zijn. Afhankelijk van waar men onderzoek doet, is wetenschap dus ook anders.

Wat zijn internationale gevoeligheden?

Deze inzichten leden tot meer interesse in ‘indigenization’. Indigenization houdt in dat de verspreiding van psychologische kennis verloopt van een disciplinaire kern naar de buitenlandse periferie. Dit betekent dat er niet pure kennis wordt overgedragen, maar gereconstrueerde kennis die past bij de lokale interesses van de bevolking.

Wat men “moderne psychologie” noemt in Amerika is in de 19^e eeuw ontstaan vanuit Duitsland. Wilhelm Wundt richtte een laboratorium op met honderden studenten, en veel van deze studenten richtten zelf laboratoria op in hun moederland. In Amerika was het vooral Titchener die Wundt’s importeerde. Hier was ook al sprake van reconstructie: Titchener bracht niet de gehele theorie over, maar een gedeelte. Dus, de reactie van Watson in de vorm van het “behaviorisme” was niet een reactie op Wundt, maar op Titchener.

Tegenwoordig is het niet meer Europa (Duitsland) waar de disciplinaire kern ligt. Psychologische kennis wordt nu vooral overgedragen door Amerika. Amerika is nu dus de disciplinaire kern en de rest van de wereld is de periferie.

Dit geeft dus weer dat er veel verschillende vormen van psychologie zijn. In andere woorden: alle psychologie is ‘aangeboren’ (indigenous). Dit suggereert dat er dus ook verschillende vormen zijn in de ‘geschiedenis van de psychologie’. Dit houdt in dat men soms hoogwaardige materialen weglaat bij beschrijvingen van de geschiedenis van de psychologie. Als voorbeeld hiervan wordt de Amerikaanse biografie van Piaget genomen.

Wat is het probleem met de biografie van Piaget?

In de biografie van Piaget wordt Piaget beschreven als ‘de veroveraar van de psychologie’. Deze beschrijving zou niet geaccepteerd worden door hedendaagse onderzoekers. Echter is het ook niet helemaal duidelijk hoe Piaget uiteindelijk een psycholoog werd. Dit is dus een onbeantwoorde vraag. In dit artikel wordt gesteld dat de biografie dus herzien moet worden.

Wat is er al bekend?

De meeste Amerikaanse historische teksten over Piaget bevatten woorden zoals “herleving” en “herontdekking”.

Harvard

Engelse teksten over Piaget bevatten vaak verwijzingen naar “de eerste Piaget”, alsof dit een andere Piaget is dan Piaget in een latere tijd. Wat belangrijk is om te weten is dat dit verschil meer gebaseerd is op een verschil in populariteit. Piaget was altijd al bekend, maar het was pas later dat hij populair werd bij het publiek.

Piaget’s doctoraat

Het doctoraat dat Piaget ontving was eigenlijk bedoeld voor Sigmund Freud. Dit is interessant en geeft weer hoe elite psychologen dachten over hun eigen discipline en hoeveel aandacht er was vanuit buiten de discipline. Zo bleek het dat James Bryant Conant Freud liever niet wilde nomineren, omdat hij te oud werd gevonden. Er zijn dus twee factoren die een rol spelen in het bekend worden van onderzoekers: gezondheid en interne politiek. Interne politiek gaat over hoe besluitvormers bepalen wie er wordt genomineerd.

Wat valt er te zeggen over interne politiek?

Piaget ontving zijn doctoraat pas nadat Ivan Pavlov, door gezondheidsredenen, niet meer kon komen. Pavlov was echter wel de meest gewilde kandidaat. Dit zorgde er voor dat de commissie de druk voelde om iemand anders te vinden, die dezelfde interesses had als Pavlov. Na een aantal rondes werden Piaget en Terman genomineerd. Piaget werd uiteindelijk gekozen. Dit was vreemd, want eigenlijk was niemand heel enthousiast over Piaget. Hij was vooral bekend door zijn connectie met de Hathorne Experimenten die hij uitvoerde in de Harvard Business School. Dit is dus een gedeeltelijk antwoord, gebaseerd op interne politiek, op de vraag hoe Piaget genomineerd werd.

Om een meer volledig antwoord te krijgen, is de onderzoeker op zoek gegaan naar archieven. Hieruit bleek dat Terman niet werd afgewezen op basis van zijn vaardigheden. Het blijkt dat Terman ziek was. Het beeld dat geschetst wordt van Piaget met termen zoals ‘the Great Man’ klopt dus niet helemaal. De nominatie van Piaget was meer een ‘gok’ van de commissie.

Wat kunnen we leren van de biografie?

Ratcliff en Borella, de schrijvers van de nieuwe biografie van Piaget, beschrijven Piaget in de jaren nadat hij psycholoog werd. Ook beschrijven ze hem vlak voordat hij boeken publiceerde. Echter zijn ze ahistorisch: ze maken geen accuraat gebruik van historische gebeurtenissen bij het beschrijven van Piaget.

Wat valt er te zeggen over Geneva?

De geschiedenis van de Rousseau Instituut is niet erg bekend in het Engels. Zo weet men vooral dat het in 1912 was opgericht door Edouard Claparède als een onderzoeks-gericht instituut. Echter was het ook in strijd met de regels van de Universiteit van Geneva. Het moest dus wel een privé instituut zijn.  In 1929 werd het instituut geaccepteerd door de universiteit. Verder is er eigenlijk weinig bekend. Hier is dus ook een ‘gat’ van kennis. In dit artikel wordt dit gat opgevuld.

Rita Hofstetter heeft hierover geschreven. Zij schrijft:

“De relaties tussen de instituut en de universiteit waren niet alleen gebaseerd op de faculteit van de letteren. Ook docenten van andere faculteiten gaven les in de instituut. Ook was er een sterke band tussen de instituut en de psychologische laboratoria. Deze samenwerking tussen de instituut en de universiteit was het resultaat van persoonlijke relaties. Er was geen formele steun en de Staat wilde de instituut zelfs sluiten. Door middel van hulp vanuit het Rockefeller Foundation kon de instituut blijven bestaan”.

Wat was de relatie tussen het Rousseau Instituut en Piaget?

Piaget werd in 1921 in dienst genomen als een directeur bij het Rousseau Instituut. Daarnaast gaf hij les aan de universiteit van Geneva. Claparède stelde voor dat Piaget les zou geen in ‘experimentele psychologie. Dit was bevorderlijk voor Piaget’s carrière: in 1925 had hij al twee boeken en 24 artikelen over psychologie en filosofie gepubliceerd. In 1925 kreeg hij een ander aanbod en verliet hij zijn positie als docent bij de universiteit van Geneva. Echter, toen Claparède ziek werd, werd Piaget gevraagd om hem te vervangen. Hij ging dus terug naar Geneva. Echter stelde hij wel de voorwaarde dat kranten hierover zouden schrijven. Hij was dus erg bezig met ‘zelfpresentatie’, wat later in zijn carrière ook prevalent was.

In 1928 stelde Claparède voor dat er een nieuwe positie ontwikkeld zou worden, zodat Piaget in Geneva zou blijven. Dit voorstel werd geaccepteerd door de faculteit. Echter kreeg hij een lagere positie, namelijk die van professeur extraordinaire. Piaget nam contact op met Albert Malche, om alsnog full professor te worden. Dit leidde uiteindelijk tot een schandaal en een aantal mensen keerden zich zelfs tegen Piaget.

In 1929 besloot Piaget om de positie van professeur extraordinaire te beklimmen. 

Promotie

In 1932 werd Piaget’s contract verlengd. Hij ontving een eredoctoraat van Harvard. Hij werd echter niet gepromoveerd. Dit kwam door het schandaal. In 1940 werd Piaget eindelijk professor, maar dan wel voor Sociologie. Toen Claparède overleed kwam er weer een behoefte aan vervanging. Piaget werd uiteindelijk gekozen als vervanger en werd professor van Experimentele Psychologie. Dit betekent dat er geen sprake was van ‘een overwinning’.

In 1929 had Piaget vier boeken geschreven: “The Language and Thought of the Child”, “Judgment and Reasoning in the Child”, “The Child’s Conception of the World”, and “The child’s conception of Physical Causality”. Deze boeken waren vooral populair door de methode en niet door de theorie. Deze methoden werden gebruikt voor de Hawthorne Experimenten en bepaalden de manier waarop interviews werden gedaan. Uiteindelijk kennen wij dit als “human resource management”. Deze ontwikkelingen zorgden er voor dat Piaget in 1936 eindelijk promoveerde. Dit had dus niks te maken met Piaget zijn studies of ideeën over ontwikkeling.

Dit is vergelijkbaar met hoe Amerikanen Piaget zagen. Zij baseerden zich ook op dezelfde dingen als waarop de commissie van Harvard zich baseerden. Dit is ook niet gek, want deze boeken waren de enige voorbeelden van Piaget’s werk dat beschikbaar was voor Engels publiek.

Hoe kwam Piaget uiteindelijk terecht in de psychologie?

Op basis van de vorige beschrijvingen is het antwoord op de bovenstaande vraag duidelijk. Piaget kwam terecht in de psychologie doordat een andere collega overleed (eerst Pavlov, toen Claparède). Het was dus maar gedeeltelijk door de kwaliteit of impact van zijn werk. Dit is dus een heel ander perspectief dan wat er eerder werd geboden. Piaget’s invloed op anderen was vooral op basis van zijn methoden en niet op basis van zijn ideeën. Zijn twee nominaties zijn ook vergelijkbaar: er was eerst een voorstel dat, na enige tegenstand, werd geaccepteerd (dit was ‘gezond’). Echter, de tegenstanders waren wel ontevreden (er was dus een conflict binnen de interne politiek).

Een andere belangrijke conclusie is dat Piaget eigenlijk een socioloog was en geen psycholoog.

Wat valt er te zeggen over Piaget’s theorie?

Vygotsky bekritiseerde Piaget’s theorie. Dit was belangrijk, want Piaget’s theorie werd in de periode van 1950 tot 1960 grotendeels genegeerd. Dat er kritiek kwam betekent dat er een hernieuwde interesse kwam. De kritiek was dat Piaget’s theorie antisociaal zou zijn. Het lijkt echter zo te zijn dat Piaget er zelf actief voor zorgde dat zijn werk als niet-sociologisch gepresenteerd werd.

Vygotsky werd steeds populairder. Dit was echter tegelijkertijd met Piaget’s terugslag. Dit leidt dus weer terug naar het idee van een disciplinaire kern. Doordat Vygotsky nu de disciplinaire kern werd, werden ‘vreemde’ ideeën, zoals die van Piaget, onderdrukt.

Wanneer men verschillende waarden heeft zijn er ook verschillende mogelijkheden. Wat men accepteert als zijnde ‘psychologie’ bepaalt hoe zij psychologische onderwerpen benaderen. Echter is acceptatie ook een vorm van kolonisatie; de normen die men accepteert worden ook opgelegd aan anderen. Als voorbeeld: wanneer een nieuwe tekst wordt gezien als ‘vreemd’ (wat inhoudt dat men het ziet als niet-relevant), dan wordt het uitgesloten en genegeerd. Dit heeft dus niks te maken met verschillen in kwaliteit (‘gezondheid’), maar meer met verschillen in context (‘interne politiek’). Dit is problematisch en het kan leiden tot ‘epistemologische vooroordelen’.

Een oplossing zou zijn om tweetalig te denken. Andere oplossingen zijn het stimuleren van multiculturalisme en meer interdisciplinaire samenwerkingen.