Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
Tot acute bacteriële infecties van de urinewegen worden cystitis, pyelonefritis en acute prostatitis gerekend.
Gecompliceerde urineweginfecties
Gaan gepaard met koorts, bij patiënten met afwijkingen aan nieren/urinewegen, bij verminderde weerstand, een verblijfskatheter, mannen, zwangeren en kinderen. Voor de gecompliceerde urineweginfectie bestaat een verhoogd risico op een afwijkend beloop van de infectie, hetgeen gevolgen heeft voor de diagnostiek, behandeling en follow-up.
Ongecompliceerde urineweginfecties
Cystitis bij gezonde, niet-zwangere, volwassen vrouw.
Urineweginfectie: klinische verschijnselen in combinatie met bacteriurie.
Asymptomatische bacteriurie: geen klinische verschijnselen.
Urethraalsyndroom: wel typische mictieklachten, geen bacteriurie of andere oorzaak.
Cystitis: oppervlakkige ontsteking van blaasmucosa met strangurie (pijnlijk), pollakisurie (frequent), soms dysurie (pijnlijke aandrang), pijn in onderbuik, hematurie.
Pyelonefritis: uitbreiding naar nier.
Acute prostatitis: uitbreiding naar prostaat. Tekenen van weefselinvasie zijn hoge koorts, koude rillingen, misselijkheid en pijn in flank of perineum. Mictieklachten kunnen hierbij ontbreken.
| Incidentie vrouwen | Incidentie mannen |
Acute cystitis | 70/1000 | 10/1000 |
Piekincidenties | 15-24 jaar: 60/1000 60-75 jaar: 200/1000 | 50-80 jaar: 80/1000 |
Pyelonefritis | 2/1000 | > 1/1000 |
Prostatitis |
| 2/1000 |
Urineweginfecties ontstaan door fecale micro-organismen die via het epitheel de blaas koloniseren en verder kunnen opstijgen. Meestal gaat het op E. coli, maar ook Proteus of Klebsiella en (zelden) Stafylokokken en Enterokokken. Het verschil in incidentie tussen mannen en vrouwen wordt verklaard door de anatomie, onder andere kortere urethra en omdat deze dichter bij de anus en vulva uitmondt. Coïtus speelt ook een rol bij vrouwen.
Onderliggende oorzaken urineweginfecties: prostaathyperplasie (afvloedbelemmering en onvolledige blaaslediging), zwangerschap (dilateren urethra, verminderde blaastonus), vesico-ureterale reflux en anatomische afwijkingen bij kinderen, postmenopauzale atrofie van tractus urogenitalis met onvolledige blaaslediging als gevolg van descensus uteri of cystokèle, neurologische blaasstoornissen, blaas-/nierstenen, verblijfskatheters, verminderde weerstand.
Anamnese
De anamnese bij een verdenking op urineweginfectie kan wijzen op een cystitis, wanneer mictieklachten aanwezig zijn, een toegenomen mictiefrequentie, loze aandrang en hematurie. Pyelonefritis of acute prostatitis wordt gekenmerkt door koorts, rillingen, flank- of perineumpijn, delier en algemene malaise. De ernst moet uitgevraagd worden, evenals de voorgeschiedenis, vaginale afscheiding, pijn in de onderrug of buik en recent invasief onderzoek van de blaas of prostaat. Bij vrouwen die meer dan drie urineweginfecties per jaar hebben moet naar de seksuele activiteit gevraagd worden, het gebruik van condooms en de relatie met de geslachtsgemeenschap.
Als vrouwen zwanger zijn moet de zwangerschapstermijn uitgevraagd worden, ook voortijdige weeën en toename van de harde buiken. Bij vrouwen met drie of meer infecties per jaar moet het seksueel actief zijn uitgevraagd worden, of er een relatie bestaat met de geslachtsgemeenschap en of er condooms of spermadodende middelen worden gebruikt. Tenslotte bij kinderen jonger dan twaalf jaar moet gevraagd worden naar de aanwezigheid van koorts, braken, sufheid, verminderde groei, urineweginfecties in de voorgeschiedenis en aanwijzingen voor obstructies.
Lichamelijk onderzoek
Lichamelijk onderzoek bestaat uit een vaginaal toucher en inspectie van de genitale regio bij drie of meer urineweginfecties per jaar, inspectie en palpatie van de genitale regio en buikonderzoek bij mannen. Wanneer tekenen van invasie zijn opgetreden als gevolg van pyelonefritis of acute prostatitis moet de mate van ziek zijn worden nagegaan, de temperatuur moet gemeten worden, de bloeddruk en de pols. Verder moet buikonderzoek plaatsvinden. Bij kinderen moet ook buikonderzoek plaatsvinden en bij kinderen jonger dan vijf jaar moet de genitale regio worden geïnspecteerd.
Beleid
Wanneer sprake is van een urineweginfectie moet uitgelegd worden dat blaasontsteking veel voorkomt, niet besmettelijk is en vanzelf kan genezen en terugkomen. Verder moeten de mogelijkheden qua behandeling besproken worden, zoals expectatief, of antibiotica. De medicamenteuze behandeling bestaat uit nitrofurantoïne, fosfomycine en trimethoprim. Wanneer recidiverende cystitis plaatsvindt, kan zelfbehandeling plaatsvinden in de vorm van vijfdaagse nitrofurantoïne, eenmalige fosfomycine, of profylaxe in de vorm van cranberrytabletten. Wanneer tekenen van weefselinvasie aanwezig zijn, kan ciprofloxacine gegeven worden, amoxicilline, of penicilline.
Behandeling
Er moet voorlichting gegeven worden en ook niet-medicamenteuze behandeling. Er kan gesproken worden over een expectatief beleid, of antibiotica. De medicamenteuze behandeling bestaat uit nitrofurantoïne gedurende vijf dagen, of fosfomycine eenmalig, of trimethroprim gedurende drie dagen. Als de cystitis steeds terugkomt moet een zelfbehandeling plaatsvinden met nitrofurantoïne, of eenmalige fosfomycine. Profylaxe kunnen ook gestart worden zoals cranberrytabletten, continue antibiotica gedurende zes tot twaalf maanden, post-coitumprofylaxe gedurende zes tot twaalf maanden en bij postmenopauzale vrouwen kan vaginaal estriol ovules of crème toegediend worden met een maximum van zes maanden. Bij risicogroepen is antibiotica altijd geïndiceerd. Wanneer iemand zwanger is moet nitrofurantoïne gedurende zeven dagen genomen, of amoxicilline/clavulaanzuur gedurende vijf dagen. Als er tekenen zijn van weefselinvasie moet gestart worden met ciprofloxacine gedurende zeven dagen, anders met amoxicilline/clavulaanzuur gedurende tien dagen, of bij overgevoeligheid voor penicilline moet cotrimoxazol gebruikt worden.
NHG-standaarden - Geneeskunde - Thema: Urinewegen
NHG-standaarden - Geneeskunde - Thema: Urinewegen
- 1 of 224
- next ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution