Oefenmateriaal Ondernemingsrecht

Deze samenvatting is gebaseerd op collegejaar 2012-2013.

Tentamenvragen deel 1

2010

Casus I
Het bestuur van de bij notariële akte opgerichte hockeyclub Avanti bestaat uit A, B en C. In de statuten is bepaald dat C de vereniging tot een bedrag van 30.000 euro mag vertegenwoordigen. Bovendien is in de statuten bepaald dat C voor de aankoop van registergoederen de goedkeuring van de algemene ledenvergadering nodig heeft. Voor zover nodig en vereist zijn deze bepalingen in het handelsregister ingeschreven.
C koopt namens de vereniging een nieuwe inventaris voor de kantine ten bedrage van 40.000 euro van X. Bovendien koopt C zonder goedkeuring van de algemene ledenvergadering een stuk weiland gelegen naast de hockeyvelden van Y. De prijs van het weiland bedraagt 25.000 euro.
Vraag 1
Kan de vereniging onder de gesloten overeenkomsten uit?

Casus II
Alle aandelen in het geplaatste kapitaal van Appel B.V. worden gehouden door Piet Pietersen. Het bestuur van de vennootschap wordt gevormd door de broer van Piet, Hans Pietersen. Het gaat al langere tijd niet goed met de vennootschap; er wordt over 2009 fors verlies geleden. Kostbare projecten die Hans in dat jaar is opgestart namens de vennootschap zijn mislukt, door toedoen van evidente fouten van Hans. Als gevolg van die situatie leven Piet en Hans inmiddels zodanig in onmin, dat Piet het bestuurderschap van Hans wenst te beëindigen. Piet neemt daartoe, zonder dat Hans hiervan weet, een aandeelhoudersbesluit buiten vergadering dat ertoe strekt Hans per direct te ontslaan als bestuurder van de vennootschap met benoeming van Piet als nieuwe bestuurder.
Vraag 2
Is het aandeelhoudersbesluit tot ontslag van Hans en benoeming van Piet als bestuurder van Appel B.V. rechtsgeldig genomen?

Casus II (vervolg)
Piet is van mening dat hij, als enig aandeelhouder van Appel B.V., door het bestuurderschap van Hans persoonlijk schade heeft geleden: zijn aandelen zijn nu veel minder waard dan in 2008 nog het geval was. Stel dat Piet niet overgaat tot ontslag van Hans als bestuurder van Appel B.V. maar als aandeelhouder van de vennootschap een aansprakelijkheidsprocedure tegen Hans start ter verhaal van die schade, op basis van onbehoorlijke taakvervulling in de zin van art. 2:9 BW vanwege de evidente fouten die Hans heeft gemaakt in 2009.
Vraag 3
Hoe beoordeelt u de kans op succes van de door Piet ingestelde procedure?

Casus III
Stichting Administratiekantoor Bertels houdt alle aandelen in het geplaatste kapitaal van Bertels Systems B.V.. Gerrit Gerritsen is enig bestuurder van de stichting. Huib Bertels is enig bestuurder van Bertels Systems B.V.. De aandelen van Bertels Systems B.V. zijn met medewerking van de vennootschap gecertificeerd. Houders van de certificaten zijn de vijf kinderen van Huib, ieder voor een vijfde. Deze constructie is door Huib opgezet om onenigheid tussen zijn kinderen na zijn dood te voorkomen. Van onenigheid is momenteel geen sprake. De vijf kinderen willen de macht in de BV grijpen en Huib als bestuurder ontslaan, want Huib disfunctioneert aantoonbaar. Gerrit wenst als goede vriend van Huib niet mee te werken aan Huib’s ontslag. De vijf kinderen verschillen alleen van mening hoe dat doel bereikt kan worden. Het oudste kind oppert de mogelijkheid van een enquêteprocedure. Het jongste kind is van mening dat het doel bereikt kan worden in de algemene vergadering van Bertels Systems B.V.. U bent advocaat. Beide kinderen komen bij u voor advies.
Vraag 4
Leg uit aan de kinderen, wie van de kinderen gelijk heeft of niet en waarom.
Casus IV
De vermogenstoestand van B.V. Unievest is per 31 december 2009 als volgt. Het geplaatste kapitaal bedraagt 40.000 euro en is verdeeld in 1.000 aandelen met een nominale waarde van 40 euro. Verder heeft de vennootschap een herwaarderingsreserve van 10.000 euro. Het pand waarin de werkzaamheden worden uitgeoefend heeft een waarde van 110.000 euro. Voor de aankoop van het pand is in het verleden een lening afgesloten bij de bank voor 50.000 euro. De B.V. heeft 5.000 in kas en er staan nog rekeningen uit voor geleverde diensten voor 25.000. Zelf moet de vennootschap nog 15.000 betalen voor ontvangen diensten. De statuten staan inkoop van eigen aandelen toe. Tevens is machtiging tot verkrijging door de algemene vergadering van aandeelhouders verleend.
Vraag 5
Stel een balans op van B.V. Unievest per 31 december.
Vraag 6
Zet uiteen of - en zo ja, hoeveel – eigen aandelen de B.V. mag inkopen.
Casus V
De besturen van B.V. Saba en N.V. New zijn tot de conclusie gekomen dat beide vennootschappen goed bij elkaar passen en dat zij samen beter in staat zouden zijn om de toegenomen concurrentie uit het verre oosten het hoofd te bieden. Na juridisch advies te hebben ingewonnen, zijn zij van mening dat een juridische fusie de meest geschikte fusievorm is en starten zij de fusieprocedure. Bij de fusie zal N.V. New optreden als verkrijgende vennootschap. Hoewel de accountant heeft verklaard dat de ruilverhouding naar zijn oordeel redelijk is, vindt mevrouw De Waard, die 52 procent van de aandelen in B.V. Saba bezit, de tegenprestatie te laag. Uit protest tegen de gang van zaken woont ze de algemene vergadering waarin over de fusie wordt besloten niet bij. Tijdens deze algemene vergadering blijkt dat de meeste aanwezige aandeelhouders van B.V. Saba zich wel in de ruilverhouding en in de fusie kunnen vinden, aangezien 65 procent van de aanwezige aandeelhouders voorstemt. Bij N.V. New wordt de fusie bij bestuursbesluit besloten. Daarmee wordt het advies van de heer Verschoor die 3 procent van de aandelen in N.V. New bezit, om een minder vergaande vorm van samenwerking te kiezen gezien de grote cultuurverschillen, niet gevolgd.
 
Vraag 7
Ziet u redenen voor de notaris om te weigeren de notariële akte te verlijden?

Casus VI
Drie studenten, Tino, Max en Jan, zijn uitstekende koks en zij besluiten om van hun hobby hun werk te maken. Zij komen overeen een cateringbedrijf te beginnen en dat te doen in de vorm van een personenvennootschap. Hiertoe richten zij Smullerij TMJ OVR op. Afgesproken wordt dat de OVR zal worden vertegenwoordigd door Tino en Max. De OVR wordt geheel volgens alle regels ingeschreven in het handelsregister.
In de eerste periode na oprichting vinden de volgende rechtshandelingen plaats:
a.    Tino bezoekt Groothandel Grutter. Deze heeft een keukeninventaris in de aanbieding. Omdat hij de anderen niet kan bereiken koopt Tino namens de OVR de keukeninventaris.
b.    Ook slaat Tino namens de OVR bij Grutter een partij papieren servetten en wegwerpbestek in.
c.    Max ziet een gouden horloge bij juwelier Jansen; omdat hij krap bij kas zit koopt hij dit op naam van de OVR.
d.   Jan gaat naar slager Beentjes en bestelt een grote partij vlees.
In de weken die daarop wachten Grutter, Jansen en Beentjes ongeduldig op betaling.
Vraag 8
Wie kunnen zij aanspreken?
Vraag 9
Hoe is de onderlinge draagplicht geregeld ten aanzien bovengenoemde rechtshandelingen?

Antwoorden tentamenvragen deel 1

1.  (inventaris). Neen, de statuten hebben de bevoegdheid tot vertegenwoordiging toegekend aan C, zie art. 2:45 lid 2 BW. De bevoegdheid tot vertegenwoordiging is onbeperkt en onvoorwaardelijk, voor zover uit de wet niet anders voortvloeit, zie art. 2:45 lid 3 BW. Hier vloeit niet uit de wet maar uit de statuten voort dat de vertegenwoordigingsbevoegdheid beperkt is tot 30.000 euro. Bovendien is de vertegenwoordigingsbevoegdheid van C ingeschreven in het handelsregister. (weiland). Ja, C is vertegenwoordigingsbevoegd, zie hierboven. De bevoegdheid tot vertegenwoordiging is onbeperkt en onvoorwaardelijk, voor zover uit de wet niet anders voortvloeit, zie art. 2:45 lid 3 BW. Aankoop van registergoederen is alleen mogelijk indien het in de statuten is bepaald. Hieraan kunnen voorwaarden worden verbonden, zoals de goedkeuring van de ALV, zie art. 2:44 lid 2 BW. Nu in deze casus aan deze door de wet toegelaten voorwaarde niet voldaan is, is C vertegenwoordigingsonbevoegd. Het ontbreken van de goedkeuring kan aan een derde alleen dan worden tegengeworpen indien deze wist of behoorde te weten dat er geen besluit was, zie art. 2:16 lid 2 BW.

2. Ja, zie art. 2:15 lid 1 sub a BW: hier is sprake van een totstandkomingsgebrek (art. 2:227 lid 4 BW en HR Janssen Pers) maar dat maakt het besluit slechts vernietigbaar; zolang het besluit niet is vernietigd door de rechter, is het besluit van kracht; zou lid 1 sub b van toepassing zijn dan maakt dit de analyse niet anders.

3. Op nul: alleen Appel B.V. kan een op art. 2:9 BW gebaseerde vordering instellen tegen Hans, niet Piet als aandeelhouder van Appel B.V. Aan de afgeleide schade problematiek wordt dan niet toegekomen.

4. Het oudste kind. De certificaathouders kunnen een enquêteverzoek indienen, art 2:346 sub b BW en (na vaststelling wanbeleid) verzoeken om ontslag van Huib als voorziening op grond van art. 2:356 sub b BW. Ontslag als voorlopige voorziening is geen optie.
De kinderen kunnen, als certificaathouders, een vergadering bijeenroepen o.g.v. art. 2:220 BW, aangezien Huib dat niet zal doen. In de algemene vergadering kunnen certificaathouders wel het woord voeren, aldus art. 2:117 lid 2 BW, maar zij hebben geen stemrecht (art. 2: 228 lid 6 BW), zij kunnen Huib niet ontslaan. Conclusie: het jongste kind heeft geen gelijk, aangezien via de algemene vergadering de kinderen niet kunnen bewerkstelligen dat Huib ontslagen wordt. Het oudste kind heeft wel gelijk, aangezien de kinderen via de enquêteprocedure Huib als bestuurder kunnen ontslaan.

5. Balans per 31 december
            Pand    110.000      40.000 geplaatst kapitaal
            Kas       5.000      10.000 herwaarderingsreserve
            Deb.    25.000          50.000 bank
                          15.000 crediteuren
                          25.000 winst
                140.000    140.000
6. De B.V. mag maximaal 500 eigen aandelen inkopen. Weliswaar laat de vrije ruimte (25.000) toe dat er meer eigen aandelen (625) worden ingekocht, maar er mag maximaal voor de helft van de nominale waarde eigen aandelen worden ingekocht, art. 2:207 lid 1 sub b BW.
7. Ja. Op grond van art. 2:330 lid 1 BW is voor een fusiebesluit een 2/3e meerderheid vereist indien minder dan de helft van het geplaatst kapitaal ter vergadering is vertegenwoordigd. Mevrouw de Waard is niet aanwezig, er is dus maximaal 100 – 52 = 48 % procent vertegenwoordigd. Omdat maar 65% vóór het fusiebesluit stemt, wordt de vereiste 2/3e meerderheid niet gehaald. De notaris zal de notariële akte daarom niet verlijden.
8. Het antwoord wordt bepaald door de regels van art 7:811 BW en art. 7:813 BW.
Iedere besturende vennoot kan de vennootschap vertegenwoordigen ten aanzien van handelingen die dienstig kunnen zijn tot de verwezenlijking van haar doel.
Voor deze handelingen zijn alle vennoten naast de vennootschap hoofdelijk verbonden.
a. Tino is besturend vennoot en de aanschaf van de keuken is dienstig tot het doel; alle drie zijn hoofdelijke aansprakelijk.
b. Hetzelfde geldt voor de papieren servetten.
c. Weliswaar is Max besturend vennoot, maar de handeling is niet dienstig tot het doel. Jansen had dit kunnen weten (inschrijving handelsregister); alleen Max zelf is aansprakelijk jegens Jansen op grond van art. 3:70 BW.
d.    Jan is niet vertegenwoordigingsbevoegd (ook de slager had dit kunnen weten) en alleen Jan is aansprakelijk op grond van art. 3:70 BW.
9. Art. 7:810 BW; intern zijn zij iedere draagplichtig voor zover het betreft rechtshandelingen die door een besturend vennoot zijn verricht en die behoren tot de normale werkzaamheden van de vennootschap. Voor gelijke delen.
Dus:
1.    Niet
2.    Wel
3.    Niet
4.    Niet

Tentamenvragen deel 2

2010

Casus
Ondernemers kunnen als rechtsvorm voor hun onderneming kiezen voor een personenvennootschap of een BV. Behandel drie redenen waarom een ondernemer juist voor een personenvennootschap zal kiezen of juist voor een BV.
Na de invoering van de flexibele BV (wetsvoorstel 31 058) zullen ondernemers (nog) eerder kiezen voor de oprichting van een B.V. in plaats van een personenvennootschap. Geef tevens aan waarom dit het geval is.
Geef uw antwoord in een goed lopend verhaal van minimaal 100 woorden en maximaal 250 woorden.
Casus I
A, B en C houden ieder voor 1/3 de aandelen in het geplaatste kapitaal van Holding B.V. Holding B.V. is enig aandeelhouder van De Groene Duim B.V., een speciaalzaak voor tuinieren. D, familie van B en C, is enig bestuurder van Holding B.V. en van De Groene Duim B.V.. Holding B.V. en De Groene Duim B.V. vormen samen een groep. Begin 2009 verleent de AVA van Holding B.V., op basis van de jaarstukken van Holding B.V. over 2008, decharge aan D voor het door hem als bestuurder van Holding B.V. over 2008 gevoerde beleid. Begin 2009 verleent ook de AVA van De Groene Duim B.V., op basis van de jaarstukken van De Groene Duim B.V. over 2008, decharge aan D voor het door hem als bestuurder van De Groene Duim B.V. over 2008 gevoerde beleid. Kort nadien komen duidelijke aanwijzingen boven tafel dat D, vanwege privéschulden, in 2008 bij herhaling een greep in de kas van Holding B.V. en De Groene Duim B.V. heeft gedaan, waardoor Holding B.V. en De Groene Duim B.V. schade hebben geleden.
A wenst opening van zaken, maar B, C en D weigeren daaraan medewerking te verlenen. A overweegt daarom de Ondernemingskamer te verzoeken een enquête te gelasten naar het beleid van zowel Holding B.V. als De Groene Duim B.V. vanwege de mogelijkheid van ontoelaatbare handelingen bij D.
Vraag 1
Is A bevoegd om dat verzoek te doen?
Casus I (vervolg)
Stel dat Holding B.V. D aanspreekt als bestuurder van de Holding op grond van art. 2:9 BW.
Vraag 2
Kan D aansprakelijkheid ontlopen door een beroep te doen op de aan hem door Holding B.V. verleende decharge?
Casus I (vervolg)
Omdat als gevolg van de handelwijze van D de door A gehouden aandelen in Holding minder waard zijn geworden, overweegt A ook om uit eigen hoofde een vordering tot vergoeding van die schade in te stellen tegen D.
Vraag 3
Hoe kansrijk acht u de vordering van A?

Casus II
De besturen van B.V. X, B.V. Y en N.V. Z menen dat door een fusie tal van synergievoordelen te behalen zijn. B.V. X zal optreden als verkrijgende vennootschap. Voor de vaststelling van een juiste ruilverhouding van de aandelen huren zij deskundig advies in. Het bestuur van B.V. X maakt een fusievoorstel voor haar aandeelhouders op en plaatst op 15 maart 2009 een advertentie in het NRC Handelsblad over de fusie. Enkele dagen later stellen ook het bestuur van B.V. Y en N.V. Z een fusievoorstel voor hun aandeelhouders op en zorgen voor een advertentie in de Volkskrant. De fusievoorstellen komen grotendeels overeen, maar houden op enkele onderdelen rekening met de specifieke eigenschappen van de deelnemende vennootschappen. Het besluit tot fusie wordt een maand na de aankondiging door de algemene vergadering van de fuserende vennootschappen genomen. De besturen willen de fusie na het besluit snel inwerking laten treden.
Vraag 4
Ziet u redenen voor de notaris om te weigeren de notariële akte te verlijden?

Casus III
N.V. A bezit 50% van de aandelen in N.V. B., N.V. B bezit 50% van de aandelen in B.V. D en 50% van de aandelen in N.V. C.. N.V. C bezit 10% van de aandelen in B.V. D. Om de beurskoers te steunen besluit N.V. B om 10% van de eigen aandelen op de beurs (dus niet van N.V. A) in te kopen.
Vraag 5
Wie is of zijn na de inkoop dochtermaatschappij van N.V. A?

Casus IV
De commanditaire vennootschap Berenach CVR heeft drie vennoten, de beide besturende vennoten Berend en Achmed en commanditair vennoot de heer Karsten. De overeenkomst van vennootschap bevat een vertegenwoordigingsregeling die overeenkomt met de wettelijke regeling. Voor zover vereist zijn alle gegevens aangaande de CVR ingeschreven in het handelsregister. De opening van het nieuwe bedrijfspand willen de heren groots aanpakken en gedrieën gaan zij naar Cateraar Hapklaar B.V.
Deze laatste organiseert een prachtig feest.
Vraag 6
Wie kan/kunnen door Cateraar Hapklaar BV worden aangesproken tot betaling van de rekening?

Aantwoorden tentamenvragen deel 2

Essay
Er kunnen verschillende redenen zijn om te kiezen voor de rechtsvorm van de BV.
 
1.    Beperking van aansprakelijkheid: de aandeelhouders en bestuurders zijn in beginselniet aansprakelijk voor de verplichtingen van de BV
2.    Continuitiet: een rechtspersoon heeft een eigen bestaan, los van dat van de aandeelhouders en bestuurders
3.    Fiscale redenen
Redenen om voor de personenvennootschap te kiezen kunnen zijn:
1.    Minder strenge oprichtingseisen (niet, zoals bij de BV een notariële oprichtingsakte, een ministeriele verklaring van geen bezwaar, een bankverklaring en een minimumkapitaal)
2.    meer vrijheid van inrichting
3.    fiscale redenen
4.    een personenvennootschap hoeft geen jaarrekening te publiceren
Bij de invoering van de flex-BV, verdwijnen de eisen van een minimumkapitaal en een bankverklaring hetgeen de oprichting van een Bv aantrekkelijker kan maken.
Open vragen
1. Ja. T.a.v. Holding is A bevoegd ex art. 2:346 sub b BW: het gaat hier om een B.V., en A vertegenwoordigt ten minste een tiende gedeelte van het geplaatste kapitaal. Dat laatste geldt niet voor De Groene Duim; in beginsel is A t.a.v. De Groene Duim niet bevoegd ex art. 2:346 BW. Hier biedt het Landis arrest van de Hoge Raad uitkomst (ro. 3.3.5). Gelet op de economische realiteit van de onderhavige casus - er is sprake van een groep (een economische eenheid waarin moeder en dochter organisatorisch zijn verbonden) en een personele unie (D is bestuurder bij de moeder en bij de dochter) - zal A ook bevoegd zijn een enquête t.a.v. De Groene Duim te verzoeken. Er is dan sprake van een concernenquête. Zie ook Sanders/Westbroek op p. 363-365.
2. Neen. De 'greep uit de kas' kwestie is niet gedekt door de decharge die de AvA van Holding aan D heeft verleend, nu die kwestie pas na de verlening van de decharge boven tafel is gekomen en de AvA daarvan dus niet wist ten tijde van de decharge verlening. Hier is het Staleman/Van de Ven arrest van belang (ro. 3.4.1). Daaruit volgt dat  een decharge zich niet uitstrekt tot gegevens die niet uit de jaarrekening blijken en niet anderszins aan de AvA zijn bekend gemaakt voordat deze decharge verleende.
3. Dat is weinig kansrijk. Het gaat hier om het leerstuk van afgeleide schade, nu de schade die A lijdt bestaat uit waardevermindering van de door A gehouden aandelen in Holding. Hier is het Poot/ABP arrest van belang. (ro. 3.4.1-3.4.4). Daaruit volgt dat A, als aandeelhouder van Holding, in beginsel op grond van deze afgeleide schade niet een eigen vordering tot schadevergoeding tegen D geldend kan maken. Het ligt op de weg van Holding om ter bescherming van de belangen van allen die bij het in stand houden van haar vermogen belang hebben (zoals haar crediteuren, die een preferente positie innemen t.o.v. haar aandeelhouders, zoals A) van D schadevergoeding te vorderen. Slaagt Holding daarin, dan moet de afgeleide schade van A geacht worden te zijn ongedaan gemaakt. Het voorgaande zou anders kunnen zijn indien sprake is van specifiek onrechtmatig handelen van D jegens A, maar daaraan is hier niet voldaan.
4. Ja, het moet gaan om 1 gezamenlijk fusievoorstel. Zie art. 2:312 BW.
5. Door de inkoop wordt voldaan aan het begrip dochtermaatschappij van art.
2:24a BW. Hierbij zij opgemerkt dat op grond van art. 2:118 lid 7 BW van
de ingekochte (doch niet ingetrokken!) aandelen geen stem (meer) kan
worden uitgebracht. N.V. B is dochtermaatschappij van N.V. A.
6. Berend en Achmed zijn beiden bevoegd de cv te vertegenwoordigen, artikel 7:811 BW. Zij zijn beiden hoofdelijk aansprakelijk voor de verplichtingen van de vennootschap op grond van artikel 7:837 lid 1 BW.
De heer Kartsen overtreedt het beheersverbod van artikel 7:836 lid 2 BW en is hoofdelijk aansprakelijk op grond van artikel 7:837 lid 2 BW.
Tenslotte is de CVR zelf aansprakelijk, omdat namens deze rechtspersoon gehandeld is.

Tentamenvragen deel 3

2008

Casus I
Plantexpres N.V. heeft een maatschappelijk kapitaal van 2.000.000 euro. De gegevens van de vennootschap zijn: het minimum gedeelte van het maatschappelijk kapitaal dat daadwerkelijk geplaatst moet worden, is geplaatst. Op alle aandelen is het minimum gedeelte dat daarop gestort moet worden, gestort. Er is een bedrijfspand ter waarde van 145.000 euro, er zit 14.000 euro in de kas, er zijn nog uitstaande debiteuren ten bedrage van 6.000 euro, de vennootschap is zelf een bedrag van 50.000 euro aan de bank schuldig. Tot slot heeft de vennootschap een herwaarderingsreserve van 10.000 euro. De statuten staan inkoop van eigen aandelen toe.
Vraag 1
Stel een balans op van Plantexpres N.V.
Vraag 2
Tot welk bedrag mag de vennootschap- na machtiging van de algemene vergadering van aandeelhouders - eigen aandelen inkopen?

Casus II
De heer Van Leersum is enig bestuurder van Limo B.V., een onderneming die zich richt op het verhuren van limousines. De heren Akkermans en De Rooy vormen de raad van commissarissen. De ABC-bank heeft een krediet van 200.000 euro verstrekt aan Limo B.V. Tot zekerheid zijn er pand- en hypotheekrechten op alle activa van Limo B.V. verstrekt aan de bank; bovendien heeft de heer Van Leersum zich persoonlijk borg gesteld voor het volle bedrag van het krediet, 200.000 euro.
Een jaar na de oprichting van Limo B.V. richt Van Leersum een nieuwe B.V. op, American Dream B.V. die zich richt op de verkoop van Amerikaanse auto’s. Ook van deze B.V. is Van Leersum bestuurder. De heren Tuin en Vliet vormen de raad van commissarissen. Americain Dream B.V. blijkt een groot succes, Limo B.V. balanceert op het randje van het faillissement.
In overleg met de bank komt Van Leersum overeen dat American Dream B.V zich hoofdelijk aansprakelijk zal stellen voor de schuld van Limo B.V. aan de bank, tegen ontslag van Van Leersum uit de borgtocht. Twee maanden later gaat Limo B.V. failliet. De bank spreekt American Dream B.V. aan tot betaling van de hoofdelijke schuld. American Dream B.V stelt niet tot betaling verplicht te zijn.
Vraag 3
Kan American Dream B.V. op grond van Boek 2 BW onder de hoofdelijke aansprakelijkheidstelling, die Van Leersum namens Americain Dream B.V. is aangegaan, uit?

Casus III
In de reader die voor dit vak is voorgeschreven, is een artikel opgenomen van Prof. mr. L. Timmerman over ‘Twee opvatting over het concernrecht’. Timmerman neemt hierin stelling tegen de visie van Bartman en Dorresteijn op het concern. Het gaat om het karakter van de dochtervennootschap. Deze visie van Bartman en Dorresteijn wordt verdedigd in Duitsland. Timmerman is van mening dat voor het Nederlandse recht wat anders geldt.

Vraag 4
Welke visie heeft Timmerman op het concern?

Casus IV
Het bestuur van B.V. Xantippe besluit tot afstoting van het bestaande kantorencomplex en de aankoop van een nieuw ultramodern kantorencomplex. De waarde van deze investering bedraagt 1/3 van het geplaatste kapitaal en de reserves. De raad van commissarissen is niet om goedkeuring verzocht, terwijl dat op grond van de statuten voorafgaand aan het besluit wel vereist was. De raad van commissarissen is het wel met de aankoop van het bestuur eens en stelt het bestuur hiervan op de hoogte.
Vraag 5
Wat is de status van het bestuursbesluit?

Casus V
Albrechtje is bestuurder van B.V. Radijs. Albrechtje houdt tevens een prioriteitsaandeel in B.V. Radijs. De gewone aandelen zijn in handen van Bart en Cees. Cees is meerderheidsaandeelhouder. Zijn belang vertegenwoordigt 70 procent van het geplaatste kapitaal. Albrechtje en Cees krijgen een verschil van mening. Cees is daarop van plan in een bij een te roepen aandeelhoudersvergadering aan te sturen op het ontslag van Albrechtje. Bart lijkt op de hand van Albrechtje te zijn.
Vraag 6
Kan Albrechtje als prioriteitsaandeelhouder voorkomen dat de aandeelhoudersvergadering haar als bestuurder ontslaat?
Casus VI
Bericht uit Het Financieele Dagblad van 8 november 2007 (Proces tegen Landis-directie):

Vraag 7
Op welke wetsartikelen in Boek 2 BW zal de curator zich beroepen. Ga ervan uit dat Landis een N.V. is
Casus VII
Henry is DGA (directeur-grootaandeelhouder) van Gratia Interieuradviezen B.V. Na een aantal jaren van bloei raakt zijn stijl uit de mode en gaat het snel bergafwaarts met de zaken.
Hoewel hij in zijn hart weet dat het zinloos is, koopt hij nog een partij gordijnstoffen van Groothandel Drapeaux. Als Drapeaux bij Gratia Interieuradviezen B.V. aanklopt om betaling blijkt Gratia Interieuradviezen B.V. failliet te zijn en de stoffen hopeloos verknipt. Drapeaux eist schadevergoeding van Henry.
Vraag 8
Heeft de actie van Drapeaux jegens Henry kans van slagen?
Casus VIII (10 punten)
De heren Opper en Does zijn voornemens een uitzendbureau op te zetten en wel in B.V.- vorm. Nog voordat de B.V. is opgericht koopt Opper namens de B.V. i.o. een kantoorpand.
Daarna komen Opper en Does in contact met de bestuurder van Snelwerk B.V., een B.V. die enkele maanden daarvoor is opgericht. Afgesproken wordt dat de heren hun krachten zullen bundelen en zullen gaan samenwerken in Snelwerk B.V. Snelwerk B.V. bekrachtigt daarna uitdrukkelijk de aankoop van het pand.
Vraag 9
Wie kan/kunnen aansprakelijk gesteld worden tot betaling van de koopsom van het kantoorpand?
Casus IX
Tomas en Arnoud hebben elkaar leren kennen tijdens hun studie Nederlands recht. Zij besluiten samen een juridische adviespraktijk te beginnen, onder de naam T&A advies OVR.
Zij spreken af dat zij beiden bevoegd zijn om de vennootschap te vertegenwoordigen tot een bedrag van 10.000 euro. Voor rechtshandelingen, die dit bedrag te boven gaan is beider medewerking vereist. Voor zover mogelijk wordt alles keurig ingeschreven in het handelsregister.
In de loop van de eerste maanden komen de volgende rechtshandelingen op naam van de OVR tot stand:
1. Tomas koopt voor 12.000 euro aan kantoormeubilair bij Groothandel Officeflex.
2. Arnoud geeft voor 9.000 euro opdracht aan reclamebureau Grootspraak B.V. om T&A advies OVR ‘in de markt te zetten’.
3. Arnoud koopt voor 6.000 euro een oude bioscoopinstallatie van Filmfanaat B.V.
De beide heren blijven nalatig in het voldoen van betalingen.
Vraag 10
Wie kunnen door de verschillende wederpartijen tot nakoming worden aangesproken?
Casus X
De stichting ‘Tot wederdienst’ heeft als doel bewoners van de wijk Kralingerpolder te helpen met kleine klusjes rondom het huis. Het bestuur van de stichting functioneert niet goed. De raad van toezicht is hiervan op de hoogte maar onderneemt geen stappen. Naast de wettelijk verplichte ondernemingsraad, kent de stichting een cliëntenraad. Deze cliëntenraad wil wel stappen ondernemen.
Binnen de cliëntenraad bestaat ook onenigheid. De heer Jansen wil naar de rechtbank stappen om de bestuurders te ontslaan. Mevrouw Bakker wil dat de cliëntenraad een verzoekschrift indient bij de Ondernemingskamer in Amsterdam. Zij heeft gehoord dat de Ondernemingskamer bij gebleken wanbeleid ook bestuurders kan ontslaan.
Vraag 11
Welke mogelijkheid heeft de meeste kans van slagen en waarom? Ga in op de standpunten van de heer Jansen en mevrouw Bakker.

Antwoorden tentamenvragen  deel 3

Kern van de antwoorden:
1. Balans    
Pand         145.000    Gepl         400.000    
Niet gestort     300.000
 gestort kap     100.000
Kas         14.000        
Deb.        6.000        Herw. res             10.000
Winst/vrije res.        5.000
Bank                 50.000
        --------                        ---------
        165.000                    165.000

2. Op alle aandelen is voor een vierde gestort. Inkoop van niet volgestorte aandelen is niet toegestaan, art. 2:98 lid 1 BW.
3. Ja, o.b.v. art. 2:256 BW en Mediasafe II. Kern, p. 131.
4. Bartman/Dorresteijn, een dochtervennootschap heeft principieel ander karakter dan een enkelvoudige vennootschap. Timmerman, een dochtervennootschap verschilt slechts gradueel van een enkelvoudige vennootschap. Reader, p. 89.
5. Het besluit is nietig o.g.v. art. 2:14 lid 1 BW. Echter door de bekrachtiging o.g.v. lid 2 wordt het besluit geldig.
6. Een bestuurder van een BV kan te allen tijde worden ontslagen door degene die bevoegd is tot benoeming, art. 2:244 lid 1 BW. In beginsel is de AVA bevoegd tot benoeming (en dus ook tot ontslag) van bestuurders, art. 2:242 lid 1 BW. Het benoemings- of ontslagbesluit van de AVA komt in beginsel tot stand bij gewone meerderheid. In beginsel zou daarom Cees het ontslag van bestuurder Albrechtje kunnen doordrukken. De statuten kunnen ook bepalen dat het ontslagbesluit slechts mag worden genomen met een versterkte meerderheid, zij het dat het ontslagbesluit altijd kan worden genomen met een meerderheid van tweederden. Zie art. 2:244 lid 2 BW.
Wordt dit anders indien Albrechtje zelf prioriteitsaandeelhouder is? Dat hangt er van af welke prioriteitsrechten aan het aandeel van Albrechtje zijn verbonden. Dat moet in de statuten van de vennootschap zijn bepaald. Is denkbaar dat aan het prioriteitsaandeel voor ontslag (of benoeming) van een bestuurder een vetorecht is toegekend? De prioriteitsaandeelhouder zou dan altijd met het ontslagbesluit moeten instemmen. Is zo’n regeling geldig? Het boek zegt hier niets over (zie p. 76). Een veto-recht (of initiatiefrecht) van een prioriteitsaandeelhouder bij benoeming of ontslag van een bestuurder is volgens ons niet mogelijk. Dat zou niet te rijmen zijn met de wettelijke regel dat een bindende voordracht steeds met een versterkte meerderheid kan worden doorbroken en dat ontslag steeds met een versterkte meerderheid kan worden gegeven. Zie art. 2:242-244 BW.
7. Art. 2:9, 2:138 BW en art. 2:139 en 2:149. Curator spreekt zowel bestuurders als commissarissen aan.
8. Ja. Zie Beklamelarrest: Een bestuurder die namens een rechtspersoon een overeenkomst aangaat terwijl hij weet of behoort te weten dat een vennootschap niet aan de verplichtingen uit die overeenkomst kan voldoen en evenmin verhaal biedt – bij niet nakoming – schadevergoeding zal kunnen voldoen, handelt onrechtmatig handelt tegenover de wederpartij.
9. De heer Opper o.b.v. de regel die de Hoge Raad formuleerde in het Clara Candy-arrest. Kern, p. 40.
10. Beiden zijn besturend vennoot, art 7:809.
Of de vennootschap is gebonden hangt af van art 7:811:
1.    is de vertegenwoordigingsbevoegdheid beperkt?
2.    kan de handeling dienstig zijn tot het doel?
Officeflex:
Vertegenwoordigingsbevoegdheid is beperkt, ingeschreven, dus de OVR kan er een beroep op doen. Niemand kan tot nakoming worden aangesproken.
Grootspraak:
Handeling kan dienstig zijn en Arnoud blijft binnen zijn bevoegdheid, beide vennoten en de OVR zijn hoofdelijk aansprakelijk, art 7:813 jo 7:806 lid 2 BW.
Filmfanaat:
Handeling kan niet dienstig zijn tot het doel, niemand is aansprakelijk tot nakoming.
11. De rechtbank kan op verzoek van een belanghebbende (=cliëntenraad) o.g.v. art. 2:298 BW bestuurders ontslaan bij wanbeheer.
De cliëntenraad zou een enquêteprocedure kunnen starten, maar de raad is alleen bevoegd indien de raad o.g.v. de statuten of bij overeenkomst met de stichting deze bevoegdheid heeft gekregen, zie art. 2:346 sub c BW.

Tentamenvragen deel 4

2007

Casus I
Gebroeders Jansen B.V. drijft een in- en verkoophandel in schroot. Bestuurders zijn de broers Albert, Bas en Cees Jansen. Op zeker moment staat het bedrijfsterrein gelegen naast het bedrijfsterrein van Gebroeders Jansen B.V. te koop. In de bestuursvergadering van 1 juli 2006 besluiten de gebroeders tot aankoop van dit bedrijfsterrein. Afgesproken wordt dat Albert Jansen, met uitsluiting van de andere broers de onderhandelingen zal voeren en dat alleen hij tot aankoop van het terrein namens de B.V. over mag gaan, waarbij een maximale koopprijs van 500.000 Euro bepaald wordt. Aan alle verplichtingen tot inschrijving in het handelsregister is voldaan.
Vraag 1
Stel dat Albert Jansen het terrein namens de B.V. aankoopt van X voor een prijs van 600.0000 Euro. Kan de B.V. onder de koopovereenkomst uit?

Casus II
Dhr. Vriezeveen is op 1 juni 2000 bij Aureda B.V. in dienst getreden als directeur en gelijktijdig benoemd tot statutair bestuurder. In de algemene vergadering van aandeelhouders van deze vennootschap op 15 april 2007 besluit de algemene vergadering van aandeelhouders om dhr. Vriezeveen te ontslaan. Daarop schrijft dhr. Vriezeveen een brief aan de vennootschap waarin hij mede deelt bereid te zijn zijn werk te hervatten. Hij is niet ontslagen, aldus dhr. Vriezeveen, nu het besluit van de algemene vergadering alleen de vennootschappelijke relatie tussen Aureda B.V. en hemzelf betreft.
Vraag 2
Wat vindt U van het standpunt van dhr. Vriezeveen?

Casus III
Allard heeft op 1 januari 2005 de schoenenwinkel van zijn vader overgenomen, na jaren als consultant te hebben gewerkt. Zijn vader is blij dat een jonger iemand de zaak voortzet aangezien de concurrentie door de vele schoenen uit China moordend is geworden. Omdat Allard als enige van de kinderen in aanmerking kwam om de familietraditie voort te zetten, heeft hij maar met de opvolging ingestemd. Daarbij speelde ook een rol dat het ging om een B.V. Niet alleen meende hij daardoor persoonlijk weinig risico te zullen lopen, hij hoopte bovendien aan zichzelf als aandeelhouder een mooi dividend te kunnen uitkeren, naast zijn salaris als directeur.
Op 31 december 2005 stelt Allard de balans van de B.V. op. Allard heeft het idee dat er behoorlijk wat schoenen zijn verkocht, wat hij mede ontleent aan de stapels lege dozen in het magazijn. Hij treft een voorraad schoenen aan ter waarde van 10.000 Euro en telt 1000 Euro in de kassa. Op de bankrekening van de B.V. staat nog 8.000 Euro en de B.V. heeft nog 1000 Euro te innen van enkele trouwe klanten. De posten inventaris (20.000 Euro), geplaatst kapitaal (18.000 Euro), statutaire reserves (5.000 Euro) en vreemd vermogen (10.000 Euro) kan hij zo overnemen van de balans van het jaar daarvoor.
Vraag 3
Hoe zou de balans van de B.V. eruit zien die Allard opstelt?

Vraag 4
Kan Allard aan zichzelf als aandeelhouder een dividenduitkering doen en zo ja, voor welk bedrag?

Casus IV
N.V. Tien, een internationaal opererend koeriersbedrijf, is een structuurvennootschap. Zij heeft een geplaatst kapitaal en reserves van in totaal 30 miljoen Euro. Het bestuur van N.V. Tien besluit het wagenpark van de onderneming te vernieuwen en bestelt buiten medeweten van de aandeelhoudersvergadering en de raad van commissarissen bij fabrikant Rijvloot B.V. een groot aantal nieuwe bestelbusjes met laadklep. Met de investeringsorder is een bedrag gemoeid van 10 miljoen Euro.
Vraag 5
Mocht het bestuur buiten de raad van commissarissen om besluiten tot het aangaan van de investeringsorder?
Vraag 6
Is het besluit van het bestuur rechtsgeldig, nietig of vernietigbaar?
Vraag 7
Is N.V. Tien gebonden aan de overeenkomst met fabrikant Rijvloot B.V.?

Casus V
Het bestuur van Zuiver B.V. wil een juridische splitsing doorvoeren. Bij de splitsing zal Zuiver B.V. verdwijnen en zal het vermogen in overeenstemming met het splitsingsvoorstel onder algemene titel overgaan op Zoet B.V. en Zet B.V. Naast diverse activa gaat er onder meer een schuld aan dhr. Van Vliet van 8.000 Euro over op Zoet B.V. Na de splitsing spreekt dhr. Van Vliet zijn nieuwe schuldenaar Zoet B.V. tot twee keer toe aan tot betaling van de schuld. Zoet B.V. blijft echter in gebreke met betaling.
Vraag 8
Ziet u nog meer mogelijkheden voor dhr. Van Vliet om zijn vordering van 8.000 Euro betaald te krijgen?

Casus VI
De ledenvergadering van een coöperatie kan de statuten van de coöperatie niet wijzigen als de bevoegdheid tot wijziging bij de statuten is uitgesloten.
Vraag 9
Geef gemotiveerd aan of de stelling juist of onjuist is.

Casus VII
In de beide artikelen van Honée (Reserves bij de corporate governance structuur van Shell, Ondernemingsrecht 2004, p. 293 en De koninklijke is niet meer: lang leve Royal Dutch(?), Ondernemingsrecht 2005, p. 440) komen verschillen tussen de bestuursstructuur van vennootschappen naar Engels en Nederlands recht aan de orde.
Vraag 10
Wat is het belangrijkste verschil? Leg dit uit.

Casus VIII
Bericht uit Het Financieele Dagblad van donderdag 14 juni 2007:
Inschrijving emissie SNS Reaal tot 22 juni
UTRECHT - Bank-verzekeraar SNS Reaal gaat zoals verwacht voor euro 350 mln nieuwe aandelen uitgeven. De inschrijfperiode voor de aandelen loopt tot en met 21 juni. De bank heeft geld nodig voor de aankoop van de Nederlandse activiteiten van verzekeraar AXA, waarvoor SNS in totaal euro 1,75 mrd op tafel legt. Ook gaat SNS Reaal voor euro 250 mln bestaande aandelen verkopen om de liquiditeit in het aandeel te vergroten. De opbrengst van de verkoop komt volledig ten goede aan de Stichting SNS Reaal, die grootaandeelhouder is van de bank. (anp)

Vraag 11
Op welke wijze kan SNS Reaal N.V. deze bestaande aandelen hebben verkregen?
Casus IX
Reiger N.V. drijft een onderneming die doe-het-zelf-artikelen fabriceert. Door de toenemende populariteit van het knutselen draait de onderneming zeer goed. Om de concurrentie voor te blijven besluit het bestuur van de vennootschap zich te richten op de ontwikkeling van een nieuw concept waarbij knutseladviseurs worden verhuurd. Deze ontwikkeling zal een investering van 500.000 Euro vergen. Ooievaar N.V., die 100% van de aandelen in Reiger N.V. bezit, heeft hiertegen bezwaar. Zij wil het bestaande succes zoveel mogelijk uitbuiten. Het bestuur van Ooievaar N.V. instrueert daarom het bestuur van Reiger N.V. om zich alleen te richten op de bestaande productie en verbiedt de ontwikkeling van het nieuwe concept.
Vraag 12
Is het bestuur van Reiger N.V. juridisch gehouden de instructie van Ooievaar N.V. op te volgen?

Casus X
De beide broers Van Geuzen drijven een fietsenmakerij. Hun moeder heeft deze fietsenmakerij indertijd opgericht. Omdat zij nog betrokken wil blijven bij de gang van zaken is zij na haar pensionering commanditair vennoot geworden is. De naam van de vennootschap luidde en luidt: Van Geuzen en Zonen CV. In de vennootschapsovereenkomst is opgenomen dat de beide broers ieder de vennootschap vertegenwoordigen met dien verstande dat voor transacties die een bedrag van 10.000 Euro te boven gaan, de handtekening van beide broers is vereist. Dit alles is in het handelsregister gepubliceerd.
Jan van Geuzen, de oudste van de broers, koopt namens de vennootschap een partij fietsen voor een bedrag van 12.000 Euro. Als zijn moeder dit hoort is zij woedend.
Vraag 13
Kan mevrouw Van Geuzen de overeenkomst ongedaan maken? (Naar komend recht, titel 7.13 BW; het boek De kern van het ondernemingsrecht gaat eveneens uit van titel 7.13 BW).
Vraag 14
Wie is/zijn aansprakelijk voor de betaling aan de verkoper van de fietsen? (Naar komend recht, titel 7.13 BW; het boek De kern van het ondernemingsrecht gaat eveneens uit van titel 7.13 BW).

Antwoorden tentamenvragen deel 4

Kern van de antwoorden van het Tentamen Ondernemingsrecht 10 augustus 2007
1. Neen. Vooropgesteld zij dat A alleen vertegenwoordigingsbevoegd is, art. 2: 240 lid 2 BW. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van A is onbeperkt en onvoorwaardelijk tenzij de wet hierop een uitzondering maakt art. 2:240 lid 3 BW. De uitzondering zoals hier afgesproken is, mist een wettelijke grondslag.

2. Zie arrest Unidek. Het vennootschapsrechtelijke ontslag houdt ook het arbeidsrechtelijke ontslag in, tenzij een wettelijk ontslagverbod geldt of partijen iets anders overeenkomen. De bevoegdheid van de AvA tot benoeming en ontslag ziet eveneens op de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Kern, p. 90.

3. 31 december 2005
            invent.           20.000    18.000     kap.
            voorraad     10.000      5.000  statutaire res.
            kas             1.000    10.000 vreemd verm.
            debit.             1.000     7.000  winst
            bank              8.000            
                       40.000    40.000

4. Ja, 7.000 euro, zie art. 2:216 lid 2 BW.

5. Nee, op grond van art. 2:164 lid 1, sub f BW had het bestuur de goedkeuring van de rvc nodig. (NB. Voor de vraag is het niet relevant dat de vertegenwoordigingsbevoegdheid niet wordt aangetast (art. 2:164 lid 2 BW).)
6. Het besluit is nietig o.g.v. art. 2:14 lid 1 BW.

7. N.V. Tien is gebonden aan de overeenkomst met Rijvloot B.V. Art. 2:164 lid 2 BW bepaalt dat door het ontbreken van de goedkeuring van de rvc de vertegenwoordigingsbevoegdheid van het bestuur niet wordt aangetast.

8. Ja, Van Vliet kan Zet B.V. aanspreken voor 8000 euro (tenzij het netto-vermogen dat zij heeft verkregen lager is dan 8000 euro; in dat geval tot het bedrag van het netto-vermogen) o.g.v. art. 2:334t BW.

9. Onjuist. Zie art. 2:53a jo art. 2:43 lid 2 BW.

10. One tier- two tier bestuursstructuur.

11. Inkoop (art. 2:98 BW). NB uitgifte kan niet, zie art. 2:95 BW.

12. Forumbank-arrest. Het bestuur is belast met het besturen van de vennootschap.
Binnen de vennootschap bestaat een bevoegdheidsverdeling, waarbij ieder orgaan zijn eigen terrein heeft. Dat van het bestuur is het besturen van de vennootschap, dat wil zeggen het regelen van de gang van zaken, de dagelijkse dingen en het nemen van beslissingen daarover. Zie ook artikel 2:129/239 lid 4 BW.

13. Mw Van Geuzen mag niet naar buiten optreden (art. 7:836 en 837 BW). Zij kan dus ook de transactie niet ongedaan maken. Doet zij dat toch, dan treedt art. 7:837 lid 2 BW in werking.

14. Art 7:811 BW: de vennoten zijn in hun vertegenwoordigingsbevoegdheid beperkt door de vennootschapsovereenkomst. Omdat Jan niet vertegenwoordigingsbevoegd is wegens die beperking wordt de vennootschap niet gebonden. De wederpartij had het in het handelsregister kunnen zien.