Toerisme en duurzaamheid

Het lijkt er op dat de onderwerpen duurzaamheid en toerisme vandaag de dag niet meer van elkaar te scheiden zijn. Aan toerisme kleven tal van voor en nadelen ten opzichte van duurzaamheid. Daarnaast is duurzaamheid een ontzettend breed begrip wat alles te maken heeft met zowel de bestemming als organisaties en consumenten.

Door de toenemende openheid en veranderende vraag van de consument is het steeds belangrijker om als onderneming onderscheidend te werk te gaan.  De consument vraagt niet zozeer om duurzaam reizen of transport, maar wel om zaken als beleving, authenticiteit, schone natuur en hygiëne. De vraag naar duurzaamheid binnen de reiswereld komt niet zomaar ergens vandaan.  Hieronder lees je een beknopte tijdlijn van duurzame initiatieven die een verandering binnen de reiswereld hebben gecreëerd:

• 1968: De club van Rome. Deze club was een particuliere stichting die werd opgericht door Europese wetenschappers, om hun bezorgdheid over de toekomst van de wereld onder de aandacht te brengen.
• 1972: De Club van Rome krijgt in één klap bekendheid dankzij het rapport De grenzen aan de groei . Hierin werd, in navolging van het boek The Population Bomb van Paul Ehrlich, een verband gelegd tussen economische groei en de gevolgen hiervan voor het milieu.
• 1981: De term  Tripple Botom Lines (TBL) ontstaat.  Het gaar hierbij om het meten van zakelijke prestaties, waarbij rekening wordt gehouden met economische, ecologische en sociale waarden en criteria.
• 1987: Het begrip ‘Duurzame Ontwikkeling’ (Sustainable Development) wordt vastgesteld met het Brundtland-rapport ‘Our common future 1987″. ‘Duurzame Ontwikkeling’ wordt hier gedefinieerd als “Ontwikkeling, die aansluit op de behoeften van het heden, zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien, in gevaar te brengen”.
• 1995: John Elkington zet het begrip ‘People, Planet, Profit’ op. Als de 3 P's niet in balans zijn, lijden de andere elementen hieronder. Wanneer bijvoorbeeld winst te veel prioriteit krijgt, worden mens en milieu hiervan de dupe, bijvoorbeeld door slechte arbeidsomstandigheden of vernietiging van de natuur. Het drie-P’s-begrip wordt  tegenwoordig door veel ondernemingen gebruikt als richtlijn voor het maatschappelijk verantwoord ondernemen.
• 2002:  Binnen de wereldtop die vergadert over duurzame ontwikkeling te Johannesburg wordt de P van Profit veranderd in ‘Prosperity’ (welvaart), om naast economische winst ook de maatschappelijke winst in de afwegingen te betrekken. 
• 2006: De film ‘The inconventient truth’ van el Gore komt uit en krijgt veel aandacht via de media.  In de film wordt de nadruk gelegd op klimaatverandering.
• 2016: Er verschijnt een deel 2 van ‘The inconvenient Truth’. De film volgt Al Gore een jaar bij zijn inspanning om de klimaatcrisis te bestrijden.  
• 2017: Dit jaar wordt uitgeroepen tot International Year of Sustainable Tourism for Development door de verenigde naties.

Toerisme en milieu

Uit de studie ‘Gedragspraktijken in transitie. De casus duurzame toeristische mobiliteit’ is gebleken dat milieuoverweging een zeer kleine rol speelt in de vakantiekeuze van Nederlandse burger, en in het bijzonder bij de keuze van het vervoermiddel. Uit gewoonte en gemak wordt vooral vervoer per auto gekozen, met name bij binnenlandse vakanties en korte trips naar het nabije buitenland. Voor vakanties naar het (verre) buitenland wordt het vliegtuig steeds populairder. Het is heel moeilijk om de inmiddels verworven mobiliteit van de Nederlander te doorbreken, mede gezien het prijskaartje dat aan milieuvriendelijker wijzen van vervoer hangt. Bij de keuze voor een vakantievervoermiddel blijken overwegingen als snelheid, comfort en prijs een veel belangrijkere rol te spelen. Uit de gemaakte berekeningen valt af te leiden dat de auto verantwoordelijk is voor het grootste aandeel van de CO2-uitstoot wat betreft het binnenlands verkeer en dat dit voor het grensoverschrijdend verkeer het vliegtuig is. Van de in analyse meegenomen vervoermiddelen blijken de trein en de touringcar in het binnenlandse en internationale lange afstandsverkeer het meest positief.

Er kan op verschillende onderdelen worden ingegrepen om het geroutiniseerd gedrag, ten nadele van negatief duurzaam gedrag,  om  van producenten en burger-consumenten in positieve zin te beïnvloeden.

• Informatieverschaffing over milieuvriendelijke vervoersalternatieven.
• Voorlichting over de milieudruk van vakantiereizen en vervoermiddelen
• Ontwikkeling van milieuvriendelijke vervoersmogelijkheden en het organiseren van een hoogwaardig openbaar vervoersnet in binnen- en buitenland.
• Het goedkoper maken van milieuvriendelijke vervoersalternatieven en het doorberekenen van milieukosten in de prijs van een reis.

Toerisme en bestemming

Toerisme is niet alleen leuk maar ook belangrijk voor de bestemming.  Wat feitjes op een rij:

• In 2015 hebben Nederlanders in totaal 15.9 miljard euro besteed aan vakanties, zo’n 52 euro per persoon. 13 miljard werd besteed aan buitenlandse vakanties. 90% van het totale vakantiebudget had in 2015 betrekking op lange vakanties.
• In 2016 zorgde de gastvrijheidsector voor zo’n 75.7 miljard euro aan bestedingen waarvan ruim 21 miljard werd gerealiseerd door inkomend toerisme. Dit zorgde voor zo’n 641.000 banen, 6.4% van het totaal aantal banen in Nederland.

Voor toeristische en recreatieve activiteiten is veel ruimte nodig. Door de groeiende bevolking neemt de druk op ruimte nog altijd toe. In Nederland zie je dat steeds meer bedrijven uit de toerisme- en recreatiebranche samenwerken met andere bedrijven, natuurorganisaties of gemeenten op het gebied van ruimte en recreatie om elkaar te versterken. Hierdoor vormt zich een circulaire economie waarbij producten, componenten en grondstoffen zoveel mogelijk opnieuw worden gebruikt om hun waarde zoveel mogelijk te behouden. Onderdeel van dit circulaire denken is dat niet een product centraal staat, maar de performance van een product en bijbehorende meaningfull experience. Het gaat niet om een vervoermiddel (product), maar om de reis (performance).