Inleiding burgerlijk recht - UL - B1 - Eindtoets 2010

Vragen

Vraag 1

Dennis is onder curatele gesteld wegens een geestelijke stoornis. Hij heeft grote belangstelling voor de 18e eeuwse schilderkunst. Dennis weet dat op de jaarlijkse kunstbeurs in Utrecht een schilderij van een van zijn favoriete 18e eeuwse schilders te koop zal worden aangeboden. Hij is zelf niet in de gelegenheid om naar Utrecht af te reizen en verleent daarom aan Gert een volmacht om namens hem het schilderij te kopen, met een maximumprijs voor €20.000 van kunsthandelaar Kelly. De curator van Dennis is het niet met deze aankoop eens. Kan de curator de koopovereenkomst aantasten?

Vraag 2

Tijdens een eerdere editie van bovengenoemde kunstbeurs werd op 16 arpil 2007 een gouden ring gestolen uit de stand van juwelier Voskamp. De dief Karsten, verkoopt en levert de ring op 3 mei 2011 voor €70.000 aan Job. Job is een kenner van juwelen en is op de hoogte van de diefstal van de ring. Wie is op 4 mei 2011 eigenaar van de ring?

Vraag 3

Arend is een in Amsterdam en omstreken bekende vertolker van het levenslied. Hij zal zingen op een braderie in Almere op 5 juni 2011. Onderweg naar het optreden raakt hij echter betrokken bij een aanrijding. Arend moet voor onderzoek naar het ziekenhuis en kan hierdoor dus niet optreden. Het organisatiecomité van de braderie besluit de overeenkomst met Arend op 6 juni direct te ontbinden door middel van een faxbericht.

a. Heeft het comité de overeenkomst rechtsgeldig ontbonden? Betrek in het antwoord de wijze van ontbinding.

Stel nu dat de ontbinding slaagt. Het optreden van Arend kostte het comité €4.000. Het comité had dat bedrag volgens afspraak binnen een week na de boeking van het optreden betaald en wil dit bedrag nu terug hebben.

b. Dient Arend de €4.000 terug te betalen?

Vraag 4

Sandra laat op een warme dag haar hond Bob uit in een parkje. Een voor haar onbekende hond loopt met hen mee. Het baasje van deze hond is nergens te bekennen. De hond ziet er verzorgd uit, maar ziet er vermoeid en uitgedroogd uit. Sandra neemt de hond mee en geeft hem thuis wat water, maar hij drinkt amper en knapt niet zichtbaar op.

’s Middags gaat Sandra met de hond naar de dierenarts. Hier vertelt ze hoe ze de hond heeft aangetroffen. Van de dierenarts krijgt ze een medicijn mee, een middel dat moet worden toegediend bij uitdroging. De kosten van medische behandeling en het medicijn (€175) worden door Sandra direct aan de dierenarts voldaan. Eigenaar van de hond blijkt Casper te zijn, die de hond enige dagen later bij Sandra ophaalt. Is Casper verplicht de door Sandra gemaakte kosten (€175) te vergoeden?

Vraag 5

Bij de vrij toegankelijke recreatieplas De Biesbosch staan bordjes met de volgende tekst: KWALITEIT VAN HET ZWEMWATER KAN NIET WORDEN GEGARANDEERD. Er blijkt, naar de beheerder weet, een hoge concentratie blauwalg in het water aanwezig te zijn, wat tot allerlei gezondheidsklachten kan leiden. Dirk gaat met zijn vrienden zwemmen en wordt ziek door het door het contact met het alg. Hij spreekt de beheerder van De Biesbosch op grond van art. 6:162 BW aan tot vergoeding van de schade die hij geleden heeft. De beheerder verweert zich echter met de stelling dat hij in het geheel niet aansprakelijk is, omdat hij voldoende heeft gewaarschuwd voor gezondheidsschade. Zal het verweer van de beheerder van de Biesbosch slagen?

Vraag 6

Stel dat de beheerder inderdaad aansprakelijk is op grond van art. 6:162 BW. De meeste zwemmers die blauwalg binnen krijgen, lijden aan hoofdpijn, diarree en huiduitslag. Bij Dirk zijn de klachten veel ernstiger; hij moet in het ziekenhuis worden opgenomen en herstelt heel erg langzaam. De artsen verklaren dit doordat Dirk al een chronisch ontstoken darm had, wat Dirk niet wist. De kosten van de medische behandeling op lopen op tot €6.000. Moet de beheerder van de Biesbosch de volledige kosten van de medische behandeling vergoeden?

Vraag 7

Bij Laptop BV, een bedrijf dat zich bezighoudt met de reparatie van servers en andere professionele hardware, staat de gerepareerde server van Doris. Doris heeft nog niet voor de reparatie betaald. Ze gaat failliet voordat de server is opgehaald bij Laptop BV. De BV doet jegens de curator een beroep op haar retentierecht.

1. Stel dat de server verkocht wordt, kan Laptop BV zich dan met voorrang op de opbrengst verhalen?

2. Mag Laptop BV de server zelf verkopen tot vrehaal van de reparatiekosten?

Vraag 8

Keukens BV bouwt keukens op maat. Zij onderhandelt met Architect BV over de samenwerking. Sonja, manager van de ontwerpafdeling van Keukens BV, voert namens Keukens BV de onderhandelingen. Op een gegevens moment meldt Sonja aan Architect BV dat wat Keukens BV betreft de samenwerkingsovereenkomst rond is. Ook plaatst zij op de website van Keukens BV een bericht dat het bedrijf voortaan samenwerkt met de binnenhuisarchitect Architect BV. Op Sonja's uitnodiging maakt Architect BV een schets voor een keuken in een Leidse villa. Na een paar weken meldt Sonja met de nodige schroom dat de directie van Keukens BV geen samenwerking wenst. Sonja blijkt slechts bevoegd tot onderhandelen en niet tot het sluiten van de samenwerkingsovereenkomst. Architect BV was van deze beperking in de vertegenwoordigingsbevoegdheid niet op de hoogte. Architect BV dringt aan op naleving van de afspraken die met Sonja zijn gemaakt. Is er een samenwerkingsovereenkomst tot stand gekomen tussen Keukens BV en Architect BV?

Vraag 9

Eva en Duncan zijn in gemeenschap van goederen gehuwd. Het huwelijk van Duncan en Eva loopt op de klippen en de echtscheidingsbeschikking wordt ingeschreven in het register. Een half jaar voor de echtscheiding kocht Duncan, tot groot ongenoegen van Eva, een gloednieuwe auto. Bij aankoop is de auto door Duncan gedeeltelijk betaald. Het restant van de koopprijs, à €10.000, moet nog betaald worden. Wie is/zijn na de ontbinding van het huwelijk aansprakelijk voor de schuld van €10.000 aan de Autodealer?

Vraag 10

Uit het huwelijk van Duncan en Eva zijn twee –nog minderjarige- kinderen geboren (Gerard en Ingrid). Enkele maanden na de echtscheiding herroept Duncan zijn eerdere testament en benoemt bij uiterste wilsbeschikking zijn beste vriend, Hendrik, tot enig erfgenaam. Een half jaar na het verlijden van deze wilsbeschikking komt Duncan te overlijden bij een verkeersongeval. Duncan laat uitsluitend een huis na ter waarde van €100.000. Wie heeft waar recht op bij de verdeling van de nalatenschap?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Ja, de curator kan de overeenkomst vernietigen. Dennis is handelingsonbekwaam (art. 1:381 lid 2). Wanneer een volmacht door een handelingsonbekwaam persoon is verleend, is een krachtens die volmacht door de gevolgmachtigde verrichte rechtshandeling op de gelijke wijze vernietigbaar als wanneer zij door de onbekwame zelf zou zijn verricht (art. 3:63 lid 2). Als deze koopovereenkomst door Dennis zelf zou zijn gesloten, zou zij vernietigbaar zijn op grond van art. 3:32 lid 2 BW.

Vraag 2

Karsten is door de diefstal een bezitter, maar geen eigenaar. In de relatie Karsten-Job is aan de vereisten van een geldige titel (koop) en geldige levering (art. 3:90 BW jo 3:114 BW) uit art. 3:84 BW voldaan. Karsten (dief) is echter beschikkingsonbevoegd. Tegen de beschikkingsonbevoegdheid van de vervreemder kan de verkrijger worden beschermd als aan de vereisten van artikel 3:86 lid 1 is voldaan. Verkrijger Job kan zich echter niet op art 3:86 lid 1 beroepen, want hij is niet te goeder trouw. Hij is een kenner van juwelen en weet van de diefstal, dus in casu moet je vermoeden dat het om dezelfde ring gaat en dat goede trouw ontbreekt. Voskamp is altijd eigenaar gebleven.

Vraag 3a

Ja, er is rechtsgeldig ontbonden. Iedere tekortkoming in de nakoming geeft namelijk de bevoegdheid tot ontbinding, art 6:265 BW. Er is in dit geval sprake van een tekortkoming in de nakoming, want hij treedt niet op. Nakoming is blijvend onmogelijk, dus verzuim of een ingebrekestelling is niet nodig (art 6:265 lid 2 BW). Wel moet de ontbinding schriftelijk geschieden (art. 6:267 BW) en een fax voldoet hieraan.

Vraag 3b

Ja, want na de ontbinding ontstaat op grond van art. 6:271 ongedaanmakingsverbintenissen. Op die grond dient Arend het geld te retouneren.

Vraag 4

Ja. Hier is sprake van zaakwaarneming (art 6:198). Sandra heeft zich willens en wetens en op redelijke grond ingelaten met de behartiging van het belang van de eigenaar van de hond. Op grond van artikel 6:200 lid 1 BW moet de belanghebbende, Casper, voor zover zijn belang naar behoren is behartigd aan zaakwaarnemer Sandra de schade vergoeden zie zij als gevolg van de zaakwaarneming heeft geleden. Hier is het van belang van Casper naar behoren behartigd: Sandra heeft eerste geprobeerd zelf de hond te laten opknappen en is toen ze het niet vertrouwde naar de dierenarts gegaan. Ze heeft dus niet een buitensporige of onredelijke uitgave gedaan.

Vraag 5

Hier is sprake van gevaarzetting, een od (art 6:162 BW). De vraag is gericht op de verhouding tussen de eerste drie Kelderluikcriteria en het laatste criterium: wanneer is een waarschuwing afdoende? De Hoge Raad heeft in het Jetblast-arrest bepaald dat een waarschuwing als voldoende maatregel kan worden beschouwd met het oog op bescherming tegen bepaald gevaar als te verwachten valt dat deze waarschuwing zal leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar wordt vermeden. De tekst op het bordje lijkt in casu te algemeen en te weinig dringend. Dat de kwaliteit van het zwemwater niet kan worden gegarandeerd, is namelijk niet hetzelfde als dat er gevaar voor de gezondheid is als men gaat zwemmen. Dit is dus geen voldoende maatregel met het oog op bescherming tegen gevaar voor de gezondheid. Het verweer van de beheerder gaat dus niet op.

Vraag 6

Ja, de beheerder moet de volledige kosten van de medische behandeling betalen. Op grond van 6:98 BW moet dan ook bekeken worden welke schade nog als gevolg van de schadeveroorzakende gebeurtenis aan de dader kan worden toegerekend. Daarbij spelen een rol:

1. de aard van aansprakeklijkheid: in casu schuldaansprakekijkheid, overtreding veiligheidsnorm. Dit wijst op ruime toerekening.

2. De aard van de schade: in casu letselschade. Dit wijst op ruime toerekening.

3. De aard gedraging: in casu schuld, verwijtbaar nalaten.

4. De voorzienbaarheid van de schade: in casu lag de omvang van de schade buiten de lijn der verwachtingen vanwege de persoonlijke predispositie van het slachtoffer. Dirk had reeds een chronisch ontstoken darm, waardoor de kosten van medische behandeling hoger zijn. Dit wijst in beginsel niet op een ruime toerekening. Op grond van het Renteneurose-arrest komt evenwel ook deze onvoorziene schade voor vergoeding in aanmerking. Men moet zijn slachtoffer ‘nemen zoals het is’.

Vraag 7a

Laptop BV doet (terecht) een beroep op haar retentierecht (art. 3:290 BW). Een geldig beroep op het retentierecht leidt tot voorrang bij verhaal, zie art. 3:292 BW. Dit geldt ook in faillissement, zo volgt uit art. 60 lid 1 en 2 FW.

Vraag 7b

Nee, want Laptop BV mag de zaak niet zelf zomaar verkopen. Zij heeft immers geen recht van parate executie (zoals de pand- en hypotheekhouder) en er is geen separatist. De curator is bevoegd tot opeisen en verkopen van de zaak (art. 60 lid 2 FW). (Ogv art 60 lid 3 FW kan de schuldeiser pas zelf verkopen wanneer de curator niet binnen een redelijke termijn actie onderneemt, analoog aan parate executie door pand- of hypotheekhouder.)

Vraag 8

Sonja overschrijdt de grenzen van haar volmacht, zodat Keukens BV in beginsel niet gebonden wordt (art 3:66 lid 1 BW). Gekeken moet worden of Architect BV een beroep kan doen op art. 3:61 lid 2 BW, gerechtvaardigd vertrouwen op het bestaan van een toereikende volmacht. Daarvan kan slechts sprake zijn indien Architect BV gerechtvaardigd heeft vertrouwd op een verklaring of gedraging van de achterman of principaal (Keukens BV). In casu lijkt toedoen van de achterman te ontbreken, er is weliswaar een mededeling op de website geplaatst, maar ook dat gebeurde door Sonja.

Vraag 9

De aansprakelijkheid voor schulden na de ontbinding van de gemeenschap wordt geregeld door art 1:102 BW. In dit geval is sprake van een door Duncan aangegane schuld, waarvoor tijdens het huwelijk verhaal op de gemeenschap mogelijk was. Na ontbinding van het huwelijk blijft degene die de schuld aanging (Duncan) voor het geheel daarvan aansprakelijk en is de andere echtgenoot (Eva) voor de helft van de schuld aansprakeklijk. Dus Duncan is jegens de autodealer aansprakelijk voor de gehele schuld van €10.000 en Eva voor de helft van de schuld (€5.000).

Vraag 10

De twee kinderen van Duncan (Gerard en Ingrid) hebben recht op hun legitieme portie. Dit volgt uit art 4:63 lid 1 BW. De kinderen verkrijgen slechts een wilsrecht / vordering in geld op de erfgenaam, ter hoogte van hun legitieme portie, uit art. 4:80 lid1 BW. Die legitieme portie bedraagt in casu € 25.000 (de helft van €100.000 = €50.000 gedeeld door twee personen, want er zijn twee legitimarissen/kinderen, zie art. 4:64 lid 1 BW). Hendrik erft als enig erfgenaam de gehele nalatenschap (het huis) op grond van het testament / de uiterste wilsbeschikking, art 4:42 BW.