Wat zijn kwetsbare jongeren precies?

In dit artikel wordt gekeken naar wat de overgang naar volwassenheid betekent voor kwetsbare jongeren. Omdat deze kwetsbare groep jongeren vaak met meerdere problemen te maken heeft en vaak door meerdere publieke stelsels behandeld wordt, is het lastig in te schatten hoe groot deze groep precies is. Onder kwetsbare jongeren in dit artikel worden zeven groepen verstaan, ingedeeld op basis van betrokkenheid in specifieke overheidssystemen: geestelijke gezondheidszorg, pleegzorg, jeugdrecht, strafrechtelijk systeem, speciaal onderwijs, gezondheidszorg (voor jongeren met een lichamelijke handicap of chronische ziekte) en ten slotte (ondanks dat het geen zorgsysteem is) weggelopen en dakloze jongeren.

Door de groepen jongeren in te delen op basis van de publieke stelsels waar zij mee te maken hebben, wordt belicht hoe beleid hervormd kan worden om deze kwetsbare jongeren op een succesvolle manier voor te bereiden op volwassenheid.

Het is belangrijk te benoemen dat de verschillende missies van bovengenoemde systemen voor kwetsbare jongeren de hulp bij de transitie naar volwassenheid kan compliceren. De verschillende missies zijn weliswaar niet direct met elkaar in conflict, maar de verschillende doelen kunnen nauwe samenwerking van de systemen in de weg staan.

Tegen welke problemen loopt deze groep jongeren aan?

Kwetsbare jongeren komen in aanraking met exceptionele uitdagingen wanneer zij opgroeien, waarbij het vinden van een baan, het naar school gaan en het starten van een familie centraal staan. Veel van deze jongeren kampen namelijk met emotionele- of gedragsproblemen, hebben in het verleden veel problemen meegemaakt, en ontvangen vaak geen steun van hun families. Vaak is het niet zo dat de familie niet wil helpen, maar beschikken zij zelf ook niet over de beschikbare (financiële) hulpmiddelen om hun kinderen te helpen.

Deze problemen leiden er uiteindelijk toe dat ze afhankelijk worden van de publieke systemen, vaak voor vele jaren lang. Wanneer ze volwassen worden stoppen deze diensten, soms heel abrupt. Zo moeten dakloze jongeren ineens op zoek naar een verblijfplaats, kan het zijn dat ze kosten moeten terugbetalen aan het jeugdrechtsysteem, of kunnen ze door hun handicap geen baan vinden, hun zorgkosten betalen of zelfstandig wonen. Als ze al in aanmerking komen voor het gebruik van publieke diensten voor volwassenen, komen ze vaak in systemen die niet voor hen geschikt zijn. Dergelijke veranderingen vormen belangrijke en complexe kwesties voor het publieke beleid.

Waarom komen deze jongeren niet meer in aanmerking voor de publieke systemen?

Vaak stoppen de publieke systemen met de ondersteuning van de jeugd wanneer zij op een bepaalde leeftijd komen, zelfs als de noodzaak bij deze jongeren blijft bestaan. Doordat kinderen door de overheid worden gezien als afhankelijk, staan er veel verschillende diensten voor hen klaar en zijn de criteria om hiervan gebruik te mogen maken niet heel streng. Dit verandert wanneer deze kinderen dus boven die leeftijdsgrens komen: ze kunnen vaak ineens niet meer deelnemen aan deze diensten.

Wanneer ze wel in aanmerking komen voor nieuwe (volwassen-georiënteerde) diensten, sluiten deze vaak niet aan bij hun ontwikkelingsproces- en behoeften. De medewerkers van deze programma’s zijn vaak niet ingesteld op de problemen waar deze jongeren mee kampen, en kunnen hen niet helpen. Dit probleem zouden mogelijk verholpen kunnen worden wanneer eerdere publieke diensten deze jongeren hadden voorbereid op de overgang naar volwassenheid.

Dat men minder snel in aanmerking komt voor publieke diensten is niet het enige probleem. Vaak zijn de programma’s voor volwassenen ontworpen voor duidelijke behoeften (bijvoorbeeld een handicap of mentale ziekte) of problemen (bijvoorbeeld criminaliteit). De kwetsbare jongeren passen vaak niet netjes in één van deze vakken, waardoor ze mogelijk niet in aanmerking komen voor een programma. Tevens combineert geen enkel programma alle behoeften van deze jongeren.

Wat zijn de gemeenschappelijkheden tijdens de overgang naar volwassenheid tussen deze groepen kwetsbare jongeren?

De groepen kwetsbare jongeren hebben veel eigenschappen met elkaar gemeen. Zo zijn de mannen, de armen en gekleurde jongeren in iedere groep oververtegenwoordigd.

Een andere overeenkomst is dat de jongeren in iedere groep wijd uiteenlopende type problemen hebben. Zowel voor als tijdens de overgang naar volwassenheid moeten de verschillende problemen met verschillende hulpmiddelen worden aangepakt.

Een derde gemeenschappelijkheid is overlap – leden van één groep behoren vaak ook nog tot een andere groep. Vaak hebben deze groepen een overlap in risicofactoren, zoals ouders die middelen misbruiken of leerproblemen. Ook kan doorverwijzing van het ene naar het andere systeem leiden tot een overlap in publieke systemen.

Tevens is het zo dat leden van iedere groep op verschillende domeinen slechte resultaten behalen. Ongeacht het publieke systeem waar deze jongeren aan deelnemen, ervaren veel van deze jongeren slechte uitkomsten in hoofddomeinen zoals educatie, werk en familieformatie. Veel jongeren maken hun school niet af, hebben problemen met het vinden van een voltijd baan en krijgen op jonge leeftijd al kinderen.

Ten slotte is het ook zo dat in iedere groep de succesfactoren hetzelfde zijn. Ondanks hun kwetsbaarheden behalen veel van deze jongeren toch vaak een basis van zelfstandigheid. De succesvolle jongeren hebben vaak een hoge veerkrachtigheid. Bronnen die bijdragen aan deze veerkrachtigheid zijn individuele vaardigheden en persoonlijkheidskenmerken, maar ook ondersteunende relaties met anderen en deel uitmaken van een groep kunnen hieraan bijdragen. Hoe meer onderzoekers leren over deze bronnen van veerkracht, hoe meer ze het sociaal beleid hierop kunnen aanpassen en deze jongeren kunnen ondersteunen. Naast veerkrachtigheid zijn andere succesfactoren het behalen van een diploma, steun van familie en vrienden en gezonde interpersoonlijke relaties. Ook persoonlijkheidsfactoren zoals doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen dragen bij aan een meer succesvolle overgang naar volwassenheid bij kwetsbare jongeren.

Wat zijn de problemen met het beleid?

Een evaluatie van de huidige beleid wat betreft kwetsbare jongeren onthult problemen op vier gebieden. Allereerst zorgen de strenge toelatingscriteria ervoor dat jongeren worden buitengesloten van diensten die hen zouden kunnen helpen. Ten tweede is de financiering voor diensten met betrekking tot de overgang naar volwassenheid ontoereikend. Ten derde speelt het tekort aan coördinatie tussen de verschillende diensten: de diensten werken onafhankelijk van elkaar en communiceren niet of nauwelijks. Ten slotte hebben veel dienstverleners niet de juiste kennis en training om de ontwikkelende jongeren bij hun problemen te ondersteunen.

Hoe kan het huidige beleid mogelijk verbeterd worden?

De Verenigde Staten heeft een sociaal inclusief systeem nodig om de kwetsbare jongeren te steunen in hun overgang naar volwassenheid. De onderliggende gedachte van sociale inclusie is dat een democratische maatschappij ervan profiteert wanneer al haar leden deelnemen aan gemeenschapszaken. Het sociaal beleid dat hieruit volgt zou er dus op gericht moeten zijn deelname van sommige groepen te stimuleren – en eventuele obstakels hierbij voor hen uit de weg te halen – zodat deze groepen kunnen deelnemen en bijdragen aan de maatschappij. Deze groepen dienen ondersteund te worden, niet gestigmatiseerd. Om het doel van een sociaal-inclusief ondersteunend systeem voor kwetsbare jongeren te bereiken, bevelen de onderzoekers vijf beleidsopties aan.

De eerste optie richt zich op stappen die de gehele jeugd ten goede zou komen, zoals een beter leerplan en ondersteuning op school, universele gezondheidszorg en hogere minimumlonen. Een tweede optie is het verbeteren van de bestaande systemen, waarin de adolescenten beter worden voorbereid op de overgang naar volwassenheid. Als derde optie suggereren de onderzoekers dat kwetsbare jongeren langer de tijd moeten krijgen om van de diensten gebruik te maken, aangezien de transitie naar volwassenheid tegenwoordig niet meer zo simpel is als vroeger. Een vierde beleidsstrategie zou zijn om alle onafhankelijke systemen te integreren in één systeem, waardoor de systemen beter samenwerken en op elkaar aansluiten. Als laatste zou ook een verschuiving naar een familie-gericht programma mogelijk zijn.

Wat wordt er al gedaan?

Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor het verbeteren van ondersteuning van deze kwetsbare jongeren, zowel wat betreft de rol van de overheid als inspanningen om de systemen beter samen te brengen. Zo kwam in 2008 de Fostering Connections Act tot stand, een wetswijziging in de Social Security Act, die toestaat dat staten de zorg en ondersteuning van pleegjongeren stimuleren tot het 21^e levensjaar, op voorwaarde dat zij deelnemen aan één van vier activiteiten. Onder deze activiteiten vallen het voltooien van de middelbare school, deelnemen aan beroepsonderwijs, deelnemen aan een beroepsopleidingsprogramma, werken voor ten minste tachtig uur in de maand – of niet in staat zijn deze activiteiten te voltooien door een medische aandoening. Het is nog niet duidelijk of deze wetswijziging het gewenste effect heeft. Wanneer dit zo blijkt te zijn, kunnen dit ook uitkomsten bieden voor andere groepen kwetsbare jongeren.

Een ander initiatief van de overheid is het Shared Youth Vision Initiative, wat erop gericht is de publieke systemen met elkaar te integreren om de transitie voor kwetsbare jongeren vloeiender te laten gebeuren. Ook hiervan moeten de resultaten nog worden onderzocht.

Wat dient nu nog te worden onderzocht?

Om meer effectieve ondersteuning voor jongeren waar te maken, is meer en beter onderzoek nodig. Onderzoekers hebben nog geen uitgebreide, representatieve beschrijving van de populaties, of systematische informatie over de transitie naar volwassenheid. Ondanks dat veelbelovende richtingen voor het beleid zijn aangegeven, zijn weinig van deze interventies empirisch getest. Prioriteiten in vervolgonderzoek zijn onderzoeken welke jongeren de meeste behoefte en baat hebben bij transitieprogramma’s. Ook het vastleggen van administratieve gegevens kan inzicht bieden in welke jongeren benaderd zouden moeten worden, welke interventies effectief zijn, en zou tevens kunnen zorgen voor een betere samenwerking tussen de systemen.

BulletPoints

• De kwetsbare jongeren in dit artikel worden gedefinieerd aan de hand van betrokkenheid in specifieke overheidssystemen: geestelijke gezondheidszorg, pleegzorg, jeugdrecht, strafrechtelijk systeem, speciaal onderwijs, gezondheidszorg (voor jongeren met een lichamelijke handicap of chronische ziekte) of zijn(ondanks dat het geen zorgsysteem is) weggelopen en dakloze jongeren.
• Door de groepen jongeren in te delen op basis van de publieke stelsels waar zij mee te maken hebben, wordt belicht hoe beleid hervormd kan worden om deze kwetsbare jongeren op een succesvolle manier voor te bereiden op volwassenheid.
• Kwetsbare jongeren komen vaak in de problemen bij het zoeken van een baan, het naar school gaan en het starten van een familie. Deze problemen leiden er uiteindelijk toe dat ze afhankelijk worden van de publieke systemen.
• Als de jongeren volwassen worden stoppen de diensten waar ze van afhankelijk zijn. Als ze al in aanmerking komen voor het gebruik van publieke diensten voor volwassenen, komen ze vaak in systemen die niet voor hen geschikt zijn.
• De groepen kwetsbare jongeren hebben veel eigenschappen met elkaar gemeen. Zo zijn de mannen, de armen en gekleurde jongeren in iedere groep oververtegenwoordigd, heeft iedere groep wijd uiteenlopende type problemen en is er veel overlap tussen de groepen wat betreft systemen en risicofactoren.
• Ongeacht het publieke systeem waar deze jongeren aan deelnemen, ervaren veel van deze jongeren slechte uitkomsten in hoofddomeinen zoals educatie, werk en familieformatie.
• Succesfactoren zijn ook voor alle groepen hetzelfde: veerkrachtigheid, het behalen van een diploma, steun van familie en vrienden en gezonde relaties, en ook een groter doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen dragen bij aan het succes.
• Met het huidige beleid zijn vier verschillende problemen gepaard: de toelatingscriteria zijn te streng, de financiering is niet toereikend, er is geen coördinatie tussen verschillende diensten en dienstverleners hebben te weinig kennis over deze groep.
• Om een sociaal-inclusief ondersteunend systeem voor kwetsbare jongeren te bereiken, bevelen de onderzoekers vijf beleidsopties aan: 1) ondersteuning van de gehele jeugd, 2) verbeteren van bestaande systemen, 3) langer gebruik mogen maken van de diensten, 4) alle systemen met elkaar integreren, 5) programma’s meer op familierelaties richten.
• Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor het verbeteren van ondersteuning van deze kwetsbare jongeren, zoals de Fostering Connections Act en het Shared Youth Vision Initiative.
• Meer empirisch onderzoek is noodzakelijk om uitspraken te kunnen doen over de effectiviteit van interventies. Ook het vastleggen van administratieve gegevens kan hulp bieden.