Samenvatting Communicatieprofessionals en Ethiek - Morele Communicatievraagstukken in Organisaties - Krabbe
- 6353 keer gelezen
Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
Deze samenvatting is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.
1. Ethiek binnen de organisatie
aandeelhouderskapitalisme | bedrijven moeten zich louter bezighouden met het maken van winst: alleen de aandeelhouder is van belang |
bedrijfsethiek | de vraagstukken hoe een bedrijf dient te handelen en wat goed of fout handelen is in een bepaalde situatie |
belanghebbendenkapitalisme | niet alleen de aandeelhouders, maar de belangen van alle stakeholders staan centraal |
beroepscode | opgeschreven regels, normen en richtlijnen voor een specifieke beroepsgroep |
beroepsethiek | de morele waarden en normen voor een specifieke beroepsgroep |
‘corporate governance’ | de visie op hoe een bedrijf goed, efficiënt en verantwoord beleid voert |
duurzaamheid | het vervullen van huidige behoeften met oog op toekomstige generaties |
ethiek | de studie van het morele handelen van de mens |
globalisering | het verspreiden van ondernemingen (multinationals) over de hele wereld |
maatschappelijk verantwoord ondernemen | een sociale bedrijfsethiek waarbij een onderneming rekening houdt met ‘people, profit en planet’ |
organisatie-ethiek | de vraagstukken hoe een organisatie dient te handelen en wat goed of fout handelen is in een bepaalde situatie |
verantwoordelijkheid | het zorgzaam handelen |
welbegrepen eigenbelang | eigenbelang dat rekening houdt met anderen en met de gevolgen op de langere termijn |
zelfactualisatie | persoonlijke zingeving: het ontwikkelen van eigen waarden en talenten |
2. Cultuur binnen de organisatie
apathische organisatiecultuur | een organisatiecultuur met weinig aandacht voor werknemers en weinig aandacht voor prestaties |
cultureel relativisme | het idee dat culturen weliswaar verschillen, maar wel gelijkwaardig zijn aan elkaar, met wederzijds respect |
deterritorialization | culturele aspecten raken buiten hun oorspronkelijk culturele grenzen |
dialoog | een symmetrisch gesprek waarin deelnemers gelijkwaardig zijn aan elkaar met |
gedragscode | geschreven regels, normen en richtlijnen voor een organisatie of een groep |
instrumentalisme | een benadering waarbij mensen worden ingezet als middel om een bepaald doel te bereiken, in plaats van de mensen als doel op zich te zien |
integratieve organisatiecultuur | een organisatiecultuur met veel aandacht voor werknemers en veel aandacht voor prestaties |
interculturalisatie | uitwisseling en contact tussen mensen van verschillende culturen |
race naar de bodem | de mogelijke onderdrukking van lonen, werkomstandigheden en veiligheid, om bedrijven te behouden in een land |
reterritorialization | culturele aspecten die buiten hun grenzen zijn geraakt worden onderdeel van een globale cultuur. |
symmetrisch communiceren | gelijkwaardige communicatie tussen individuen of groepen, waarbij men van elkaar wilt leren |
universalisme | de opvatting dat morele uitgangspunten en waarden overal en altijd geldig moeten zijn |
veeleisende organisatiecultuur | een organisatiecultuur met weinig aandacht voor werknemers en veel aandacht voor prestaties |
waarden | de ideeën waar mensen naar streven |
zorgende organisatiecultuur | een organisatiecultuur met veel aandacht voor werknemers en weinig aandacht voor prestaties |
3. Communicatie binnen de organisatie
corporate identiteit | de werkelijke of veronderstelde identiteit van een organisatie |
corporate imago | de gedachten en gevoelens van buitenstaanders over een organisatie |
‘his masters voice’ | communicatieprofessional die als spreekbuis wordt gebruikt door de organisatietop en precies zegt wat hem verteld wordt |
intermediaire positie | communicatieprofessional die een brugfunctie inneemt tussen verschillende relatiegroepen |
relatiegroepen | de belanghebbenden van een bepaalde organisatie |
4. Kaders van ethiek
altruïsme | het idee dat de belangen van anderen centraal moeten worden gesteld bij het menselijk handelen |
binnenmoraal | de heersende moraliteit binnen de kring, van gezin, familie en andere intimi |
buitenmoraal | de heersende moraliteit buiten de kring, van gezin, familie en andere intimi – juist in groepen, organisaties, culturen, landen of politieke systemen |
deugden | de karaktertrekken die moreel handelen toelaten |
deugdenethiek | het goede handelen en het goede leven komt voort uit de juiste karaktervorming, uit de juiste deugden |
empirisme | de zintuigelijke waarneming van de natuur vertelt ons de waarheid |
hedonisme | een ethische stroming waarbij genot, lust en plezier als doel wordt gesteld |
levenskunst | de manier om een goed of geslaagd leven te leiden |
moreel dilemma | situatie waarin een tragische keuze tussen twee of meerdere waarden moet worden gemaakt |
5. Ethische uitgangspunten
algemeen belang | het belang van alle burgers, ofwel de hele samenleving |
authenticiteit | eerlijk en openhartig communiceren |
autonomie | de eigen morele overtuiging van een persoon, met eigen normen, waarden en wetgeving |
beginselenethiek | het vrij en zelfstandig denken en handelen – een handeling is juist als het beantwoordt aan een morele standaard |
categorisch imperatief | een algemene, universele morele wet die voor iedereen geldig is |
christelijke ethiek | de studie van de overgeleverde christelijke moraal |
communicatief handelen | het handelen vanuit consensus, waarbij ook de gevolgen in kaart worden gebracht |
communitarisme | een postmoderne ethische stroming waarbij de studie van moraliteit in tradities centraal staat |
consensus | een gedeelde mening, overeenstemming |
discoursethiek | het goede handelen bestaat uit het vinden van consensus tussen alle betrokkenen over de situatie en de gevolgen |
egoïsme | puur eigenbelang staat voorop bij menselijk handelen |
Eichmann-excuus | het aanvoeren van loyaliteit of gehoorzaamheid als plicht als een excuus voor een morele misstap (genoemd naar nazimisdadiger Eichmann, ‘Befehl ist Befehl’ |
gelukscalcus | de berekening van positieve en negatieve gevolgen binnen het utilisme |
gevolgenethiek | de ethiek waarin de gevolgen van een handeling tegen elkaar worden afgewogen, om zo over een handeling te kunnen oordelen in morele zin |
‘ideal role taking’ | het verplaatsen in een ander |
inclusion | de ander en de andere kant proberen te zien en te ervaren |
kardinale deugden | de vier hoofddeugden van Aristoteles, te weten vastberadenheid, maat houden, gezond verstand (prudentie) en rechtvaardigheid |
‘moral self-licensing’ | jezelf een ‘morele vrijbrief’ geven om bepaalde handelingen goed te praten |
morele impuls (‘call to obligation’) | de ‘gemarginaliseerde’ ander doet een beroep op je |
normen | de invulling van waarden, ofwel geboden en verboden op basis van moraliteit |
prudentie | verstandigheid, gezond verstand |
‘pursuit of happiness’ | het najagen van geluk |
stoïcisme | een ethische stroming waarbij – apathisch – het lot over het leven beslist |
utilisme (utilitarisme) | gevolgenethiek, waarbij een handeling moreel juist is als deze het geluk van zoveel mogelijk mensen voortbrengt |
zorgethiek | een ethische stroming gebaseerd op emotionele betrokkenheid en wederzijdse verantwoordelijkheid |
6. Ontwikkeling van het moraal
organisationele moraal | de morele opvattingen van een individu |
persoonlijke moraal | de morele opvattingen van een organisatie of bedrijf |
regelethiek (plichtethiek) | een ethische stroming waarbij onderzocht wordt hoe morele regels zich verhouden tot moraliteit |
7. Ethische theorieën toegepast
loonslaven | mensen worden ingezet als middel om het corporate doel te behalen |
morele stress | de spanning tussen de groepsmoraal en de persoonlijke moraal |
8. Morele stilte onder communicatieprofessionals
morele stilte | ‘moral muteness’: communicatieprofessionals trekken bij misverstanden niet (snel) aan de bel of draaien er zelfs omheen |
9. Communicatie en ethiek
advertorial | een advertentie die lijkt op een redactionele tekst |
brede moraliteit of ethiek | ethiek of moraliteit gericht op reflectie, discussie en dialoog over de moraliteit van bepaalde handelingen |
framing | informatie in een bepaald kader plaatsen om zo beïnvloeding mogelijk te maken |
infomercial | een commercial die lijkt op een documentaire |
morele communicatie | het communiceren waarbij rekening wordt gehouden aan bepaalde waarden, principes en normen |
preciezen | overheidsvoorlichters die neutrale voorlichting bepleiten, aanhangers van de beginselenethiek |
pr-ethiek | morele communicatie door een organisatie om goede relaties met belanghebbenden op te bouwen en te onderhouden |
rekkelijken | overheidsvoorlichting die beïnvloedende voorlichting bepleiten |
smalle moraliteit of ethiek | ethiek of moraliteit gericht op het opstellen en naleven van normen en regels |
spindoctoring | de waarheid zo verdraaien dat het de zender gunstig uitkomt |
10. Mogelijkheden voor communicatie
externe dwang | hogere instanties moeten grenzen stellen aan de mens |
gouden regel | behandel een ander zoals je zelf wilt worden behandeld |
innerlijke dwang | de mens is zelf verantwoordelijk om de moraal te controleren en in de hand te houden |
multiculturele communicatie | communicatie tussen mensen uit verschillende culturen |
11. Morele vraagstukken
klokkenluider | ‘whistleblower’: |
12. Communicatiewaarden
mutualiteit | de onderlinge begunstiging van één persoon |
reciprociteit of wederkerigheid | de onderlinge begunstiging van meerdere personen |
13. Manieren van communiceren
beneficence | het ‘goed doen’ |
maleficence | het ‘kwaad doen |
non-maleficence | het morele principe waarbij een handeling geen schade mag toebrengen aan anderen |
proactief communiceren | communiceren voordat een bepaald vraagstuk zich voordoet |
reactief communiceren | communiceren wanneer een bepaald vraagstuk zich al heeft voorgedaan |
redelijke discussie | discussie waarbij standpunten en argumentatie op redelijkheid en geldigheid worden getoetst |
14. Moreel-organisationeel communiceren
empathie | de mogelijkheid tot inleven in een ander |
gulden middenweg | het juiste midden tussen een tekort enerzijds, en een exces anderzijds |
15. Stappen voor morele communicatiebesluitvorming
morele intuïtie | op basis van eigen ervaringen weten wanneer iets moreel of amoreel is |
16. Besluit
‘dogwhistling’ | communicatie die ‘gecamoufleerd’ is en daarom niet voor iedereen waarneembaar |
Binnen organisaties nemen communicatieprofessionals een belangrijke positie in. Niet alleen verbinden ze mensen binnen en buiten de organisatie, ze hebben ook morele verantwoordelijkheid. Om als organisatie maatschappelijk verantwoord te handelen moeten communicatieprofessionals morele vraagstukken kunnen oplossen. Binnen de communicatiewetenschap is er nog (te) weinig aandacht voor morele en ethische dilemma’s. In de wetenschap, maar ook in de praktijk, ontbreekt het aan inzichten en modellen betreffende morele vraagstukken. Het als communicatieprofessional dagelijks bezig zijn met morele vraagstukken betekent niet direct dat er ethisch verantwoord ondernomen wordt. Zowel ervaring als morele intuïtie zijn belangrijke vaardigheden.
Het doel is om morele communicatievraagstukken te herkennen en om hierop te reflecteren. Tevens wordt gestreefd naar ‘het vermogen om in te grijpen’, waarbij wordt opgekomen voor bepaalde waarden. De ethiek is in dit geval vooral een manier van denken.
In het eerste deel wordt de rol van communicatieprofessional binnen een organisatie nader toegelicht. Hierbij wordt gekeken hoe ethiek, cultuur en communicatie met elkaar samenhangen. Het doel is om op basis hiervan te onderzoeken welke inzichten dit oplevert voor de ethiek van communicatie binnen een organisatie.
Zolang er al organisaties bestaan, is er sprake van organisatie-ethiek. Hierbij gaat het om vraagstukken zoals hoe een organisatie dient te handelen, of wat goed handelen in een bepaalde situatie inhoudt. Een bedrijf is een organisatie die specifiek gericht is op het maken van winst. Ook hier gelden dezelfde vragen.
De laatste jaren lijkt het aantal schandalen in het bedrijfsleven toe te nemen. Hierdoor wordt bedrijfsethiek nog belangrijker. De bedrijfsethiek kan zich onder andere bezighouden met protectionisme, duurzaamheid, een ethische bedrijfscultuur, integriteit binnen de organisatie, ‘corporate governance’, ethisch leiderschap, bedrijfs- en beroepscodes of zelfregulering, maatschappelijk verantwoord ondernemen, het bestrijden van ‘corporate misdaad’ zoals corruptie of fraude, het verbeteren van arbeidsomstandigheden en organisationele communicatie-ethiek in het algemeen.
Een belangrijk voorbeeld van onethisch handelen en onverantwoord ondernemen is de kredietcrisis, die in 2007 ontstond. Er kan ook wel gesproken worden van een ‘morele crisis’. Ook de communicatieprofessionals kunnen verantwoordelijk worden gesteld voor deze crisis. Om een nieuwe crisis te voorkomen is een andere mentale houding nodig. Het aanleren van beroepsmoraliteit op opleidingen kan door middel van ethiek, ofwel de studie van goed en slecht handelen. De ethiek moet bijdragen aan het ontwikkelen van een professionele
.......read moreJoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
Field of study
Add new contribution