Bestuursrecht: Inleiding - RUG - Werkgroepopdrachten 2017/2018 - Week 7

Vragen

Casus I

Vragen naar aanleiding van het arrest Reiskosten MBO-scholier, ABRvS 08-07-2015, ECLI:NL:RVS:2015:2162

Vraag 1

Zet in het kort de casus uiteen.

Vraag 2 

Waarom had de rechtbank (in eerste aanleg) het beroep van appellante niet-ontvankelijk verklaard?

Vraag 3

Tegen welk besluit is het beroep van appellante gericht? Wat is het rechtskaraker van dat besluit?

Vraag 4 

In hoger beroep spelen de nadere subsidieregels Reiskostenvergoeding minderjarige mbo-scholieren 2013-2015 (de Regeling) een belangrijke rol. Wat is het rechtskarakter van het besluit?

Vraag 5

De aanvraag van appellante is geweigerd gelet op artikel 4 en 7 van de Regeling. Beschikte het college van gedeputeerde staten van Limburg over beleidsvrijheid bij het uitoefenen van die bevoegdheid?

Vraag 6

Het geschil illustreert duidelijk het verschijnsel van gelede normstelling in het publiekrecht. Geef de verschillende lagen van de normstelling weer tot aan het besluit van 11 oktober 2013

Vraag7a

De afdeling verwijst in bovenstaande uitspraak naar de standaarduitspraak Landbouwvliegers. Op welke wijze kan een algemeen verbindend voorschrift ondanks art. 8:3 Awb toch worden voorgelegd aan de bestuursrechter?

Vraag 7b

Aan welke twee eisen dient een algemeen voorschrift volgens bovenstaande uitsprak te voldoen en op welke wijze moet de bestuursrechter toetsen en waarom?

Vraag7c 

Ziet u een verschil met de overwegingen van de afdeling in bovenstaande zaak?

Vraag7d

Kunt u de verschillen in de formulering vinden? Verwacht u na lezing van de nieuwe overweging een minder of een meer terughoudende wijze van toetsing?

Vraag7e

Kunt u verschillen aanduiden tussen de toetsing door de HR in de standaarduitspraak landbouwvliegers, de ABRvS in de bovenstaande zaak en die van de CRvB in de standaarduitspraak PGB thomashuis-bewoners? Welke wijze acht u het meest geschikt in de huidige democratische rechtsstaat?

Vraag7f

Acht u het mogelijk dat een AVV onverbindend wordt verklaard of buiten toepassing moet worden gelaten vanwege strijd met het motiveringsbeginsel?

Vraag 8

In hoeverre sluit de Awb aan bij de overwegingen van de Afdeling in bovenstaande uitspraak en/of bij de standaarduitspraak Landbouwvliegers van de Hoge Raad?

Voorafgaand aan de standaarduitspraak Landbouwvliegers was de rechter van oordeel dat algemeen verbindende voorschriften niet aan ongeschreven recht mochten worden getoetst (zelfs niet als deze afkomstig waren van een bestuursorgaan). Waarom?

Casus II

Vragen naar aanleiding van het arrest Aanwijzingsbesluit Zijkanaal D, ABRvS 18-11-2015, ECLI:NL:RVS:2015:3510

Vraag 1

Zet de casus uiteen

Vraag 2 

In r.o. 7.1 is de volgende zin te lezen: ‘De gemeente heeft aan de Regionale directie te kennen gegeven handhavend te willen optreden, omdat zij rijksgronden en -water in strijd met het bestemmingsplan aan [persoon 2] in gebruik had gegeven.’ Prof. mr. L.J.A. Damen valt in een publicatie over bovenstaande uitspraak over het onzorgvuldige taalgebruik van de Afdeling. Wat zou hij bedoelen?

Vraag 3

Wat is het rechtskarakter van de Woonschepenverordening Zaanstad 2010? Leg uit.

Vraag 4a

Wat is volgens de Afdeling het rechtskarakter van het besluit van de gemeenteraad van Zaanstad van 17 oktober 2013? Leg uit hoe de Afdeling tot dat oordeel komt.

Vraag 4b

Waarvoor is het onderscheid tussen een algemeen verbindend voorschrift (avv) en een concretiserend besluit van algemene strekking (cbas) met name relevant?

Vraag 4c

Kunt u in het licht van werkgroepcasus I en/of de standaarduitspraak Landbouwvliegers het belang van het onderscheid nog verduidelijken?

Vraag 5

In een annotatie onder een andere uitspraak (ABRvS 1 juni 2016, ECLI:NL:RVS:2016:1526, JB 2016/50) gaat prof. mr. R.J.N. Schlossels onder punt 5 in op de vraag of het door de Afdeling gehanteerde onderscheid tussen avv’s cbas-en op bezwaren stuit in verband met art. 156 lid 3 Gemeentewet. Leg uit wat dat probleem zou kunnen zijn.

Vraag 6a

Appellant beroept zich in de procedure op twee materiele beginselen van behoorlijk bestuur die niet in de Awb zijn gecodificeerd. Welke?

Vraag 6b

Heeft hij succes met het beroep op die beginselen? Leg uit.

Casus III

Vragen naar aanleiding van het arrest Subsidie Rotterdam, Rechtbank Rotterdam 05-03-2010, ECLI:NL:RBROT:2010:BL6928

Vraag 1

Beschrijf de casus.

Vraag 2

Welke beleidsregel staat in deze casus centraal?

Vraag 3a

Wanneer is er sprake van een beleidsregel in de zin van de Awb en wat is het relevante gevolg van het bestaan van een beleidsregel?

Vraag 3b

Bespreek aan de hand van het antwoord op de vorige vraag over het begrip ‘beleidsregel’ de in vraag 2 bedoelde beleidsregel.

Vraag 4

Wat is het nut van bepalingen als artikel 4, tweede lid, aanhef en onder a Subsidieverordening Rotterdam 2005?

Vraag 5 

Hoe toetst de bestuursrechter in casu de in vraag 2 bedoelde beleidsregel?

Vraag 6a

Had het bestuursorgaan in casu met gebruikmaking van art. 4:84 Awb van deze beleids- regel kunnen afwijken?

Vraag 6b

Op 26 oktober 2016 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak (ECLI:NL:RVS:2016:2840) uitspraak gedaan in een zaak over de toepassing van een beleidsregel in een geschil over de tijdelijke sluiting van een woning op grond van en in verband met overtreding van de opiumwet. Lees rechtsoverweging 4.3 van die uitspraak en leg uit of u na lezing van die overweging uw antwoord op vraag 6a zou moeten wijzigen.

Antwoordindicatie

Casus I

Vraag 1

Het college heeft bij besluit een aanvraag van appellante om een reiskostenvergoeding voor haar zoon naar een school voor technisch secundair onderwijs in België afgewezen. Dit omdat de scholier Technisch Secundair Onderwijs volgt en derhalve niet voldoet aan artikel 4 lid 5 van de Nadere subsidieregels Reiskostenvergoeding en onder a zodat de aanvraag moet worden afgewezen.  

Vraag 2

R.O. 3: De rechtbank heeft het beroep niet-ontvankelijk verklaard omdat zij volgens de rechtbank beroep heeft ingesteld tegen een algemeen verbindend voorschrift, hier staat op grond van artikel 8:3 lid 1 aanhef en onder a Awb geen beroep openstaat.

Vraag 3

Appellante heeft beroep ingesteld tegen het besluit van 18 november 2013 en niet tegen een besluit inhoudende een algemeen verbindend voorschrift als bedoeld in artikel 8:3 lid 1 en onder a Awb.

(Het besluit van 18 november 2013 is het besluit waarin het college het bezwaar van appellante ongegrond verklaard).

Vraag 4

R.O. 6.1 De regeling is een algemeen verbindend voorschrift.

Vraag 5 

Beleidsvrijheid; = sprake als het bestuursorgaan de vrijheid heeft om al dan niet een bepaalde bevoegdheid uit te oefenen in een situatie waarin aan alle voorwaarden om die bevoegdheid uit te oefenen is voldaan. Het typische voorbeeld is "het bestuursorgaan kan ...". Art. 4 van de Regeling: Hier is geen sprake van en art. 7 van de regeling: Hier is geen sprake van

Vraag 6 

Gelede normstelling houdt in: Constructie waarbij de toepasselijkheid van een rechtsregel niet zomaar in de wet te vinden is, maar in een combinatie van met elkaar samenhangende regelingen. Op deze manier kunnen eventuele bevoegdheidsgebreken worden nagegaan.

Vraag 7a

Via een exceptieve beoordeling; wel getoetst door de bestuursrechter, maar slechts gekeken of het in strijd is met hoger recht

Vraag 7b

Twee eisen:

1. Het in strijd is met een hoger wettelijk voorschrift;
2. Met een algemeen rechtsbeginsel.

De rechter toets terughoudend, marginaal, hij kijkt of de staatssecretaris in redelijkheid tot zijn beslissing heeft kunnen komen.  De rechter heeft bij de toetsing daarvan niet tot taak om de waarde of het maatschappelijk gewicht dat aan de betrokken belangen moet worden toegekend naar eigen inzicht vast te stellen en heeft daarbij terughoudendheid te betrachten. (de rechter mag niet op de stoel van de wetgever gaan zitten, machtenscheiding! Afwegen van belangen van een AVV is een taak van de wetgever)

Vraag 7c

In bovenstaande uitspraak mogen ze via algemene rechtsbeginselen toetsen en in landbouwvliegers arrest slechts via het verbod van willekeur (rechtmatigheid en toetsing aan algemene rechtsbeginselen slechts toetsen via het verbod van willekeur).  Dit is het kenmerkend verschil.

Vraag 7d

Blijft min of meer gelijk; Er zijn kleine verschillen:

1. Lijkt alsof de afdeling de voorbereiding meerekent, terwijl landbouwvliegers nadrukkelijk stelt dat de voorbereiding niet kan worden getoetst.
2. “De rechter moet overigens terughoudendheid betrachten”, kan doelen op een iets mindere terughoudendheid dan bij landbouwvliegers.

Vraag 7e

PGB Thomashuis-bewoners stelt dat ook aan 1 of meer regels van geschreven of ongeschreven recht ook mogelijk; motivering mag hier ook meewegen, en voorbereiding. Dit is een veel ruimere toetsing dan bij het standaarduitspraak (slechts middels het willekeursverbod) en de bovenstaande zaak (tussenin, achten het niet mogelijk om door totstandkomingen de AVV te vernietigen).

(Dit komt doordat er meer controle op de bestuursorganen nodig is omdat ze ook steeds meer bevoegdheden hebben verkregen).

Vraag 7f

Standaarduitspraak landbouwvliegers;  slechts middels willekeursverbod en dus niet motiveringsbeginsel (dus niet mogelijk door de totstandkoming besluit)  Bovenstaande zaak; wel gekeken naar motivering, PGB thomashuis; wel gekeken naar motivering. Ja kan mogelijk zijn; dat een AVV onverbindend worden verklaard door het motiveringsbeginsel, al door de totstandkoming van het besluit.

Vraag 8

Art. 3:1 lid 1 sub a Awb zegt; afdeling 3.2 slechts toepassing voor zover de aard zich daartegen niet verzet; nog belangrijker dan afdeling 3.6 en 3.7 zijn niet van toepassing op  AVV’s. Afdeling 3.7 heeft betrekking op de motivering.

Motivering is niet van toepassing op de toetsing

Landbouwvliegers past het best bij de Awb want hier wordt de motivering volledig buiten de toetsing gehouden.

Vraag 9

Dit had alles te maken met het beeld van de machtenscheiding; de rechter diende hiervoor überhaupt niet te kijken naar de rechtmatigheid.

Casus II

Vraag 1

Met het besluit van 17 oktober 2013 heeft de raad ligplaatsen aangewezen in onder meer Zijkanaal D. De plek die appellant met zijn woonschip innam is daarbij niet aangewezen als ligplaats, omdat die plek valt binnen de geluidszone bij de Zuidelijke Randweg. De vraag is of de raad de plek had moeten aanwijzen als ligplaats.

Vraag 2 

Er werd gesproken over de gemeente, maar die kan helemaal niet handhavend optreden want de gemeente is geen bestuursorgaan (is een rechtspersoon).

Vraag 3 

Gaat om een verordening en deze zijn altijd een avv;

Nog de voorwaarden van een avv bij langs gaan;

• Een naar buiten werkende
• Voor herhaalde toepassing vatbare
• Zelfstandige rechtsnorm
• Die algemeen is naar plaats, tijd en persoon
• Die geadresseerden rechtstreeks bindt
• Die is vastgesteld krachtens een specifieke (regelgevende) bevoegdheden die direct of

indirect is ontleend aan de Gw of een wet in formele zin; in dit geval is de wettelijke grondslag; 147/149 gemeentewet

Vraag 4a 

Een concretiserend besluit van algemene strekking. De afdeling heeft hierbij gelet op art. 5 lid 1 Woonschepenverordening en het weergegeven toetsingskader. Er zijn namelijk geen verboden of geboden neergelegd in het besluit. En in dit besluit wordt een gebied aangewezen waar een gebod of een verbod geldt. Als je in een nader besluit het gebied gaat aanwijzen, dan is er sprake van een concretiserend besluit van algemene strekking. Dit nader besluit geeft niet de norm want die zit al in de avv, een cbas bevat geen zelfstandige norm (r.o. 4).

Vraag 4b 

Tegen een avv is ex art. 8:3 lid 1 sub a Awb geen beroep mogelijk en tegen een cbas wel.

Soms zetten ze bewust een soort cbas in de bijlage van de AVV zodat geen beroep mogelijk is.

Vraag 4c 

Exceptieve toets, van AVV is mogelijk je kan hier geen beroep tegen instelling.

Vraag 5 

De afdeling zegt dus in deze uitspraak dat in een AVV waar de aanwijzing al in zit, kan gewijzigd worden door het college. De annotator vraagt  zich af of dit wel kan op grond van artikel 156 lid 3 Gemeentewet.

Vraag 6a 

Vertrouwensbeginsel en gelijkheidsbeginsel. R.O. 7 en 8

Vraag 6b 

Geen succes met het aanvoeren;

R.O. 7 vertrouwensbeginsel

R.O. 8 gelijkheidsbeginsel; niet op beroepen beide omdat het niet vergelijkbaar is met de situatie van appellant

Casus III

Vraag 1

Bij besluit van 18 december 2008 heeft het college van B&W Rotterdam een subsidieaanvraag van eiseres voor een structurele subsidie in het kader van het Cultuurplan 2009-2012 afgewezen. Bij besluit van 6 april 2009 heeft verweerder het daartegen gerichte bezwaar van eiseres ongegrond verklaard. Tegen dit besluit heeft eiseres beroep ingesteld. Hier wordt geprocedeerd omdat de appellant voor culturele activiteiten subsidie wilt.

Vraag 2

 Uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2009-2012

Vraag 3a 

Kenmerken verschil tussen een AVV en beleidsregel;

• Niet algemeen verbindend voor burgers, bindt slechts het bestuursorgaan die het opstelt
• Geen wettelijke grondslag 4:81 Awb

1:3 lid 4 Awb definitie beleidsregel; een bij besluit vastgestelde algemene regel, niet zijnde een algemeen verbindend voorschrift, omtrent de afweging van belangen, de vaststelling van feiten of de uitleg van wettelijke voorschriften bij het gebruik van een bevoegdheid van een bestuursorgaan.

Vraag 3b 

Het gaat om een belangenafweging; ene geval wel subsidie en andere geval niet.

Vraag 4 

Het is het overbodig, omdat het college sowieso al de bevoegdheid heeft om beleidsregels vast testellen. 

Vraag 5

Marginaal, want sprake van beleidsvrijheid bij de bevoegdheid om subsidie te verlenen. 

Vraag 6a

Soms mag en moet van een beleidsregel worden afgeweken. Dit mag alleen als de beleidsregel voor een of meer belanghebbenden gevolgen zal hebben, die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen doelen. In dit geval mag er niet van worden afgeweken, omdat het geen nadeel toe brengt aan eiseres. Het besluit is niet in strijd met het recht gekomen.

Vraag 6b 

Het bestuursorgaan dient alle omstandigheden van het geval te betrekken in zijn beoordeling en dient te bezien of deze op zichzelf dan wel tezamen met andere omstandigheden, moeten worden aangemerkt als bijzondere omstandigheden in de zin van artikel 4:84 van de Awb die maken dat het handelen overeenkomstig de beleidsregel gevolgen heeft die onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregels te dienen doelen. Dit verandert uiteindelijk niks aan vraag 6a want geen sprake van bijzondere omstandigheden.