Burgerlijk Recht 1 - RUG - Werkgroepopdrachten 17/18 - Week 1a

Vragen

Vraag 1

Arwen is een geadopteerd kind. Ze is geboren in Sri Lanka, maar getogen in Gorinchem. Inmiddels is ze 32 jaar oud. De laatste jaren waren problematisch, ze verkeert in een identiteitscrisis. Ze vraagt zich af wie haar echte ouders zijn. Uiteindelijk weet ze via het tv-programma Spoorloos haar biologische ouders te traceren. Ze wil hen graag ontmoeten en vraagt zich af in hoeverre het mogelijk is de juridische band met haar biologische ouders te herstellen, zonder de band met haar huidige juridische ouders te verbreken. Wat is uw antwoord op haar vraag?

Vraag 2a

Sander en Fiona zijn op 6 januari 2017 zonder het maken van huwelijksvoorwaarden gehuwd. De woning is door Sander vóór het huwelijk aangekocht door middel van een hypothecaire geldlening die door hem alleen is aangegaan. Na zes jaar huwelijk gaan Sander en Fiona scheiden.

Sander heeft inmiddels een verzoek tot echtscheiding ingediend. Nog voordat de scheiding is uitgesproken wint Fiona de Jackpot van € 1.000.000 bij de Staatsloterij. In hoeverre maakt Sander hierop aanspraak?

Vraag 2b

Wie is vóór, tijdens en na het huwelijk aansprakelijk voor de hypotheekschuld?

Vraag 3a

Evelien en Eva zijn in 2017 gehuwd. Ze willen graag een kind. Een goede vriend, Matin, is bereid aan hun kinderwens mee te werken door zijn zaad te doneren. Het is de bedoeling dat Eva het kind zal dragen. Het plan wordt succesvol uitgevoerd, het kind dat ter wereld komt heet Hugo.

Wie is/zijn de ouder(s) van Hugo en wie heeft/hebben het ouderlijk gezag?

Vraag 3b

Een week na de geboorte van Hugo komt Matin op kraamvisite. Hij herkent zichzelf onmiddellijk in de glimmende oogjes van de kleine spruit. Ondanks zijn afspraken met Evelien en Eva wil hij nu een afstammingsband met zijn zoon. Welke mogelijkheden heeft Matin?

Vraag 3c

Vergeet vraag b (Matin heeft geen interesse in een ouderschapsrol). Vlak na de geboorte van Hugo neemt Evelien de benen. Ze is geschrokken van de zware verantwoordelijkheid die op haar moeder zou komen te rusten. Zij heeft via haar advocaat inmiddels een verzoek tot echtscheiding ingediend. Eva realiseert zich dat zij er nu feitelijk alleen voorstaat, maar zij meent dat Evelien zich niet zomaar aan haar verantwoordelijkheden kan onttrekken. Welke mogelijkheden heeft zij?

Vraag 4a

Zak en Ashley wonen ongehuwd samen als Ashley in verwachting raakt. Het kind wordt geboren, het is een jongen en het heet Aaron.

Wie is/zijn de juridische ouders van Aaron?

Vraag 4b

Wie heeft/hebben het ouderlijk gezag over Aaron?

Vraag 4c

Welke geslachtsnaam heeft het kind?

Vraag 4d

Stel: Zak en Ashley besluiten nadat Aaron geboren is een geregistreerd partnerschap aan te gaan.

Wat zijn de gevolgen hiervan voor het antwoord op vraag wie de ouders zijn van Aaron en wie het ouderlijk gezag heeft van het kind?

Vraag 4e

Wat zijn de gevolgen hiervan voor de geslachtsnaam van Aaron?

Vraag 4f

Een half jaar nadat het geregistreerd partnerschap is gesloten, blijkt dat niet Zak de verwekker is van Aaron, maar Billy.

Is Zak onderhoudsplichtig?

Vraag 4g

Kan Billy de juridische vader worden van Aaron, als het kind al een vader heeft (Zak)?

Vraag 5a

Carl en Anne willen trouwen.  Ze wonen al enkele jaren samen, inmiddels is zoon Kasper geboren. Carl heeft in de afgelopen jaren een mooi bedrijf opgebouwd, een eenmanszaak. Anne heeft zich met verve ontfermd over het huishouden (en sinds kort over Kasper). De accountant van Carl het stel huwelijksvoorwaarden te maken en daarin ‘koude uitsluiting’ op te nemen.

Wat betekent ‘koude uitsluiting’?

Vraag 5b

Stel: Carl en Anne maken huwelijksvoorwaarden ‘koude uitsluiting’. Na vijf jaar huwelijk gaan ze scheiden. Carl is succesvol geweest met zijn bedrijf, Anne heeft de afgelopen jaren alleen voor Kasper gezorgd en het huishouden gedaan. Maakt Anne huwelijksvermogensrechtelijk gezien nog ergens aanspraak op?

Vraag 5c

In hoeverre profiteert Anne van de bedrijfsinkomsten als het stel zou besluiten geen huwelijksvoorwaarden te maken?

Vraag 5d

Waarom kan het voor Carl en Anne zinvol zijn huwelijksvoorwaarden te maken? Welke huwelijksvoorwaarden zou u dan adviseren?

Vraag 6a

Lisalotte en Henrique zijn zonder het maken van huwelijksvoorwaarden op 2 januari 2018 met elkaar gehuwd. Op 5 januari koopt Lisalotte een wasmachine bij de firma CoolRed. De aanschafprijs bedroeg € 750,=. De koop is gedaan op afbetaling in maandelijkse termijnen. Coolred levert de televisie af als Henrique alleen thuis is.

Wie is aansprakelijk en wie is draagplichtig voor de koopsom?

Vraag 6b

Op welk vermogen kan CoolRed zich verhalen als betaling uitblijft?

Vraag 6c

Henrique is op zijn zachtst gezegd onaangenaam verrast als hij verneemt dat zijn echtgenote een dure wasmachine heeft gekocht. Deze aanschaf komt wel heel slecht uit, nu zij beiden zonder werk zitten en de hypotheeklasten al zwaar op hun schouders drukken. Is er iets wat Henrique tegen de aanschaf kan ondernemen?

Vraag 6d

Stel dat Marieke, de tante van Lisalotte, overlijdt op 14 januari 2018. Lisalotte erft op grond van het testament van haar tante een kostbare, exclusieve teddybeer.

Valt de teddybeer in de gemeenschap van goederen?

Vraag 6e

Hoe luidt uw antwoord op vraag d. als Lisalotte en Henrique niet zouden zijn gehuwd in 2018, maar in 2017?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Art. 1:231 BW; het is mogelijk om adoptie te herroepen. Maar dit is niet mogelijk in casu; zie artikel 1:231 lid 2 BW, want dan verbreek je de “band” met de juridische ouders.

Vraag 2a

De gemeenschap wordt ontbonden door indiening van de echtscheiding: art. 1:99 lid 2 BW.

Vraag 2b

Voor: Sander, want hij is de schuld aangegaan

Tijdens: nog steeds Sander, want hij is het aangegaan, maar zij is wel draagplichtig geworden omdat zij door gemeenschap van goederen de schulden gemeenschappelijk moeten dragen en dus ook voor dit huis. Maar de aansprakelijkheid ligt bij Sander (er is geen sprake van kosten van gewoonlijke huishouding).

Na het huwelijk: art. 1:102 BW: Sander én Fiona zijn beide aansprakelijk. Fiona is aansprakelijk geworden. Tijdens het huwelijk heb je veelal drie vermogens; man, gemeenschap en vrouw. Hier gaat het om een schuld waarvoor de man aansprakelijk is. Na beëindiging van het huwelijk kan de schuldeiser verhalen op het gemeenschappelijk vermogen en die van de man. Stel:

• Man = 100
• Gemeenschap = 200
• Vrouw = 100

Na het huwelijk:

• Man = 200
• Vrouw = 200

Indien de man dan alleen aansprakelijk is, kan de bank niet meer op het volledige gemeenschappelijke vermogen rekenen (wat eerst 100 + 200 = 300 zou zijn!). Daarom is zij voor het gedeelte dat zij van de gemeenschap verkregen heeft (dus 100 uit de gemeenschap) aansprakelijk!

Vraag 3a

• art. 1:198 lid 1 sub a BW moeder van een kind is de vrouw uit wie het kind is geboren; à Eva

• art. 1:198 lid 1 sub b BW moeder van een kind ; identiteit van de donor moet onbekend zijn, dit is niet het geval want het is de goede vriend bas; dus sub b is niet van toepassing voor Evelien; Hiervoor zou zij het kind moeten erkennen art. 1:198 lid 1 sub c BW; dus niet automatisch sprake van moederschap.

• Gezag: artikel 1:253SA BW; gezamenlijk gezag;

Vraag 3b

• Indien Evelien al heeft erkend, is er al sprake van twee ouders; geen erkenning meer mogelijk door Matin  Art. 1:204 lid 1 sub e BW.

• Hij moet dan het kind erkennen, maar heeft toestemming van de moeder nodig;

• Kan ook vervangende toestemming aan rechter vragen; art. 1:204 lid 3 BW.

Vraag 3c

Het gezamenlijk gezag eindigt; als een andere ouder ook het gezag heeft verkregen of bij het in kracht van gewijsde gaan van het gezamenlijk gezag is beëindigd, dient er een rechter bij aan te pas te komen: art. 1:253y BW; Dus het gezamenlijk gezag eindigt niet door echtscheiding;

Vraag 4a

De relevante feiten:

• Zak en Ashley zijn ongehuwd.

• Ashley is de biologische moeder.

• Het kind is geboren.

• Het betreft een vraag naar de juridische ouders.

De rechtsvraag:

• Wie is/zijn de juridische ouder(s) van Aaron?

De rechtsregels:

• art. 1:198 lid 1 sub a BW :de moeder van het kind is de vrouw uit wie het kind is geboren.

• art. 1:199 lid 1 sub c BW: de vader van een kind is de man die het kind heeft erkend

De toepassing:

• Er ontstaat een juridische band van rechtswege bij de modeder uit wie het kind is geboren (art. 1:198 lid 1 sub a BW).

• Een automatisch juridische vaderschap is er echter niet. In casu is er geen sprake van een huwelijk en is het kind niet geadopteerd of is gerechtelijk vastgesteld dat Zak de vader is. Hierdoor zal Zak eerst het kind moeten erkennen ex. art. 1:203 BW.

De oplossing:

• A.d.h.v. de bovengenoemde rechtsvraag is met deze omstandigheden slechts Ashley juridische ouder van Aaron

Vraag 4b

• art. 1:245 lid 1 BW; minderjarigen staan onder gezag;

• art. 1:245 lid 3 BW; ouderlijk gezag wordt door de ouders gezamenlijk of één van de ouders uitgeoefend

• art. 1:253b BW; indien t.a.v. alleen het moederschap vaststaat van de vrouw uit wie het kind is geboren of indien de ouders van een kind niet met elkaar gehuwd zijn oefent de moeder het gezag uit wie het kind is geboren van rechtswege over het kind alleen uit.

Volgens ouderlijk gezag wordt in beginsel uitgeoefend door de ouders gezamenlijk of door één ouder. Indien openbaar register opgenomen ovk i.d.z.v. art. 1:244 BW: De ouders die niet met elkaar zijn gehuwd of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan (i.c. het geval) oefenen volgens art. 1:252 lid 1 BW gezamenlijk gezag uit over hun minderjarige kinderen. Het is mogelijk dat of Zak of Ashley of dat zij gezamenlijk het gezag uitoefenen over Aaron.

Vraag 4c

• Art. 1:5 lid 1 BW; indien een kind alleen in familierechtelijke betrekking tot de moeder staat, heeft het haar geslachtsnaam; dus de achternaam van Ashley.

• Het is mogelijk dat Ashley en Zak op grond van art. 1:5 lid 2 BW gezamenlijk verklaren dat het kind de geslachtsnaam zal hebben.

Deze vraag staat niet zonder meer vast. In art. 1:5 BW is hier een uitgebreide regeling voor opgenomen. Uit de casus blijkt echter niet dat er speciale regelingen zijn opgenomen. Dus heeft de familiebetrekking in beginsel slechts betrekking op Ashley. Ex. art. 1:5 lid 1 BW krijgt Aaron dan ook de geslachtsnaam van de moeder

Vraag 4d

• Binnen het geregistreerd partnerschap art. 1:199 sub a BW: dan is de vader van het kind van rechtswege vader.

• Hier is echter sprake van een geregistreerd partnerschap nadat Aaron is geboren, dus Zak moet alsnog erkennen. Dus hij is geen vader van rechtswege.

• Met betrekking tot het gezag: Als Zak het kind (Aaron) heeft erkend, dan is er sprake van artikel 1:253aa BW; gedurende het geregistererd partnerschap oefenen de ouders het gezag gezamenlijk uit.

Vraag 4e

Art. 1:5 lid 2 BW; de ouders kunnen ter gelegenheid van de voltrekking van de registratie van hun partnerschap alsnog gezamenlijk verklaren dat het kind voortaan de geslachtsnaam van de andere ouder zal hebben.

Vraag 4f

Art. 1:394 BW gaat over de verwekker van het kind (geen donors!). Als Zak het kind al heeft erkend, dan is Zak onderhoudsplichtig en niet Billy: dan heeft het kind al een vaderen is artikel 1:394 BW niet van toepassing.

Vraag 4g

Ja dat kan d.m.v. staatscommissie herijking ouderschap. Een van de voorwaarden voor juridisch meerouderschap zou moeten zijn dat een kind maximaal vier juridische ouders kan hebben, die maximaal twee huishoudens vormen. Billy kan dus óók vader worden van Aaron.

Vraag 5a

Dit is een overeenkomst binnen de huwelijkse voorwaarden. Je spreekt af dat je werkelijk niets samen hebt. Je deelt dus op geen enkele wijze je inkomen en vermogenstoename.

Vraag 5b

Partneralimentatie; duurt maximaal 12 jaar en maximaal zo lang als het huwelijk geduurd heeft; art. 1:157 BW

Vraag 5c

Na 1 januari 2018: artikel 1:95a BW. Indien een onderneming buiten de gemeenschap valt, komt ten bate van de gemeenschap een redelijke vergoeding voor de kennis, vaardigheden en arbeid die een echtgenoot ten behoeve van die onderneming heeft aangewend, voor zover een dergelijke vergoeding niet al op andere wijze ten bate van beide echtgenoten komt of is gekomen.

Vraag 5d

Als er schulden ontstaan bij de onderneming wil je ervoor zorgen dat deze schuldeisers slechts terecht kunnen bij het vermogen van Carl. Inkomsten van de onderneming moeten dan worden verdeeld onder Carl en Anne; de helft die zij krijgt is dan veilig gesteld voor zijn schuldeisers. Op deze manier staat Anne niet met lege handen als het bedrijf failliet gaat. Art. 1:196 lid 1 BW.

Vraag 6a

De vragen:

• Wie is aansprakelijk (verhaal van schuldeiser mogelijk op jouw gehele vermogen)?

• Wie is draagplichtig (welk vermogen)?

Lisalotte:

• Is de overeenkomst aangegaan, dus zij is aansprakelijk. Art 1:85 BW; aansprakelijkheid voor huishoudelijke schulden; “gewone gang van de huishouding aangegane verbintenissen” à bijvoorbeeld boodschappen. Hier gaat het om een aanschafprijs van een wasmachine van €750,- dit zijn te grote kosten om allebei voor aansprakelijk te zijn. Dus blijft het in casu bij de hoofdregel: Lisalotte is de schuld aan gegaan dus aansprakelijk.

• Draagplichtig: Art. 1:94 lid 7 BW: De gemeenschap omvat, wat haar lasten betreft, alle vóór het bestaan van de gemeenschap ontstane gemeenschappelijke schulden, alle schulden betreffende goederen die reeds vóór de aanvang van de gemeenschap aan de echtgenoten gezamenlijk toebehoorden, en alle tijdens het bestaan van de gemeenschap ontstane schulden van ieder van de echtgenoten, met uitzondering van schulden:

  • Betreffende van de gemeenschap uitgezonderde goederen;

  • Die behoren tot een nalatenschap waartoe een echtgenoot is gerechtigd;

  • Uit door een van de echtgenoten gedane giften,gemaakte bedingenen aangegane omzettingen als bedoeld in artikel 126, eerste lid en tweede lid, onderdelen a en c, van Boek 4 BW.

• Geen sprake van een uitzondering.

Conclusie: Uiteindelijk is dus Lisalotte aansprakelijk voor de betaling, maar zijn ze beide draagplichtig.

Vraag 6b

Het gemeenschappelijk vermogen en het privévermogen Lisalotte.

Vraag 6c

Art. 1:88 / 1:89 BW.

Nee Henrique zou niet zoveel kunnen doen. Henrique zou in beginsel de rechtshandeling kunnen vernietigen o.g.v. strijd met een geval van art. 1:88 BW. In casu betreft het een ovk als bedoeld in art. 1:88 lid 1 sub d BW. Namelijk een goederenkrediet van een roerende zaak (zijnde een wasmachine) op afbetaling. Volgens art. 1:89 lid 1 BW zou Henrique de rechtshandeling van Lisalotte kunnen ontbinden. Echter, in lid 2 staat dat lid 1 niet geldt voor andere handeling dan een gift (is het geval, want €750), indien de wederpartij te goeder trouw was. CoolRed verkoopt dagelijks dergelijke wasmachines en had geen reden (althans blijkt niet uit de casus) om te vermoeden dat Henrique, de echtgenoot, niet akkoord zou zijn met deze koop. Derhalve is de CoolRed te goeder trouw.

Vraag 6d

Nee; art. 1:94 lid 2 sub a BW.

Vraag 6e

Hier gold dat hetgeen vanuit erfenis wordt verkregen gewoon in de gemeenschap valt, tenzij er sprake is van een uitsluitingsclausule in het testament. (oud)