Hypothyreoïdie kan veroorzaakt worden door de ziekte van Hashimoto, stille thryreoïditis en iatrogeen. De ziekte van Hashimoto is een auto-immuunziekte die levenslang voortduurt. Thryreoïditis is tijdelijk van aard en kan zowel voor hypo- als voor hyperthyreoïdie zorgen. Oorzaken van hyperthyreoïdie zijn de ziekte van Graves, subacute thryreoïditis, toxisch adenoom, multinodulair struma en ook dit kan een iatrogene oorzaak hebben. De ziekte van Graves is een auto-immuunziekte die zorgt voor de productie van TSH-receptorautoantistoffen. Multinodulair struma zorgt voor de productie van schildklier hormoonproducerende haarden. Toxisch adenoom is een solitaire schildkier hormoonproducerende nodus.

Symptomen van schildkieraandoeningen

Symptomen die passen bij hypothyreoïdie zijn kouwelijkheid, traagheid, gewichtstoename, obstipatie, menstruatiestoornissen, myxoedeem en bradycardie. Symptomen die passen bij hyperthyreoïdie zijn diarree, gewichtsverlies, hartkloppingen, nervositeit, menstruatiestoornissen en oftalmopathie.

Aanvullend onderzoek

Wanneer een vermoeden bestaat op hyperthyreoïdie door een multinodulair struma moet echografie verricht worden, tenzij er één dominante nodus palpabel is. Wanneer een vermoeden bestaat op hyperthyreoïdie moet de TSH, T4, TSH-R, BSE en leukocytenaantal bepaald worden.

Behandeling

Wanneer sprake is van hypothyreoïdie moet gestart worden met levothyroxine wanneer mensen jonger zijn dan 60 jaar en verder geen cardiale comorbiditeit hebben. Elke zes weken moet controle plaatsvinden door middel van bepaling van de TSH en T4-concentratie. Vervolgens kan de dosis steeds na zes weken opgehoogd worden, totdat het doel is bereikt. Bij mensen ouder dan 60 jaar en bij mensen met cardiale comorbiditeit moet extra gelet worden op de bijwerkingen en is de startdosis van de levothyroxine hoger. Wanneer het doel bereikt is, moet de medicatie iedere drie maanden gecontroleerd worden. Wanneer sprake is van hyperthyreoïdie moet een verwijzing naar de internist-endocrinoloog plaatsvinden. Wanneer sprake is van een palpabele solitaire nodus moet verwijzing naar de internist plaatsvinden, net als bij een multinodulair struma met dominante noduli.

Wanneer klachten optreden als gevolg van een diffuus struma, of multinodulair struma zonder dominante nodus kan behandeling door de huisarts plaatsvinden. Wanneer iemand zwanger is in combinatie met hypothyreoïdie kan de behoefte aan levothyroxine vergroot zijn. Wanneer iemand zwanger is in combinatie met hyperthyreoïdie is de kans op complicaties tijdens de zwangerschap vergroot. Wanneer sprake is van hypothyreoïdie tijdens de zwangerschap moet de TSH-R bepaald worden, de dosis levothyroxine moet verhoogd worden en na de bevalling moet deze dosis onmiddellijk weer verlaagd worden. Wanneer sprake is van hyperthyreoïdie tijdens de zwangerschap moet de TSH, T4 en TSH-R bepaald worden en moet er verwezen worden naar de internist-endocrinoloog bij aanwezigheid van TSH-R antistoffen.