Stofwisseling 2 - B2 - Geneeskunde - UU - Oefenen

Bevat 4 oefententamens bij het blok met antwoordsleutel

Oefentoets 2010-2011 (meerkeuze en open)
Antwoorden 2010-2011
Oefentoets 2008 A
Antwoorden oefentoets 2008 A
Oefentoets 2008 B
Antwoorden 2008 B
Oefentoets 2007
Antwoorden oefentoets 2007
Extra oefenvragen
Antwoorden extra oefenvragen

Oefentoets 2010-2011 (meerkeuze en open)

Meerkeuzevragen

1. De ziekte van Graves wordt veroorzaakt door:

a. Autonome functie van sommige schildkliergebieden

b. Auto-antistoffen gericht tegen het enzym thyroid peroxidase (TPO)

c. Stimulerende TSH-receptor auto-antistoffen (TSI)

d. Excessieve stimulatie door TSH

2. Hypoparathyreoïdie wordt bij biochemisch bloedonderzoek o.a. gekenmerkt door:

a. Een verhoogd calcium en een verlaagd fosfaat

b. Een verlaagd calcium en een verhoogd fosfaat

c. Een verlaagd calcium en een verlaagd fosfaat

d. Een verhoogd calcium en een verhoogd fosfaat

3. Welke bewering over prolactine en prolactinoom is juist?

a. Dopamine-agonisten kunnen tot hyperprolactinemie leiden

b. Prolactinomen worden gewoonlijk behandeld met somatostatine-analoga waardoor de prolactinesecretie afneemt en het prolactinoom kleiner wordt

c. Hoge prolactinespiegels remmen de secretie van LH en FSH met hypogonadisme als mogelijk gevolg

d. Een prolactinoom met zeer hoge prolactinespiegels leidt vrijwel altijd tot galactorrhoe (tepelvloed)

4. Een feochromocytoom

a. Geeft frequent aanvallen van hypertensie, hartkloppingen en bleekheid

b. Kan opgespoord worden via de bepaling van aldosteron in de urine

c. Is afkomstig uit de bijnierschors of sympathische ganglia (dan heet het eigenlijk paraganglioom)

d. Alle bovenstaande alternatieven zijn juist

5. Een 35-jarige man komt op het spreekuur met een rond ulcus op de bal van zijn voet. Je weet dat hij al jaren een zg. type I diabeet is. Je vindt bij onderzoek: Warme, droge, rode voet, Ulcus met opgeworpen rand (zg. callus) Aanwezige (positieve) enkelpulsaties. Dubieus gevoelsuitval van de voet. Wat is je diagnose?

a. diabetische angiopathie

b. diabetische neuropathie

c. combinatie van beide vormen

d. de afwijking heeft niets met diabetes te maken.

6. Welke van onderstaande sfincters bestaat uit dwarsgestreept spierweefsel ?

a. m. sfincter ani internus

b. sfincter van Oddi

c. lower esophageal sfincter (LES)

d. upper esophageal sfincter (UES)

7. Ontstaan van de schade aan de glomerulus bij diabetische nefropathie komt met name door:

a. Een overmaat aan groeifactoren

b. Glomerulaire hypertensie

c. VEGF wat de vaatgroei remt d. Glucoseneerslag in de extracellulaire ruimte

Open vragen

1. De snelheid waarmee koolhydraten in een bepaald voedingsmiddel worden omgezet in glucose wordt uitgedrukt met de term …….. ……..

2. Ziekte van Graves.

a. Wat zijn de 3 typische uitingsvormen van de ziekte van Graves?

b. Noem 3 klinische symptomen van de oogziekte van Graves

c Noem 2 behandelingsmogelijkheden voor de actieve vorm van Graves orbitopathie

d. Noem 2 operatieve behandelingen bij Graves orbitopathie en hun indicatie

3. Hoe behandel je een patiënt met type I diabetes die een diabetische voet heeft ten gevolge van een diabetische neuropathie?

Antwoorden 2010-2011

Meerkeuzevragen

1. De ziekte van Graves wordt veroorzaakt door:

c. Stimulerende TSH-receptor auto-antistoffen (TSI)

2. Hypoparathyreoïdie wordt bij biochemisch bloedonderzoek o.a. gekenmerkt door:

b. Een verlaagd calcium en een verhoogd fosfaat

3. Welke bewering over prolactine en prolactinoom is juist?

c. Hoge prolactinespiegels remmen de secretie van LH en FSH met hypogonadisme

als mogelijk gevolg

4. Een feochromocytoom

a. Geeft frequent aanvallen van hypertensie, hartkloppingen en bleekheid

5. Een 35-jarige man komt op het spreekuur met een rond ulcus op de bal van zijn voet. Je weet dat hij al jaren een zg. type I diabeet is. Je vindt bij onderzoek:

Warme, droge, rode voet

Ulcus met opgeworpen rand (zg. callus)

Aanwezige (positieve) enkelpulsaties

Dubieus gevoelsuitval van de voet.

Wat is je diagnose?

b. diabetische neuropathie

6. Welke van onderstaande sfincters bestaat uit dwarsgestreept spierweefsel ?

d. upper esophageal sfincter (UES)

7. Ontstaan van de schade aan de glomerulus bij diabetische nefropathie komt met name door:

b. Glomerulaire hypertensie

Open vragen

1. De snelheid waarmee koolhydraten in een bepaald voedingsmiddel worden omgezet in glucose wordt uitgedrukt met de term …….. ……..

2. Ziekte van Graves.

a. 1 Graves hyperthyreoidie, 2 Graves orbitopathie, 3 pretibiale dermopathie

b. 1 proptosis of exophthalmus, 2 retractie van de oogleden, 3 oogbewegingsbeperkingen met diplopie, 4 zwelling van de oogleden

c. 1 prednison, oraal of intraveneus, 2 (retrobulbaire) radiotherapie

decompressie van de orbitae. Om de ogen naar achteren te zetten in geval van compressie van de n.opticus of cosmetisch/rehabilitatief bij ontsierende proptosis
oogspiercorrectie, bij dubbelzien
ooglidverlenging, bij ooglidretractie om uitdroging van de ogen tegen te gaan en cosmetisch rehabilitatief blefaroplastieken van de oogleden, vanwege de door de ziekte ontstane zwelling

3. Hoe behandel je een patiënt met type I diabetes die een diabetische voet heeft ten gevolge van een diabetische neuropathie?

Rust door middel van gipsverband, Callus weg (laten) snijden, Adviezen tav voethygiëne, Eventueel inventariserend vaatonderzoek

Oefentoets 2008 A

1. Welk alternatief ten aanzien van de regulatie van de groeihormoon (GH)-secretie is juist?

a. de gh-secretie wordt gestimuleerd door IGF-1, vasten en slaap
b. de gh-secretie wordt geremd door somatostatine, glucose en bepaalde aminozuren zoals arginine
c. beide alternatieven zijn juist
d. geen van beide alternatieven is juist

2. Een adenoom van de hypofyse dat in de linker sinus cavernosus is gegroeid kan de volgende consequenties hebben:

a. ptosis (hangend bovenooglid) en oogspierparese links door uitval van de linker nervus oculomotorius
b. uitval van het temporale gezichtsveld van het rechteroog door beschadiging van de linker nervus opticus
c. problemen met de aangezichtsmusculatuur door uitval van de linker nervus facialis
d. alle alternatieven zijn juist

3. De volgende bevinding pleit sterk tegen de diagnose acromegalie:

a. een verhoogd IGF-1 gehalte in het plasma
b. suppressie van de GH spiegel tot vrijwel 0 na toediening van 75 gram glucose per os (orale glucose tolerantietest)
c. verhoogde GH-spiegel in het plasma na een dag vasten
d. alle alternatieven zijn juist

4. Een licht verhoogde prolactineconcentratie in het plasma kan samenhangen met:

a. het bestaan van een macroprolactinoom
b. behandeling met een hoge dosis glucocorticosteroiden
c. behandeling met dopamine-antagonisten
d. behandeling met een te hoge dosis schildklierhormoon bij een patient met hypothyreoidie

5. Welk alternatief ten aanzien van primaire bijnierschorsinsufficientie (M. Addison) is juist?

a. de diagnose wordt nogal eens gesteld door het vinden van een verhoogd natrium en verlaagd kaliumgehalte in het serum bij routine laboratorium onderzoek
b. naast de typische verschijnselen van hyperpigmentatie en zouthonger bestaan er tal van aspecifieke klachten zoals moeheid, gewichtstoename en hoge bloeddruk
c. de diagnose kan worden gesteld door het vinden van een laag cortisol in het plasma (’s ochtends) dat niet stijgt na toediening van ACTH
d. alle alternatieven zijn juist

6. Welk alternatief past het beste bij de ziekte van Cushing?

a. verhoogde excretie van vrij cortisol in de 24-uurs urine en een normaal supprimeerbaar cortisol in het plasma na toediening van een lage dosis dexamethason
b. een verhoogd speekselcortisol om 23.00 uur in combinatie met een verlaagd ACTH in het plasma om 08.00 uur
c. verhoogde excretie van vrij cortisol in de 24-uurs urine in combinatie met een cortisol en ACTH in het plasma om 08.00 uur die beide binnen het referentiegebied liggen
d. een niet supprimeerbaar cortisol in het plasma na toediening van een lage dosis dexamethason in combinatie met een bijnieradenoom rechts op de CT-scan van de buik

7. Bij adrenogenitaalsyndroom (AGS)/congenitale bijnierhyperplasie is er sprake van:

a. hoog ACTH, laag cortisol en hoge bijnierandrogenen
b. laag aldosteron, laagACTH en hoge bijnierandrogenen
c. laag cortisol, hoog ACTH en hoog aldosteron
d. geen van bovenstaande alternatieven zijn juist

8. Een feochromocytoom:

a. kan samen met primaire hyperparathyreoidie voorkomen in het kader van het M.E.N. (multiple endocriene neoplasie) syndroom type 2a
b. wordt gediagnosticeerd door het vinden van een laag kalium, hoog aldosteron en laag renine in het bloed
c. kan medicamenteus goed behandeld worden door het geven van een aldosteron-antagonist
d. alle alternatieven zijn juist

9. Subklinische hypothyreoidie wordt gekarakteriseerd door:

a. een normaal TSH en een verlaagd vrij T4
b. een verlaagd TSH en een normaal vrij T4
c. een verhoogd TSH en een normaal vrij T4
d. geen van deze alternatieven is juist

10. Hyperthyreoidie:

a. wordt altijd veroorzaakt door verhoogde productie van schildklierhormoon door de schildklier
b. kan behandeld worden met thyreostatica, radioactief jodium of schildklieroperatie
c. wordt gekenmerkt door een (diffuse of locale) verhoogde opname van technetium in de schildklier bij scintigrafie
d. alle bovenstaande alternatieven zijn juist

11. Welk alternatief ten aanzien van schildklierhormonen is juist?

a. door perifere jodering van T3 wordt T4 gemaakt
b. door perifere dejodering van T4 wordt T3 of reverse T3 gemaakt
c. het belangrijkste bindende eiwit voor schildklierhormoon in het plasma is thyreoglobuline
d. alle bovenstaande alternatieven zijn juist

12. Bij thyreoiditis van De Quervain:

a. is er in de acute fase sprake van hyperthyreoidie
b. hoeft men slechts enkele weken te behandelen met thyreostatica
c. kan er een (gewoonlijk tijdelijke) fase van hypothyreoidie optreden
d. alle bovenstaande alternatieven zijn juist

13. Welke van onderstaande combinaties van verschijnselen is het best van toepassing op hyperthyreoidie?

a. vermoeidheid – pretibiaal myxoedeem – tachycardie – tremor
b. vermoeidheid – haaruitval – struma – toegenomen eetlust
c. vermoeidheid – traagheid – bleke huid – opgeblazen gezicht
d. vermoeidheid – droge huid – nervositeit – bradycardie

14. bij een 26-jarige patiënte met klachten passend bij hyperthyreoidie, worden de volgende labuitslagen gevonden: FT4: 66, TSH: 0 (ref.waarden: FT4: 9-25 pmol/L; TSH: 0,35-5,00). Bovendien worden thyroidreceptorstimulerende immunoglobulines (TSI’s) gevonden. Welke van onderstaande diagnoses is op basis van deze uitslagen het meest waarschijnlijk?

a. thyreotoxicose
b. M. Graves
c. toxisch multinodulair struma
d. secundaire hyperthyreoidie

15. Welke van de onderstaande diagnoses hoort niet thuis in de differentiaal diagnose van struma?

a. nodulair struma
b. thyreoiditis van Hashimoto
c. jodiumdeficiëntie
d. M. Graves
e. TSH-producerend hypofyseadenoom

16. Welke van de volgende alternatieven t.a.v. de behandeling van M. Graves is juist?

a. thyreostatica kunnen niet tegelijk met exogeen schildklierhormoon worden gegeven
b. de complicaties die kunnen ontstaan bij een subtotale thyreoidectomie zijn o.a. hyperparathyreoidie en heesheid
c. met radioactief jodium worden de hyperactieve schildkliercellen inwendig bestraald
d. alle bovenstaande alternatieven zijn juist

17. Wat is het juiste antwoord?

a. een solitaire schildkliernodus is in 5% van de gevallen maligne van aard
b. een op scintigram ‘koude’ schildkliernodus zal in 10-15% van de gevallen maligne zijn
c. een op scintigrafie ‘hete’ schildkliernodus kan nooit maligne zijn
d. alle bovenstaande alternatieven zijn juist

18. Welke is geen risicofactor op het ontstaan van diabetische retinopathie?

a. duur van de diabetes
b. hypertensie
c. aspirine gebruik
d. nefropathie

19. Voor welke complicatie van diabetische retinopathie zijn geen therapeutische mogelijkheden?

a. proliferatieve diabetische retinopathie
b. exsudatieve retinopathie
c. maculaire ischaemie
d. macula oedeem

20. Hoeveel procent van de bevolking boven de 70 jaar heeft diabetes?

a. 2,5%
b. 5%
c. 10%
d. 15%

21. Welk symptoom hoort niet in deze rij thuis? Een zogenaamd neuropathisch ulcus wordt gekenmerkt door:

a. verlies van fijne sensibiliteit
b. voet voelt warm en droog aan
c. patiënt heft een zogenaamde ‘Charcotvoet’
d. de enkelpulsaties zijn aanwezig (palpabel)
e. patiënt heeft vooral ’s nachts pijn in de grote teen

22. Met welk diagnostisch onderzoek is definitief te bewijzen dat gastro-oesofagale reflux de oorzaak is van de retrosternale pijn van een patiënt?

a. oesofagusmanometrie
b. 24-uurs pH monitoring met symptoom associatie score
c. endoscopie
d. barium oesofagografie

23. Welk van de onderstaande mechanismen is het belangrijkste bij het optreden van gastro-oesofagale reflux?

a. ‘transiente onderste slokdarm sfincterrelaxaties’ (TLESR’s)
b. gestoorde slokdarmmotoriek
c. een te lage druk van de LES
d. vertraagde maaglediging

24. Welke van de onderstaande stellingen is niet juist? Bij een patiënt met GORZ kan er sprake zijn van

a. oesofagitis
b. NERD
c. negatieve pH-monitoring
d. geen of onvoldoende respons op protonpompremmers
e. achalasie van de oesofagus

25. Bij patiënten met een hiatus hernia:

a. is de kans op pathologische reflux verhoogd door een toegenomen aantal transiente LOS-relaxaties (TLOSR’s)
b. is de kans op pathologische reflux verhoogd door een lagere LOS-druk
c. is de kans op pathologische reflux verlaagd door een afgenomen aantal TLOSR’s
d. is de kans op pathologische reflux verlaagd door een hogere LOS-druk

26. Bij een sliding hiatus hernia:

a. ligt de LOS craniaal van de hiatus oesophagei van het diafragma
b. ligt de overgang tussen plaveiselcelepitheel en cylindrisch epitheel caudaal van de LOS
c. ziet men bij endoscopie dat de maagplooien eindigen ter hoogte van de diafragma impressie
d. ligt een deel van de maag naast de slokdarm

27. Welke uitspraak over het gebruik van een protonpompremmer bij gastro-oesofagale refluxziekte is juist?

a. een protonpompremmer remt de maagzuursecretie volledig, waardoor geen reflux meer optreedt
b. een protonpompremmer reduceert de maagzuursecretie aanzienlijk, waardoor minder reflux optreedt
c. een protonpompremmer remt de maagzuursecretie volledig, maar het aantal refluxepisoden wordt niet of nauwelijks gereduceerd
d. een protonpompremmer reduceert de maagzuursecretie aanzienlijk, maar het aantal refluxepisoden wordt niet of nauwelijks verminderd

28. Bij een patiënt met zuurbranden worden bij endoscopie geen afwijkingen gezien. Hoe kan men vaststellen of deze patiënt lijdt aan ‘non-erosive reflux disease’ (NERD)?

a. door middel van 24-uurs slokdarm pH-meting en bepaling van het percentage tijd met slokdarm-pH
b. door middel van 24-uurs slokdarm pH-meting en bepaling van de symptoom associatie index
c. door middel van slokdarmmanometrie en bepaling van de LOS-druk
d. door middel van slokdarmmanometrie en meting van het aantal transiente LOS-relaxaties (TLOSR’s)

29. Onder welke omstandigheden is slokdarmmanometrie het meest nuttig?

a. bij een patiënt met refluxklachten bij wie endoscopisch geen afwijkingen gevonden zijn
b. bij een patiënt met refluxklachten die niet voldoende reageren op behandeling met een zuursecretieremmer
c. bij een patiënt met dyspeptische klachten bij wie endoscopisch geen afwijkingen zijn gevonden
d. bij een patiënt met oesofagale dysfagie bij wie endoscopisch geen afwijkingen zijn gevonden

30. Wat is de meest karakteristieke presentatie van een patiënt met achalasie?

a. oesofagale dysfagie voor vast voedsel
b. oesofagale dysfagie voor vast en vloeibaar voedsel
c. retrosternale pijn tijdens voedselpassage
d. spontaan optredende aanvallen van retrosternale pijn

31. Welke uitspraak over de relatie tussen maagzuur en functionele dyspepsie is juist?

a. patiënten met functionele dyspepsie produceren (gemiddeld) meer maagzuur dan gezonde personen
b. remming van de maagzuursecretie leidt bij functionele dyspepsie meestal tot vermindering van de symptomen
c. wanneer zuursecretieremming een effect heeft op de symptomen van een patiënt met functionele dyspepsie, is dit meestal toe te schrijven aan een effect op reflux
d. bij patiënten met functionele dyspepsie is de Helicobacter pylori in de maag beter bestand tegen maagzuur

32. Hoe onderscheidt een mechanische dunne darmileus zich van een intestinale pseudo obstructie?

a. bij een mechanische ileus heeft de patiënt buikpijn, bij een pseudo-obstructie niet
b. bij een mechanische ileus ziet men op een staande buikoverzichtsfoto luchtvloeistofspiegels, bij een pseudo-obstructie niet
c. bij een mechanische ileus hoort men altijd hoog klinkende peristaltiek, bij een pseudo obstructie nooit
d. bij een mechanische ileus zit de oorzaak niet in het verwijde darmdeel, bij een pseudo-obstructie wel

33. Een moeder bezoekt de huisarts met haar zoontje van 3 weken oud. Daan spuugt sinds 1 dag de flesvoeding uit, huilt meer dan normaal, maar heeft geen koorts, last van hoesten of benauwdheid. Moeder heeft het idee dat Daan darmkrampjes heeft, maar hij lijkt wel honger te hebben. Het braaksel is wit en komt met golven vrijwel direct na de voeding. Een oudere broer van Daan is als pasgeborene geopereerd aan de slokdarm. Bij het lichamelijk onderzoek huilt Daan voortdurend en is niet suf. Behalve een olijfvormige zwelling rechts boven de navel worden bij hem geen afwijkingen gevonden. Waarop rust uw verdenking op basis van deze gegevens en wat is uw volgende stap?

a. niet-gallig braken bij een pasgeborene is een alarmsymptoom en Daan moet direct met de ambulance naar het ziekenhuis
b. laten maken van een echo abdomen op verdenking van een pylorushypertrofie
c. laten maken van een buikoverzichtsfoto met barium contrast op verdenking van een duodenumatresie
d. op verdenking van een lactose-intolerantie de flesvoeding vervangen door lactosevrije voeding

34. Welke bewering is onjuist?

a. het ulcus duodeni wordt veroorzaakt door een Helicobacter pylori infectie
b. het ulcus duodeni wordt niet maligne
c. het ulcus duodeni is een stressulcus
d. het ulcus duodeni kan perforeren

35. Etiologie van acute pancreatitis: welke van onderstaande stellingen is juist?

a. alcoholgebruik is een belangrijke oorzaak omdat er eiwitpluggen kunnen ontstaan in de ductus pancreaticus waardoor er stasis van pancreasenzymen optreedt
b. acute pancreatitis treedt op bij 2-5%van de patiënten die een ERCP ondergaan
c. galstenen zijn een belangrijke oorzaak omdat ze de papil van Vater kunnen obstrueren en er zo reflux van gal en pancreassappen naar de ductus pancreaticus plaats kan vinden
d. alle bovenstaande antwoorden zijn juist
e. A en C zijn juist

36. Welke hormonen zorgen voor secretie van pancreassap?

a. secretine
n. cck
c. a en b
d. geen van bovengenoemde antwoorden is juist

37. De ernst van de pancreatitis wordt niet voorspeld door:

a. de Ranson criteria
b. de Imrie criteria
c. de hoogte van het CRP (C-reactive protein)
d. de hoogte van het amylase en lipase

38. Micro- en macrovesiculaire steatose in de lever wordt gezien bij:

a. HBV infectie, alcoholgebruik, links decompensatie
b. HCV infectie, alcoholgebruik, rechts decompensatie
c. HBV infectie, rechts decompensatie, medicijngebruik
d. HCV infectie, alcoholgebruik, medicijngebruik

39. Bruin pigment in hepatocyten:

a. is altijd lipofuchsine pigment en heeft geen betekenis
b. kan ijzerpigment zijn, maar dat wordt alleen in levercellen gezien bij secundaire ijzerstapeling
c. kan ijzerpigment zijn bij een patient met een erfelijke ijzerstofwisselingsstoornis
d. is geen ijzer en geen lipofuchsine, maar gal

40. Bij een chronische hepatitis zegt de samenstelling van het ontstekingsinfiltraat iets over de oorzaak, zoals:

a. plasmacellen wijzen op een auto-immuun hepatitis
b. lymfefollikels wijzen op een alcoholische hepatitis
c. necro-inflammatie wordt vooral bij een HBV infectie gezien
d. neutrofiele granulocyten wijzen op een chronische HCV infectie

41. In de hepatocyten komen bij verschillende ziektebeelden typische vormen van leverceldegeneratie voor zoals:

a. counsilman bodies ij NASH
b. mallory bodies bij HCV infectie
c. mallory-weiss bodies bij alcoholische beschadiging
d. groundglass hepatocyten bij HBV infectie

42. Bj een erfelijke ijzerstofwisselingsstoornis wordt ijzerstapeling in de volgende organen gevonden:

a. milt, lever, longen, pancreas
b. hart, lever, nieren, prostaat
c. lever, pancreas, hart, synovia
d. synovia, nieren, lever, milt

43. Welke virale hepatitis geneest altijd vrijwel restloos?

a. een HAV infectie
b. een HBV infectie
c. een HCV infectie
d. een HDV infectie

44. Welk antwoord is niet goed?

a. billiaire pancreatitis is de ernstigste complicatie van galstenen, met een mortaliteit van 5-10%
b. misselijkheid, intolerantie voor vet en intolerantie voor koffie zijn typische door galstenen veroorzaakte klachten
c. galstenen kunnen leiden tot koliekachtige pijn in de rechterbovenbuik, in het midden van de bovenbuik of (minder vaak) achter het borstbeen
d. de meeste galstenen in Nederland bestaan uit cholesterol

45. Welke patiënt heeft een hepatitis B?

a. HBsAg positief en anti HBc positief
b. HBeAg positief
c. HBsAg positief en anti HBe positief
d. patiënten a, b en c hebben allemaal hepatitis

Antwoorden oefentoets 2008 A

Oefentoets 2008 B

2. Onjuist

Open vragen

Vraag 35: Een 65-jarige vrouw/ met een blanco voorgeschiedenis zonder operaties, heeft een klacht dat ze naast urine ook lucht plast. Op een CT scan wordt een uitgebreide peridiverticulitis gevonden.

a) Leg in 1 zin uit wat het pathofysiologische proces is dat ten grondslag ligt aan deze klacht?

b) Welk deel van het colon is het meest waarschijnlijk betrokken bij dit proces en waarom? Geef 2 redenen,

c) Welke karakteristieke tweede klacht zal deze patiënt hebben naast het plassen van lucht?

Vraag 36: Een jongeman die sinds 5 jaar bekend is met een ileitis terminalis op basis van de ziekte van Crohn klaagt sinds 3 weken over algemene malaise, gewichtsverlies, pijn rechtsonder in de buik en sinds 5 dagen over pijn bij het lopen. Bij het lichamelijk onderzoek is de temperatuur 38 graden Celsius en er is toename van pijn in de buik bij flexie in de heup tegen weerstand in.

a) Hoe heet het verschijnsel dat de buikpijn rechts toeneemt bij flexie van de rechter heup tegen een weerstand in?

b) Van welke complicatie bij de ziekte van Crohn is hier sprake?

c) Wat is het meest gevoelige vervolgonderzoek om deze complicatie aan te tonen dan wel uit te sluiten? Geef twee redenen.

Vraag 37: Een 40-jarige man, die vijf jaar geleden een para-aodale lymfekliervenvijdering heeft ondergaan wegens een gemetastaseerde maligniteit van de testis, bezoekt de huisarts wegens sinds 6 uur bestaande krampende pijn in de buik en braken, Bij lichamelijk onderzoek wordt hoogklinkende peristaltiek gehoord met zogenaamde gootsteengeruisen. De huisarts stelt de diagnose op een ileus en de patiënt wordt doorverwezen naar de spoedeisende hulp voor verdere diagnostiek en behandeling.

a) Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van de ileus?

b) Welke darm is het meest waarschijnlijk aangedaan: de dunne darm of de dikke darm en waarom (2 redenen)?

c) Hoe verklaart u pathofysiologisch het gootsteengeruis?

d) Welke 2 laboratoriumonderzoeken worden gedaan om het stadium van de ileus vast te stellen?

e) Wat is anamnestisch een alarmsymproom voor een vergevorderd stadium (complicatie) van deze ileus? Verklaar dit alarmsymptoom in pathofysiologische termen, O Wat zijn de twee belangrijkste conservatÍeve maatregelen die genomen moeten worden ter behandelinq van deze ileus? Motiveer kort uw antwoord'

Vraag 38: Een vrouwelijke patient van 22 jaar heeft sinds l jaar recidiverende perioden van heftige pijn in de bovenbuik. De pijn is gerelateeerd aan voedselinname, Op de Echografie en CT scan van de buik worden geen afwijkingen gezien. Differentiaal diagnostisch wordt o.a. gedacht aan een chronische pancreatitis en een IBS. Er is geen sprake van galsteenziekte.

a) Welke twee vragen mogen niet ontbreken om de oorzaak van een eventuele chronische pancreatitis op het spoor te komen?

b) Heeft deze oatiente steatorrhoe? Motiveer met 1 zin uw antwoord,

c) Geef de definitie van steatorrhoe.

d) Welke twee vragen mogen niet ontbreken om IBS meer aannemelijk te maken dan chronische oancreatitis?

Vraag 39: Een vrouwelijke patiënt van 68 jaar klaagt sinds 6 maanden over in toenemende mate harde ontlasting, afgenomen defecatiefrequentie en af en toe wat dunnere ontlasting, Zij heeft vage buikpijn en is soms wat misselijk, Ze braakt niet. Ze heeft geen bloedverlies bij de ontlasting maar wel af en toe op het toiletpapier. Ze gebruikt met enige regelmaat NSAID's wegens pijn in de heup. De arts: stelt vast dat er sorake is van obstipatie.

a) In welke twee, voor de kliniek zeer bruikbare, vormen wordt obstipatie onderverdeeld en wat is het onderscheid?

b) Welke vorm komt het meeste voor?

c) Welke twee vragen op het gebied van leefstijl mogen in de anamnese niet ontbreken?

d) Welke twee gegevens in de anamnese maken een een coloncarcinoom als oorzaak voor de obstipatie minder waarschijnlijk?

e) Hoe heet de af en toe optredende dunne ontlasting? Verklaar (maximaal 1 zin gebruikend) het mechanisme bij deze patiënte?

f) De patiënte wordt getest op de aanwezigheid van hypercalciemie en hypothyreoidie om de oorzaak van de obstipatie op te sporen. Geef met enkele (maximaal 3) kofte steekwoorden aan wat de beide mechanismen zijn waardoor hypercalciemie en hypothyreoidie obstipatie veroorzaken.

Vraag 40: Een 56-jarige man klaagt over 3 weken bestaande slikklachten. Hij kan met name vlees niet meer goed doorslikken. Hij heeft regelmatig last van hoesten na het eten. Hij is in 4 weken 6 kg afgevallen. Hij rookt 10 sigaretten per dag en drinkt elke dag 2 borrels Sedet 25 jaar.

a) Welke 2 klachten maken de diagnose van een maligne aandoening zeer aannemelijk?

b) Noem de 3 meest waarschijnlijke díagnosen bij deze patiënt.

c) Verklaar op pathofysiologische gronden het hoesten van patiënt na de maaltijd.

d) Noem naast het roken en alcoholgebruik nog 2 risicofactoren voor het ontstaan van een plaveiselcelcarcinoom van de slokdarm

e) Stijgt of daalt de incidentie van het plaveiselcelcarcinoom van de slokdarm in de westelijke wereld?

Vraag 41: Een mannelijke patient van 30 jaar klaagt over pijn rond de defecatie die enige tijd hierna aanhoudt, Er zit vaak een spoor bloed op de ontlasting.

a) Wat is de meest waarschijnlijke diagnose?

b) Geef met maximaal zes kernbegrippen/steekwoorden aan wat de opeenvolgende pathofysiologische processen zijn van deze aandoening.

c) Welke twee behandelingen kent u en op welke van deze pathofysiologische processen grijpen deze behandelingen aan?

Vraag 42: Een 65-jarige vrouw is bekend met een cholangiocarcinoom (galwegcarcinoom) van de ductus choledochus . Zij had geelzucht en om die reden was 3 maanden tevoren een stent (buisje) ín de galweg geplaatst. Hierna is de geelzucht duidelijk afgenomen. U ziet haar nu met het volgende probleem: zij is weer geel geworden is, heeft hoge koorts en koude rillingen.

a) Wat is de meest waarschijnlijke reden van de koorts?

b) Wat is de reden dat ze opnieuw geel is geworden?

c) Geef de drie onderdelen van de behandeling die wordt ingesteld waardoor de oorzaak en de gevolgen van dit probleem worden bestreden.

Antwoorden 2008 B

Meerkeuzevragen

1. 1

2. 2

3. 1

4. 1

5. 2

6. 1

7. 2

8. 2

9. 2

10. 2

11. 2

12. 1

13. 1

14. 2

15. 1

16. 1

17. 1

18. 2

19. 1

20. 1

21. 1

22. 2

23. 2

24. 2

25. 1

26. 2

27. 1

28. 1

29. 1

30. 2

31. 1

32. 2

33. 1

34. 2

Open vragen

35.

a) Infiltraat waarin de urineblaas zit met fistelvorming/perforatie

b) Sigmoid.

1.Mobiel/ligt dichtbij en

2.Voorkeurslokalisatie diverticulitis

C) Pijn bij plassen/dysurie/pollakisurie/urineweginfectie/blaasontsteking

36.

a) Psoasfenomeen/psoasprikkeling

b) Abces/infiltraat

c) CT scan (met contrast)

1. Hoge positief en negatief voorspellende waarde voor intra-abdominaal abces

of 2.Geringe interobserver variatie

of 3.Minder gevoelig voor storende factoren zoals lucht en adipositas in vergelijking met het alternatief nl. Echo

37.

a) Streng/verklevingen/adhesies

b) Dunne darm,

1. Braken treedt vroeg in beloop ziekte op

2. Operatieve schade/litteken zit in mediaanlijn, hier kan anatomisch eigenlijk alleen maar dunne darm op vast gaan zitten. Dikke darm zit niet in mediaanlijn.

c) “Botsen”/interactie van gas met vocht.

d) 1. Leucocytengetal/leucocytose/CRP (stijging), 2. Lactaat

e) Overgaan van krampende pijn in continue heftige pijn. Obstructie/stenose met oedeem gaat over in strangulatie met ischemie/necrose/perforatie

f) 1. Infuus, 2. Maagzuigdrainage/maaghevel/maagslang

38.

a) 1. Alcoholmisbruik/alcoholgebruik, 2. Erfelijke vorm/hereditaire pancreatitis. „Komt het in de familie voor‟

b) Nee, omdat ze a relatief kort klachten heeft en pancreas (nog) niet afwijkend is op CT scan

c) Verhoogde vetuitscheiding in de ontlasting (als uiting van maldigestie)/>5-7% van totale vetintake wordt uitgescheiden.

d) 1.Afwisselend obstipatie en diarree/veranderd defecatiepatroon/onregelmatige defecatie

of 2.Opgeblazen gevoel (met flatulentie) of

of 3.Pijn vermindert na defecatie

39.

a) 1. Organische obstipatie/obstipatie door aantoonbare oorzaak, 2.Functionele obstipatie/geen oorzaak aantoonbaar

b) Functionele obstipatie

c) 1. Vochtinname/-gebruik

of 2. Vezelinname/-gebruik

of 3. Lichaamsbeweging

d) 1. Langere anamnese/langer bestaan van klachten, 2. Geen bloed door de ontlasting/bloedbijmenging van de ontlasting

e) Fausse diarree/overloopdiarree/paroxysmale diarree, Alleeen dunnere ontlasting kan nog (stenos) passeren

f) Hypothyreoidie:verlaagd basaal metabolisme-verminderde peristaltiek, Hypercalciemie:versterkte diurese-vochttekort-obstipatie

40.

a) 1. Vermagering/afvallen, 2.Niet kunnen doorslikken van vast voedsel/vlees

b) 1. Oesofaguscarcinoom/hypopharynxcarcinoom

2. Stenose bij (langbestaande) refluxoesofagitis

3. Achalasie

c) Fistel van slokdarm naar bronchiaalboom/long of Aspiratie

d) 1. Geslacht/man, 2. Achalasie, 3. Plummer-Vinson, 4. Verpakte voeding met nitrosocomponenten ,5. Familiaire tylosis

e) Daalt

41.

a) Fissura ani/anaal fissuur/fissuur

b) 1. passeren van harde ontlasting/obstipatie)

2. mucosalaesie/scheurtje/ulcus

3. pijn

4. sfincterspasme/kramp kringspier

5. ischemie

6. geen genezing/ulcus

7. pijn

c) 1. Medicamenteus/NO donor/isorbidedinitraat.

Aangrijpingspunt= ischemie/vaatverwijding/sfincterspasme

2. Medicamenteus/lidocainezalf/pijnstillende zalf.

Aangrijpingspunt=pijn

of 3. Medicamenteus/botuline

Aangrijpingspunt=spasme

of 4.Operatie.

Aangrijpingspunt=sfincterspasme

of 5. Conservatieve maatregelen zoals ontlasting zachter maken

Aangrijpingspunt=harde ontlasting/obstipatie

42.

a) Cholangitis/galweginfectie

b) Verstopte stent/buisje/endoprothese

c) 1.Behandeling van de algemene verschijnselen van cholangitis/infuus/intraveneus vocht/resuscitatie

2.Antibiotica

3.Vervangen stent/doorgankelijk maken van stent

Oefentoets 2007

1. Diabetes Mellitus tijdens de zwangerschap

a. voorspelt dat het kind een hogere kans heeft op het krijgen van DM type II

b. voorspelt dat de moeder een hogere kans heeft op het krijgen van DM type II

c. geeft geen hogere kans op DM in een later stadium

d. geeft geen verhoogde kans op DM in een volgende zwangerschap

2. Welke van de volgende factoren geeft geen verhoogde kans op DM type II?

1. doorgemaakte Rubella infectie

2. obesitas

3. HLA-DR

4. een broer met DM type II

1 en 2 zijn juist
1 en 3 zijn juist
2 en 3 zijn juist
2 en 4 zijn juist
1, 2, 3 en 4 zijn juist

3. Het onderscheidt tussen diabetes mellitus type I en II kan gemaakt worden door:

bepalen van C-peptide en eigen insulineproductie
doormaken van een diabetische keto-acidose

a. 1 is juist, 2 is onjuist

b. 1 is onjuist, 2 is juist

c. 1 en 2 zijn juist

d. 1 en 2 zijn onjuist

4. Wat is geen kenmerk van nefropathie in een nierbiopt?

a. hyalinose

b. mesenchymale sclerose

c. verdikking van de basale membraan

d. intracapsulaire proliferatie

5. Irreversibele visusklachten specifiek voor diabetes mellitus kunnen worden veroorzaakt door:

a. glasvochttroebeling

b. glasvochtbloeding

c. maculadegeneratie

d. a, b, en c zijn juist

6. Welke van de volgende beweringen is onjuist?

Insuline:

a. remt de lipolyse

b. stimuleert de opslag van glucose in glycogeen

c. stimuleert de opname van glucose in spieren en vet

d. stimuleert de hepatische glucose productie

7. Welke structuur bevindt zich niet in de portale trias?

a. a. hepatica

b. v. hepatica

c. v. portae

d. ductus hepaticus communis

8. Welk structuur is geen anatomische sfincter in de tractus digestivus?

a. sfincter van Oddi

b. pylorus

c. UES

d. LES

e. interne anaal sfincter

9. De galcanaliculi in de lever:

a. bevinden zich in de portale gebieden van de leverlobulus

b. produceren gal

c. liggen altijd tussen hepatocyten en sinusoiden in

d. hebben een epitheel dat onderdeel is van het celmembraan van de hepatocyten

10. Welk antwoord is juist? Bij een patient bekend met diabetes:

a. is een nierbiopt meestal gecontraindiceerd wegens verhoogd risico

b. is een nierbiopt niet vaak gecontraindiceerd, maar het is ook vrijwel nooit zinvol

c. kan een nierbiopt geindiceerd zijn op grond van slechts zeer geringe proteinurie (microalbuminurie)

d. kan een nierbiopt geindiceerd zijn op grond van een snelle achteruitgang van de nierfunctie

11. Welk antwoord is onjuist?

a. diabetische nefropathie wordt meestal gezien in patienten met ook andere complicaties, zoals retinopathie en neuropathie

b. slechte regulatie van bloedsuiker en hoge bloeddruk zijn zeer belangrijke oorzaken voor progressie van diabetische nefropathie

c. vrijwel iedere diabetespatient met slechte regulatie van de bloedsuiker en hypertensie ontwikkelt uiteindelijk diabetische nefropathie

d. diabetische nefropathie heeft een sterke negatieve invloed op de prognose van patienten met diabetes.

12. Welke bewering is juist:

a. een klauwvoet kan ontstaan door ischeamie van de voet

b. een klauwvoet kan ontstaan door uitval van de temperatuurszin

c. een klauwvoet kan ontstaan door ischaemie en diabetische bindweefselveranderingen

d. een klauwvoet kan ontstaan door uitval van propriocepsis en sensibiliteit

13. Bij patiënten met een type 1 diabetes leidt een pneumonie soms tot een diabetische keto- acidose doordat:

a. door de verhoogde concentratie vrije vetzuren de insuline-resistentie toe neemt

b. door het vele vochtverlies de pH gaat dalen

c. er tijdelijk minder insuline aangemaakt wordt

d. door ontstekingsmediatoren de insuline-resistentie toeneemt

14. Parasympathische beïnvloeding van het enteric nervous system leidt in de dunne darm tot:

a. toename van de motiliteit en van de secretie

b. toename van de motiliteit en afname van de secretie

c. afname van de motiliteit en toename van de secretie

d. afname van de motiliteit en de secretie

15. Welke factoren dragen bij aan het ontstaan/onderhouden van intraglomerulaire hypertensie? Wat is onjuist?

a. systemische hypertensie

b. proteinurie

c. dilatatie van vas afferens

d. constrictie van vas efferens

16. Welke van de volgende combinaties van laboratoriumuitslagen past goed bij subklinische hyperthyreoïdie (normaal, verlaagd en verhoogd hebben betrekking op het referentiegebied)?

a. TSH verhoogd, FT4 normaal

b. TSH normaal, FT4 verhoogd

c. TSH verlaagd, FT4 verhoogd

d. TSH verlaagd, FT4 normaal

17. Hyperprolactinemie kan het gevolg zijn van:

a. een groot klinisch niet functionerend hypofyse-adenoom

b. zwangerschap

c. sommige geneesmiddelen tegen psychoses

d. alle bovenstaande

18. Welke van de volgende beweringen over congenitale bijnierhyperplasie (adrenogenitaalsyndroom) is juist?

a. de lage androgeenspiegels zijn de oorzaak van de hoge ACTH-secretie

b. de hoge androgeenspiegels zijn de oorzaak van de lage ACTH-secretie

c. de lage cortisolspiegels zijn de oorzaak van de hoge ACTH-secretie

d. de hoge aldosteronspiegels zijn de oorzaak van de lage ACTH-secretie

19. Aldosteron heeft de volgende effecten:

a. bevordering van natriurese

b. remming van kaliurese

c. bevordering van waterretentie

d. alle bovenstaande

20. Een euthyreotisch multinodulair struma dat mechanische klachten veroorzaakt kan goed behandeld worden met o.a.

a. radioactief jodium

b. thyreostatica

c. zowel A als B

d. geen van beide

21. Hyperprolactinaemie kan komen door:

a. primaire hypothyreoidie

b. TRH uitval

c. TSH uitval

d. LH/FSH uitval

22. Een locaal (craniaal, lateraal) expanderend hypofyseadenoom kan de functie verstoren van de volgende hersenzenuwen:

a. nervus 1

b. nervi 2, 3 en 4

c. nervi 7 en 8

d. nervus 10

23. Welk carcinoom onstaat uit de C-cellen?

a. papillair carcinoom

b. folliculair carcinoom

c. medullair carcinoom

d. anaplastisch carcinoom

24. Welk carcinoom wordt histologisch gekenmerkt door grote, bleke kernen met een donker chromatine-randje (de zogenaamde orphan Anny eyes)?

a. papillair carcinoom

b. folliculair carcinoom

c. medullair carcinoom

d. anaplastisch carcinoom

25. Welk carcinoom kan worden gezien in associatie met het MEN 2 syndroom?

a. papillair carcinoom

b. folliculair carcinoom

c. medullair carcinoom

d. anaplastisch carcinoom

26. Welke van de volgende klachten/symptomen is geen typische klacht/symptoom voor thyreotoxicose?

a. tachycardie

b. droge handen

c. dikke haren

d. hyperactiviteit

e. exopthalmus

27. Bij welke van volgende ziektebeelden is er geen sprake van hyperthyreodie?

a. Morbus Graves

b. thyreoditis de Quervain

c. toxisch adenoom

d. Morbus Plummer

28. Een 75-jarige man komt bij u, de huisarts, met onverklaard gewichtsverlies. In uw onderzoeksprotocol staat dat ADH geprikt moet worden en dit doet u dan ook. Als u de uitslagen terug krijgt blijkt dat het ADH verlaagd is. Dit is het meest waarschijnlijk ten gevolge van:

a. ectopische ADH-secretie door een tumor

b. excessieve water inname

c. nefrogene diabetes insipidus

d. hypovolemie door dehydratie

29. Glucocorticosteroiden veroorzaken osteoporose door:

a. suppressie van vitamine D activatie

b. inhibitie van osteoblast activiteit

c. toename calcium absorptie in de darm

d. toename osteoblast proliferatie

e. toename van osteoclasten

30. Een 40-jarige vrouw klaagt over vermoeidheid, gewichtstoename, afwezige menstruaties, en sinds kort donkere haartjes op haar gezicht, thorax en buik. Bij lichamelijk onderzoek heeft zij een tensie van 160-95 mmHg, een opvallend rond gezicht, obesitas, hirsutisme op gezicht en romp, multipele echymosen en paarse striae op haar buik. Welk van de volgende tests dient als eerste te worden verricht in de evaluatie van haar klachten?

a. CRH-stimulatietest

b. ACTH-stimulatie test

c. Aldosteron-suppressie test

d. Dexamethason-suppressie test

31. Wat is de meest kenmerkende afwijking bij het spastisch bekkenbodemsyndroom?

a. verhoogde druk in het rectum

b. verhoogde druk in de anale sphincter

c. onvoldoende relaxatie van de musculus puborectalis

d. te stompe rectoanale hoek

32. Een 68-jarige vrouw heeft sinds enkele weken pijn in de linker onderbuik. Wat is de minst waarschijnlijke verklaring hiervoor?

a. diverticulitis

b. prikkelbare darmsyndroom

c. obstipatie

d. coloncarcinoom

33. Welk van de onderstaande factoren speelt de minst belangrijke rol in de pathofysiologie van irritable bowel syndroom?

a. afwijkende colonmotoriek

b. verlaagde pijndrempel in het colon

c. lactose-intolerantie

d. doorgemaakte salmonellose

34. De stimulus bij de recto-anale inhibitiereflex bestaat uit distensie van het rectum. De respons wordt gekenmerkt door:

a. relaxatie van de uitwendige anale sfincter

b. relaxatie van de inwendige anale sfincter

c. contractie van de uitwendige anale sfincter

d. contractie van de inwendige anale sfincter

35. Welke beschrijving van het menselijk colon is juist?

a. de haustra worden veroorzaakt door bindweefselschotten

b. de taeniae bestaan uit longitudinaal gerangschikte zenuwbundels

c. de haustra worden veroorzaakt door contracties van circulair spierweefsel

d. de taeniae bestaan uit longitudinale bindweefselstrengen. Deze geven het colon een gehaustreerd uiterlijk

36. Bij een patiënte met dyspeptische klachten wordt een vertraagde maaglediging vastgesteld. Welke van de onderstaande maatregelen en adviezen is onjuist:

a. frequente kleine maaltijden

b. vetbeperkt dieet

c. domperidon (Motilium) 3 x daags voor de maaltijd

d. protonpompremmer 1 x daags na de avondmaaltijd

37. Een 55-jarige patient met aanvalsgewijze pijn op de borst wordt naar de maagdarmlever- specialist verwezen. De cardioloog heeft op zijn terrein geen afwijkingen kunnen vinden. Wat is op voorhand de meest waarschijnlijke oorzaak voor de pijn op de borst?

a. notenkrakerslokdarm

b. diffuse slokdarmspasmen

c. achalasie

d. refluxziekte

38. Welke van de onderstaande factoren speelt de minst belangrijke rol bij het ontstaan van functionele dyspepsie?

a. vertraagde maaglediging

b. verhoogde viscerale gevoeligheid

c. dysaccommodatie van de proximale maag

d. H. pylori infectie

39. Fistelvorming bij M. Crohn kan verklaard worden door:

a. de discontinue aard van de ziekte

b. de transmurale inflammatie

c. de aanwezigheid van granulomen

d. de jonge leeftijd waarop M. Crohn zich vaak manifesteert

40. Welke van de volgende klachten/symptomen is minder waarschijnlijk bij coeliakie?

a. steatorrhoe

b. dermatitis herpetiforme

c. pruritus

d. koorts

41. Welke van de twee onderstaande factoren kunnen in combinatie incontinentie voor ontlasting geven ?

a. dunne ontlasting en hoge interne sfincter druk

b. lage interne sfincterdruk en megarectum

c. lage rectum compliantie en lage externe sfincter druk

d. hoge rectum compliantie en lage interne sfincter druk

42. Bij welke van de volgende aandoeningen verwacht u geen/ gering effect van biofeedback ballontraining?

a. diabetische autonome neuropathie

b. anismus

c. incontinentie

d. chronische obstipatie

43. Een 76-jarige man komt bij de huisarts met bloedverlies per anum. Welk anamnestisch gegeven is minder van belang bij het lokaliseren van de bloeding?

a. lokalisatie van mogelijke pijnklachten

b. kleur van de ontlasting

c. frequentie waarmee bloedverlies optreedt

d. medicijngebruik

44. Wat wordt niet geassocieerd met colitis ulcerosa?

a. toxisch megacolon

b. vitamine B12-deficiëntie

c. co-morbiditeit met auto-immuunziekte

d. voorgeschiedenis met nicotine-abusus

45. Bij welke van de volgende aandoeningen verwacht u geen peri-anale pijn?

a. fissura ani

b. hemorroiden

c. chronische diarree

d. pouchitis

46. Faecale incontinentie is vaak idiopatisch, maar kan ook gezien worden bij

a. hypertensie

b. diabetes mellitus

c. peptisch ulcus

d. hypothyeroidie

47. Een 60-jarige man presenteert zich met een sinds 3 maanden bestaande waterige diarree, buikpijn en gewichtsverlies. Bij aanvullend onderzoek wordt een nodulaire strictuur in het distale ileum gezien, verdacht voor een maligniteit. Op basis van dit klinisch beeld, verwacht u een associatie met

a. bacteriële overgroei in dunne darm

b. M. Crohn

c. tropical sprue

d. M. Whipple

e. Coeliakie

48. Wat zijn de typische histopathologische kenmerken van colitis ulcerosa?

a. granulomen, cryptabcessen

b. vlokatrofie, intra-epitheliale cytotoxische T-cellen.

c. mucosale ontsteking, cryptabcessen.

d. lymphocyten, plasmacellen in submucosa.

49. Een granulomateuze ontsteking met meerkernige reuscellen in de dunne darm is

hoogstwaarschijnlijk:

a. coeliakie

b. cholera

c. M. Crohn

d. colitis ulcerosa

50. Een langer bestaande diffuse mucosale ontsteking in het rectum past het beste bij:

a. coeliakie

b. cholera

c. M. Crohn

d. colitis ulcerosa

51. Een ulcus duodeni is meestal geassocieerd met een:

a. Candida Albicans infectie

b. virale gastro-enteritis

c. Helicobacter-gastritis

d. Giardia Lamblia infectie

52. Bij een ernstige colitis ulcerosa kunnen zg ‘pseudo-poliepen’ ontstaan. Dat zijn:

a. de resten van het overgebleven slijmvlies

b. multipele adenomen, onstaan door de ontsteking

c. poliepeuze vormsels van granulatieweefsel

d. hele dikke fibrine-beslagen

53. Metaplasie in de slokdarm is:

a. altijd van het intestinale type

b. altijd pre-maligne

c. nooit geassocieerd met een Barrett oesofagus

d. nooit geïnfecteerd met candida albicans

54. Welke bewering over het pancreas is juist?

I. bestaat voornamelijk uit exocriene cellen

II. wordt geïnnerveerd door de tiende hersenzenuw

III. bevindt zich in het retroperitoneum

a. alleen I is juist

b. I en II zijn juist, III is onjuist

c. I, II en III zijn juist

d. I, II en III zijn onjuist

e. I en III zijn juist

55. Welke van de volgende bevindingen vindt je niet bij een pylorus hypertrofie?

a. projectiel braken

b. failure to thrive

c. dehydratie met een metabole alkalose

d. een compensatoir vertraagde maagperistaltiek

56. Welke van de volgende aandoeningen kan niet worden aangetoond met een bariumcontrast foto?

a. achalasie

b. Barrett oesophagus

c. slokdarm divertikel

d. para-oesophageale Hernia

57. Welke bewering over functionele dyspepsie is onjuist?

a. is een diagnose per exclusionum

b. er is vaak er sprake van een vertraagde maagontlediging

c. gaat gepaard met melaena

d. is de meest voorkomende gastro-intestinale klacht

58. Welke therapie helpt niet bij dysfagie op basis van oesophagusspasmen?

a. endoscopische oesophagus dilatatie

b. pro-kinetica

c. botuline injecties

d. chirurgische myotomie

59. Wat is niet juist met betrekking tot de behandeling van refluxziekten?

a. bij H2-antagonisten blijft endogene zuurproductie bestaan.

b. protonpompremmers kunnen hypergastrinaemie veroorzaken

c. antacida verminderen de endogene zuursecretie

d. Omeprazol is een voorbeeld van een protonpompremmer

60. Welk antwoord is juist? Bij een patiënt met hepatitis B duidt de volgende uitslag op aanwezigheid van veel virus in de circulatie:

a. HBsAg positief

b. HbeAg positief

c. HbcAg positief

d. HCVAg positief

61. Welk antwoord is juist? De diagnose hemochromatose is waarschijnlijk als iemand met gestoorde leverbiochemie:

a. een hoog serum ijzer, een hoog serum ferritine en een lage ijzer bindingscapaciteit heeft.

b. een hoog serum ijzer, een laag serum ferritine en een lage ijzer bindingscapaciteit heeft.

c. een hoog serum ijzer, een hoog serum ferritine en een hoge ijzer bindingscapaciteit heeft.

d. een laag serum ijzer, een hoog serum ferritine en een lage ijzer bindingscapaciteit heeft.

62. Welk antwoord is juist? Een niet tegen hepatitis B gevaccineerde persoon prikt zich aan een naald waarmee bloed bij een patient is afgenomen. In geval van een patient met hepatitis B respectievelijk hepatitis C is de kans op infectie ten gevolge van het prikaccident

a. ongeveer 2 resp. 20%

b. ongeveer 20 resp. 2%

c. ongeveer 0,2 resp. 20%

d. ongeveer 20 resp. 0,2 %

63. Een toxisch megacolon kan als een ernstige complicatie voorkomen bij een

a. gecompenseerde levercirrose

b. obstipatie

c. coeliakie

d. colitis ulcerosa

64. Een vergrote lever wordt gezien bij :

a. levercirrose

b. hepatitis

c. links decompensatie

d. hemosiderose

65. Bij een syndroom van Gilbert vindt u de volgende bloeduitslagen:

a. Verhoogd totaal bilirubine dat vrijwel geheel ongeconjugeerd is en normale transaminasen.

b. Verhoogd totaal bilirubine dat vrijwel geheel geconjugeerd is en normale transaminasen.

c. Verhoogd totaal bilirubine dat vrijwel geheel ongeconjugeerd is en verhoogde transaminasen.

d. Verhoogd totaal bilirubine dat vrijwel geheel geconjugeerd is en verhoogde transaminasen.

66. Een alcoholische hepatitis gaat gepaard met de volgende cellulaire veranderingen in de hepatocyten :

a. Counsilman-bodies

b. Mallory-bodies

c. Mallory-Weiss laesies

d. ground-glass hepatocyten

67. Een alcoholische hepatitis wordt gekenmerkt door een ontstekingsinfiltraat van:

a. lymfocyten

b. mestcellen

c. eosinofiele granulocyten

d. neutrofiele granulocyten

68. Een chronische virale hepatitis wordt gekenmerkt door een ontstekingsinfiltraat van:

a. lymfocyten

b. mestcellen

c. neutrofiele granulocyten

d. eosinofiele granulocyten

69. Een kleine lever is typerend voor:

a. rechts decompensatie

b. hepatitis

c. hemochromatose

d. levercirrose

70. Een fistel tussen de dikke darm en de huid kan het gevolg zijn van :

a. colitis ulcerosa

b. Morbus Crohn

c. haarfollikel ontsteking

d. portale hypertensie

71. In het pathofysiologisch mechanisme van de ziekte coeliakie speelt het volgende een belangrijke rol :

a. peptische beschadiging van het dunne darm slijmvlies

b. Helicobacter-infectie

c. overgevoeligheid voor gliadine

d. overgevoeligheid voor antibiotica

72. Een 73-jarige man presenteert zich met een acute pancreatitis.

a. antibiotica hebben een centrale rol in de behandeling

b. een ERCP kan in geval van een biliaire pancreatitis het beloop van de ziekte gunstig beïnvloeden

c. in het merendeel van gevallen is een chirurgische interventie nodig

d. dit wordt in Nederland vrijwel altijd door alcohol veroorzaakt

73. Welke van onderstaande beweringen betreffende de verschillende segmenten van de lever is onjuist?

a. leversegmenten worden bepaald door de veneuze afvloed door de vv. hepaticae

b. leversegmenten zijn met name van chirurgisch belang

c. afzonderlijke leversegmenten kunnen gebruikt worden voor levertransplantatie

d. pathologie van de lever manifesteert zich meestal maar in één segment

74. Behandeling met glucocorticosteroiden gaat vaak gepaard met bijwerkingen. Op welke van onderstaande bijwerkingen bent u het meest beducht als u een patiënt met corticosteroiden behandeld?

a. hypertensie

b. cataract

c. osteoporose

d. buffalo hump

75. Welke van onderstaande beweringen betreffende icterus is juist?

a. hepatische icterus wordt gekenmerkt door een sterk verhoogd ASAT en ALAT

b. pre-hepatische icterus gaat meestal gepaard met een hoog geconjugeerd bilirubine gehalte

c. post-hepatische icterus wordt gekenmerkt door levercelschade

d. post-hepatische icterus geeft een sterkere verhoging van intra-cellulaire enzymen dan canaliculaire membraan enzymen

76. In het leverbiopt van een patiënt met leverfalen door medicamenteuze beschadiging verwacht u geen:

a. bridging necrose

b. peri-centraal vitale cellen

c. vitale cellen rond de hepatische trias

d. zonale necrose

77. Een 81-jarige vrouw presenteert zich met geelzucht. In haar voorgeschiedenis heeft zij een klassieke cholecystectomie, ongeveer 25 jaar geleden. Welke van de volgende differentieel diagnostische overwegingen is waar?

a. cholelithiasis kan worden uitgesloten omdat zij geen galblaas meer heeft

b. echo van de galwegen sluit bij een normale ductus choledochus steenlijden uit

c. haar actuele medicatie is misschien een oorzaak van de cholestase

d. er dient zo snel mogelijk een leverbiopsie gedaan te worden

78. Welke van de volgende laboratorium uitslagen verwacht je niet bij cholestase?

a. een verhoogd geconjugeerd billirubine

b. een sterk verhoogd GGT en AF

c. verstoorde stollingsfactoren

d. verhoogd ASAT en ALAT

79. Hepatitis surface antigeen bepaling is een goede diagnostische test voor:

a. alleen hepatitis A

b. hepatitis B en hepatitis C

c. alleen hepatitis B

d. hepatitis B en hepatitis D

e. geen van de bovengenoemde

80. Welk klinisch kenmerk is minder waarschijnlijk bij haemochromatose?

a. leeftijd boven de 40 jaar

b. geen/aspecifieke klachten

c. leverfunctiestoornissen

d. verhoogde kans bij een familiare belasting

81. Wat is geen risicofactor voor het ontwikkelen van cholelithiasis?

a. vrouwelijk geslacht

b. vruchtbare periode

c. alcoholgebruik

d. ouder dan 40 jaar

e. obesitas

82. Welke van de volgende beweringen over ascites is juist?

I. Ovariumcarcinoom is één van de oorzaken van exsudatieve

ascites. II. Ascites bij levercirrose is ten gevolge van celschade.

a. I = juist

b. II = juist

c. I en II zijn juist

d. I en II zijn onjuist

83. Welke van de volgende beweringen zijn juist?

I. Chronische idiopatische intestinale pseudo-obstructie is een vorm van een paralytische ileus.

II. Een buikoverzichtsfoto differentiërt tussen een mechanische en paralytische ileus

a. I = juist

b. II = juist

c. I en II zijn onjuist

d. I en II zijn juist

84. Een 22-jarige, overigens gezonde, studente komt naar de Spoed Eisende Hulp met sinds een dag bestaande hevige pijn in de onderbuik met daarbij misselijkheid en braken. Bij lichamelijk onderzoek is er sprake van defense musculaire en een oppervlakkige ademhaling. Welke van de volgende diagnoses acht u het minst waarschijnlijk?

a. appendicitis acuta

b. torsio tubae

c. obstipatie

d. extra uteriene gravidideit

85. U bent huisarts en ziet op uw spreekuur een 34-jarige patiënt die u wel vaker ziet in verband met buikpijn klachten. U heeft deze klachten geduid als IBS en de patiënt hierover voorgelicht. Nu zit hij echter ongerust voor u; hij heeft 3 dagen geleden een zwelling in de linker onderbuik bemerkt die maar niet weg gaat. Wat is nu de meest waarschijnlijke diagnose?

a. tumor door colorectale maligniteit

b. faecale massa door obstipatie

c. ontstekingsinfiltraat door gastro-enteritis

d. abces op basis van divertikulitis

e. splenomegalie op basis van portale hypertensie

86. Welke van de onderstaande beweringen met betrekking tot abdominale pijn is onjuist?

a. abdominale pijn is vaak te wijten aan pathologie van de buikwand zelf

b. somatische pijn wordt gekenmerkt door een goed gelokaliseerde pijn

c. abdominale pijn wordt zelden veroorzaakt door pathologie van niet-holle organen

d. gerefereerde pijn is een typisch voorbeeld van peritoneale pijn

87. Welke laboratorium bevinding is niet waarschijnlijk bij een transudatieve ascites?

a. verlaagd eiwit

b. normaal glucose gehalte

c. negatieve gram preparaat

d. pH

88. Welke is de meest efficiënte, kostenbesparende en patientvriendelijkste behandeling van prolaberende hemorroïden?

a. circulaire mucosectomie

b. sclerosering met fenol

c. rubberbandligatie

d. hemorroïdectomie

89. Exsudatieve ascites hoort bij:

a. cirrhose

b. alcohol hepatitis

c. pancreatische ascites

d. leverfalen

90. Hepatitis B recombinant subunit vaccin bevat:

a. HbeAg

b. HBsAg

c. Anti-HBs

d. HBcAg

Antwoorden oefentoets 2007

1. b

2. b

3. c

4. d

5. b

6. d

7. b

8. d

9. d

10. d

11. c

12. d

13. d

14. a

15. b

16. d

17. d

18. c

19. c

20. a

21. a

22. b

23. c

24. a

25. c

26. b

27. b

28. b

29. b

30. d

31. c

32. b

33. c

34. b

35. c

36. d

37. d

38. d

39. b

40. d

41. c

42. a

43. c

44. b

45. d

46. b

47. b

48. c

49. c

50. d

51. c

52. a

53. d

54. c

55. d

56. b

57. c

58. b

59. c

60. b

61. a

62. b

63. d

64. b

65. a

66. b

67. d

68. a

69. d

70. b

71. c

72. b

73. d

74. c

75. a

76. b

77. c

78. c

79. c

80. c

81. c

82. a

83. a

84. c

85. b

86. d

87. d

88. c

89. c

90. b

Extra oefenvragen

Oefententamen 1

Een enzym, dat van groot belang is voor de vertering van ons voedsel, maar zelf niet de omzetting van enige voedselcomponent katalyseert, is:
Pepsine
Trypsine
Enterokinase
Amylase
Pancreas lipase

De bloedsuikerspiegel van een proefpersoon in een GTT test is op tijdstip t=2 uur lager dan de t=0 waarde. Uit dit gegeven kun je afleiden, dat de proefpersoon:
Diabetes mellitus type 1 heeft
Diabetes mellitus type 2 heeft
Niet nuchter was op t=0
Een normale insuline respons vertoont
Aan hepatitis lijdt

Het enzym, dat tijdens vasten niet door glucagon gestimuleerd wordt, is:
Glycogeenfosforylase
Pyruvaatdehydrogenase
Hormoon gevoelig lipase
Fructose 2,6 bifosfatase
Glucose-6-fosfatase

Welke combinatie van producerende cel en product is onjuist?
G cel en Intrinsic factor
Myocyt en Glucose-6-fosfatase
Exocriene pancreas cel en pepsinogeen
Adipocyt en GLUT-4
Enterocyt en VLDL

Wat verklaart de afname in de stikstofuitscheiding na enkele dagen vasten?
De glucose behoefte van het lichaam neemt dan af
De nieren beginnen bij te dragen aan de gluconeogenese
De eiwitvoorraad in de spieren begint op te raken
De Cori cyclus neemt toe in capaciteit
De BMR is afgenomen

Welke bewering over de werking van een ‘ontkoppelaar’ is juist?
Er vindt ATP productie plaats zonder elektronentransport
Er vindt elektronentransport plaats zonder ATP productie
Zowel elektronentransport als ATP productie zijn geblokkeerd
De TCA cyclus wordt sterk geremd
Complex 1 is geblokkeerd, vanaf complex 2 is er normaal elektronentransport

De enige rol, die zuurstof (O2) in onze cellen speelt, is die van:
Oxidator van voedingsstoffen
Reductor van voedingsstoffen
Elektronen donor
Elektronen acceptor
Energieleverancier voor ATP vorming

Na een koolhydraatrijke maaltijd ontstaat er in de lever onder invloed van insuline een grote hoeveelheid acetylCOA. Dat zal voor een belangrijk deel gebruikt worden voor:
Glucose productie
Vetzuursynthese
Ketonlichaam productie
Eiwitsynthese
Ureum productie

Na een week vasten ontstaat er in de lever onder invloed van glucagon een grote hoeveelheid acetylCoA. Dat zal voor een belangrijk deel gebruikt worden voor:
Glucose productie
Vetzuursynthese
Ketonlichaam productie
Eiwitsynthese
Ureum productie

10. In de lever van een alcoholicus ontstaat door de afbraak van alcohol met grote regelmaat veel acetylCoA, met nogal wat gevolgen. Wat is GEEN gevolg hiervan?

De glycolyse wordt geremd
De vetzuurafbraak (bèta oxidatie) wordt geremd
De omzetting van lactaat naar pyruvaat wordt geremd
De omzetting van pyruvaat naar lactaat wordt geremd
De Cori cyclus wordt geremd

11. De normale afbraak van een molecuul alcohol (ethanol) door de enzymen ADH en ALDH tot azijnzuur (acetaat) levert uiteindelijk een aantal moleculen ATP op. Hoeveel?

12. De vitamine dat nodig is voor de vorming van 1 van de elektronencarriers heet:

Riboflavine
Thiamine
Pantotheenzuur
Cobalamine
Pyridoxine

13. Een consequentie van de lage intrathoracale druk is:

De aanwezigheid van de LES om reflux van zure maaginhoud te voorkomen
Dat bij een normale persoon regelmatig een stuk van de maag in de thorax wordt aangetroffen
Dat de oesophagus door het pezige deel van het diafragma wordt omgeven en niet door het spierige deel
De aanwezigheid van twee spierlagen in de oesophagus

14. Welk orgaan bevindt zich normaliter volledig retroperitoneaal?

Colon
Milt
Duodenum
Linker nier

15. De functionele links-rechts scheiding van de lever is topografisch het meest gerelateerd aan:

Het lig. Falciforme
Het lig. Venosum
De v. cava inferior
Het lig. Coronarium

16. De plicae semilunares van het colon:

Dienen voor oppervlakte vergroting
Zijn met peritoneum bedekt
Worden veroorzaakt door contracties van de circulaire colon musculatuur
Zijn bij 1 individu altijd op dezelfde plaatsen in het colon aanwezig

17. Welk van de volgende structuren is NIET ontstaan uit het mesogastrium dorsale?

Lig. Gastrosplenicum
Lig. Hepatogastricum
Omentum majus
Lig. Splenorenale

18. Een langdurig spasme (samentrekking) van de sfincter van Oddi kan in theorie consequenties hebben voor:

Uitsluitend de afgifte van gal aan het duodenum
Uitsluitend de afgifte van pancreassap aan het duodenum
Noch de afgifte van gal, noch de afgifte van pancreassap aan het duodenum
Zowel de afgifte van gal als de afgifte van pancreassap aan het duodenum

19. De bursa omentalis:

Is bekleed met peritoneum
Staat normaliter NIET in verbinding met de rest van de peritoneale holte
Heeft onder meer de rechter nier in zijn achterwand
Bevindt zich in het infracolische deel van de peritoneale holte

20. Bloedvaten voor het ileum verlopen in het:

Mesocolon transversum
Mesenterium
Lig. Hepatoduodenale
Omentum majus

21. Het meerlagig plaveiselepitheel van de slokdarm zal bij regelmatig contact met maagzuur:

Veel dikker worden en verhoornen
Veel dikker worden maar niet verhoornen
Eenlagig worden en gaan lijken op de luminale bekleding van de maag
Eenlagig worden en gaan lijken op de luminale bekleding van de dunne darm

22. Vraag bij FOTO 1: lichtmicroscopische opname van een stukje leverparenchym (HE, 100x): welke van de onderstaande beweringen is juist?

Op deze foto zijn veel leversinussen te zien
Op deze foto zijn geen kernen van endotheelcellen te zien
In het leverparenchym op deze foto lagen in het levende weefsel vrijwel zeker stamcellen
A en c juist, b onjuist

23. Tussen veel epitheelcellen in de tractus digestivus komen tight junctions voor. U verwacht tight junctions NIET aan te treffen tussen:

Pepsinogeencellen in de maagkliertjes
Endocriene kliercellen van de eilandjes van Langerhans in de pancreas
In apoptose gaande oude enterocyten en vitale enterocyten
Acinaire pancreascellen tijdens de exocytose van enzymen

24. Welke uitspraak over de aanwezigheid van RER in het cytoplasma van de volgende epitheelcellen van de tractus digestivus is juist?

Alle endocriene kliercellen hebben veel RER
Endocriene kliercellen hebben geen RER
Hepatocyten hebben weinig RER en vooral SER
Alle bij a, b en c genoemde uitspraken zijn juist

25. Chylomicronen worden na hun synthese in de enterocyt afgevoerd in lymfecapillairen en niet in bloedcapillairen. De reden hiervan is, dat:

Lymfecapillairen een veel wijder lumen hebben dan bloedcapillairen
Tussen de endotheelcellen van lymfecapillairen geen desmosomen of tight junctions voorkomen
Endotheelcellen van lymfecapillairen zeer specifieke receptoren hebben voor de endocytose van chylomicronen
Lymfecapillairen helemaal geen endotheelcellen hebben

26. Wanneer het aantal epitheelcellen, dat een darmvillus bekleedt, kleiner wordt, leidt dat op de n duur tot het korten worden van de darmvillus. Welke bewering is in dit verband ONJUIST?

Bij kankerpatiënten die met een cytostaticum (bijv. methotrexaat) zijn behandeld, worden de darmvilli tijdelijk korter
Bij coeliakie-patienten worden de darmvlokken snel korter, totdat de aandoening gediagnosticeerd wordt
De afname van het aantal epitheelcellen na behandeling met cytostaticum en ook die bij de ziekte coeliakie is een gevolg van het feit, dat volwassen epitheelcellen dood gaan
Zowel bij behandeling met cytostatica als bij de ziekte coeliakie neemt het aantal epitheelcellen af doordat de stamcellen inde darmcrypten niet meer delen

27. Welke epitheelcellen, die u in de tractus digestivus bent tegen gekomen, horen qua embryonale herkomst NIET in onderstaand rijtje thuis?

Hepatocyten
Β-cellen uit de eilandjes van Langerhans
Endotheelcellen van leversinussen
HCL-cellen
Slijmbekercellen

28. Vraag bij FOTO 2: LiM opname van een stukje weefsel afkomstig uit de pancreas (HE, 400x). welke bewering over het weefsel op deze foto is onjuist?

Op deze foto is exocrien klierweefsel te zien
Op deze foto is endocrien klierweefsel te zien
Dit pancreasweefsel is afkomstig van een proefdier dat pas gegeten heeft
Op minstens 1 plek in het weefsel op deze foto is een celkern uit een schakelstuk te zien

29. De b-blokker propranolol wordt door CYP enzymen in de lever gebiotransformeerd. Ethanol wordt voornamelijk door CYP2E1 gemetaboliseerd. In de rubriek ‘interacties’ in het Farmacotherapeutisch Kompas staat vermeld dat alcoholgebruik de plasmaconcentratie van propranolol kan verhogen. Dit is het gevolg van:

Inductie van CYP enzymen in de lever
Inhibitie van CYP enzymen in de lever
Selectieve inductie van CYP2E1 in de lever
Selectieve inhibitie van CYP2E1 in de lever

30. Een farmaceutische reclamefolder vermeldt dat geneesmiddel X goed wordt geabsorbeerd en een biologische beschikbaarheid van F = 0.2 heeft. U concludeert hieruit dat geneesmiddel X:

Sterk lipofiele eigenschappen en een sterk First pass effect heeft
Sterk lipofiele eigenschappen heeft en een gering First pass effect heeft
Sterk hydrofiele eigenschappen en een sterk First pass effect heeft
Sterk lipofiele eigenschappen en geen First pass effect heeft

31. Een patiënt krijgt een kuur met het antibioticum doxycycline. Het Farmacotherapeutisch Kompas geeft aan, dat gelijktijdig gebruik van ijzerbevattende preparaten de werking van het antibioticum kan verminderen. De oorzaak hiervan is dat ijzerbevattende producten:

CYP enzymen in lever en darm remmen waardoor doxycycline sterker wordt gemetaboliseerd
CYP enzymen in lever induceren waardoor doxycycline sterker wordt gemetaboliseerd
Een complex vormen met doxycycline waardoor slechte absorptie van doxycycline optreedt
CYP enzymen in de darm induceren waardoor doxycycline sterker wordt gemetaboliseerd

32. Langdurig gebruik van alcohol veroorzaakt:

Een inductie van ADH en ALDH bij de afbraak van ethanol waardoor de afbraak van andere geneesmiddelen ook kan toenemen
Een inhibitie van ADH en ALDH bij de afbraak van ethanol waardoor de afbraak van andere geneesmiddelen ook kan afnemen
Een inductie van CYP enzymen betrokken bij de afbraak van ethanol waardoor de afbraak van andere geneesmiddelen ook kan toenemen
Een inhibitie van CYP enzymen betrokken bij de afbraak van ethanol waardoor de afbraak van andere geneesmiddelen ook kan afnemen

33. Een van de criteria voor het metabool syndroom bij mannen is:

Een BMI van > 25 kg/m2
Een BMI van > 30 kg/m2
Een tailleomtrek van ≥ 94 cm
Een tailleomtrek van ≥ 102 cm

34. Wanneer mensen dikker worden, wat is dan het gevolg voor hun vetcellen? De adipocyten:

Worden kleiner
Gaan meer leptine uitscheiden
Worden gevoeliger voor insuline
Hopen zich vooral op onder de huid (subcutaan vet)

35. Wat is in essentie de oorzaak van gewichtstoename?

De ruststofwisseling is te laag
Te weinig lichamelijke activiteit
Insulineresistentie
De energieopname is hoger dan het energieverbruik

36. Behandeling van obese mensen met leptine zal over het algemeen nauwelijks effect hebben, omdat:

Ze een resistentie tegen leptine hebben ontwikkeld
Ze een inactiverende mutatie in hun leptine gen hebben
Ze een inactiverende mutatie in het gen voor de leptinereceptor hebben
In hun hypothalamus het hormoon POMC niet meer wordt aangemaakt

37. Waarom worden zogenaamde genome-wide association studies (GWAS) uitgevoerd?

Om vast te stellen welk percentage van een ziekte erfelijk is bepaald
Om het verband tussen een ziekte en de natuurlijke genetische variatie vast te stellen
Om onderscheid te kunnen maken tussen omgevingsfactoren en genetische aanleg
Om aan te tonen, dat de mensen er zelf niets aan kunnen doen dat ze obees zijn

38. Welke moleculen en/of processen horen allemaal (alle vier) bij het mechanisme dat leidt tot uitscheiding van insuline door de beta-cel in de pancreas?

GLUT-2, glucokinase, IAPP, Ca-kanaal
GLUT-4, glucokinase, glycolyse, K-kanaal
GLUT-2, glycolyse, K-kanaal, Ca-kanaal
Glucokinase, ATP, K-kanaal, hyperpolarisatie

39. Welke therapie geeft GEEN verbetering van de insuline gevoeligheid van een type 2 diabetes mellitus patiënt?

Sulfonylureumderivaten
Metformine
Thiazolidinedionen
Bewegingstherapie

40. Een belangrijk onderscheid tussen type 1 en type 2 diabetes is, dat bij type 1:

Geen complicaties zoals aandoeningen van hart en bloedvaten ontstaan, bij type 2 wel
Het HbA1c niet wordt gebruikt om het effect van therapie te meten, bij type 2 wel
Er een absoluut tekort van insuline is, bij type 2 een relatief tekort
Geen dyslipidemie voorkomt, bij type 2 wel

Open vragen

De spieren van een marathonloper hebben veel ATP nodig. Naast het al aanwezige ATP kan er op vier verschillende manieren nieuw ATP gevormd worden uit energierijke verbindingen. Noem deze vier verschillende manieren.

Bij de behandeling van hypertensie wordt gebruik gemaakt van de calciumantagonist felodipine. Het Farmacotherapeutisch Kompas vermeldt:
voor felodipine bedraagt de biologische beschikbaarheid (F) 15%. Het heeft een groot First-pass effect en wordt volledig gebiotransformeerd tot inactieve metabolieten. Grapefruitsap kan de plasmaspiegel van felodipine sterk doen verhogen.

Definieer:
Biologische beschikbaarheid:
First-pass effect

Leg uit waarop de biotransformatie van geneesmiddelen in farmacokinetische zin gericht is. Leidt dit altijd tot inactieve metabolieten?

Leg uit hoe de interactie verloopt tussen grapefruit en felodipine. Geef aan waar deze interactie plaats vindt. Leg uit of de F en het First-pass effect voor felodipine veranderd zijn na het drinken van grapefruitsap.

Een man wordt alsmaar dikker, ontwikkelt metabool syndroom en lijdt uiteindelijk aan type 2 diabetes mellitus. Zijn vetcellen nemen in aantal en in volume toe. Ook worden ze minder gevoelig voor insuline, waardoor ze meer vrije vetzuren (FFA, free fatty acids) gaan uitscheiden die vervolgens in het bloed terecht komen.

Verklaar het hierboven beschreven verband (insuline resistentie in vetcellen leidt tot uitscheiden van meer FFA).
Noem naast de hierboven beschreven effecten nog 3 veranderingen, die optreden in of verband houden met het vetweefsel van deze man.
Noem naast de verhoogde FFA nog 3 aspecten van de dyslipidemie die deze man zal hebben.
Vooral de macrovasculaire complicaties van diabetes worden veroorzaakt door de dyslipidemie. Noem 3 complicaties van dit (macrovasculaire) type.
Lipotoxiciteit door verhoogde FFA is 1 van de mechanismen, die de beta-cellen in de pancreas aantast. Noem en beschrijf nog 2 processen die tot beta-cel destructie leiden.

Oefententamen 2

1. Welke processen worden in de lever door insuline gestimuleerd?

2. Kind van 2 jaar. Problemen met suikermetabolisme. Buikpijn. Biopt uit de lever geeft aan dat hepatocyten vol zitten met glycogeen. Bloedsuikerspiegel enkele uren na voeding te laag. Oorzaak in verminderd actief of afwezig….?

3. De patient is gebaat bij?

4. Kind van 2 jaar. Problemen vetmetabolisme. Ernstige diarree. Enterocyten zitten vol met triacylglycerol druppeltjes. Plasma bevat geen chylomicronen. Oorzaak?

5. Wat voor dieet?

6. Insuline stimuleert de glucose-opname in spiercellen. Welke transporters spelen hierbij een rol?

7. Met enzymen kun je het ene type brandstof omzetten in een ander type brandstof. Behalve de omzetting:

8. Trematol is een giftige stof, die in planten voorkomt. Koeien, die deze planten eten, concentreren trematol in hun melk. Mensen, die deze melk consumeren, krijgen gezondheidsklachten. Het trematol blokkeert de omzetting van lactaat.

Wat doet de lever normaliter, in afwezigheid van trematol, met lactaat?
Hoe heet de metabole cyclus, die door trematol geblokkeerd wordt?
Voor welke cellen is deze cyclus vooral van belang? Geef aan waarom dit proces belangrijk is voor die cellen.
Welk advies, naast het staken van de consumptie van die melk, moet een arts geven aan een patiënt met trematol vergiftiging? (Ga er hierbij van uit, dat de trematol na enkele dagen door de lever grotendeels zal zijn gemetaboliseerd en vervolgens door de nieren uitgescheiden)

9. Als je mitochondrien isoleert uit humane hepatocyten en ze vervolgens in een buffer met lage pH brengt, dan beginnen ze meetbaar ATP te produceren. Leg uit waarom dat gebeurt; maak daarbij met twee tekeningetjes duidelijk, welke processen zich normaliter, en nu in dit zure milieu afspelen.

10. In ons vetmetabolisme spelen diverse lipasen een rol. Zo kennen we:

Sublinguaal (speeksel) lipase
Pancreas lipase
Lipoproteine lipase (LPL)
Hormoon gevoelig lipase
Al deze lipasen breken hetzelfde substraat af, waarbij ook steeds dezelfde producten ontstaan. Welk substraat breken ze af en wat zijn de producten?
Substraat:
Producten:
Waar (in welk weefsel en door welke cellen in dat weefsel) worden de 4 genoemde lipasen gemaakt?
Welke van de genoemde lipasen worden in hoeveelheid of activiteit hormonaal gereguleerd? Noem de combinatie van lipase en regulerend hormoon.

11. a) Wat is het nut van het v. portae systeem in het abdomen ?

b) Beschrijf een drietal anastomosen tussen dit v. portae systeem en het v. cava systeem

12. a) Wat zijn de karakteristieken van een intraperitoneaal orgaan ?

b) Beschrijf hoe de lever bevestigd is aan zijn omgeving. Wees zo volledig mogelijk en noem in ieder geval de peritoneale structuren die hierbij een rol spelen.

13.

Leg kort uit waar in de lever de ruimten van Disse te vinden zijn, en wat hun functie is.
Er zijn verschillende oorzaken waardoor de galafvoer vanaf de lever naar de darm gestagneerd kan zijn.

Leg kort uit waarom de galafvoer vanaf de lever in geval van infectie met hepatitis A (geelzucht) volledig verstoord kan raken. Realiseer u wat er tijdens zo’n infectie op microscopische schaal met de levercellen en de structuren die met de galafvoer te maken hebben, kan gebeuren.

14. Voor een wetenschappelijk experiment moet u 5 personen selecteren. Tijdens het experiment moeten ze in nuchtere (ongevoede) toestand 0,30 g ethanol per kilo lichaamsgewicht drinken. Een half uur later wordt de alcohol concentratie in hun bloed gemeten. U moet de kandidaten zo kiezen, dat nr. 1 naar verwachting de hoogste concentratie alcohol in het bloed zal laten zien, nummer 2 wat lager, enzovoorts. Nummer 5 zal naar verwachting de laagste concentratie hebben. Op welke eigenschappen selecteert u kandidaat 1, zodat u redelijk zeker kunt zijn dat deze persoon de hoogste alcohol concentratie zal laten zien? Geef zo ook de karakteristieken voor kandidaat 2 t/m 5. (Probeer zoveel mogelijk voor het promillage belangrijke parameters in uw selectie te betrekken. Geef aan waarom een bepaalde eigenschap volgens u bijdraagt aan een hoger of lager promillage)

Proefpersoon 1:

Proefpersoon 2:

Proefpersoon 3:

Proefpersoon 4:

Proefpersoon 5:

Antwoorden extra oefenvragen

Oefententamen 1

NB Deze antwoorden zijn onder voorbehoud. De antwoorden bij de open vragen zijn ter indicatie.

Meerkeuze

10d

11d of e, beide zijn goed

12a

13a

14d

15c

16c

17b

18d

19a

20b

21d

22d

23b

24a

25b

26d

27c

28c

29b

30a

31c

32c

33d

34b

35d

36a

37b

38c

39a

40c

Open vragen

Fosfagene energie (2 manieren):

Het aanwezig ATP geeft circa 1 seconde energie
Aanwezig creatinefosfaat >> ATP geeft circa 5 seconden energie

Glucogeen (opslag in spier) (2 manieren):

Anaerobe verbranding glucose >> Lactaat geeft een aantal minuten energie
De aerobe verbranding komt nu goed op gang. Dit komt doordat er eerst voldoende zuurstof aanwezig moet zijn

Glucose en vet (via bloed aangevoerd):

Vetverbranding komt op gang, % bijdrage neemt toe met uiteindelijk een evenwicht aan het einde van de marathon van 15% glucose – 85% vetverbranding.

Glucose blijft namelijk tijdens langdurige inspanning nodig voor bijvoorbeeld de hersenen, maar ook voor de efficiënte verbranding van vet!

2a.

Biologische beschikbaarheid: Fractie van de dosis van het geneesmiddel dat na passage door de vena porta en de lever onveranderd in de circulatie komt.

First-pass effect: Daling van de plasmaconcentratie van (genees)middelen door afbraak in de lever tijdens de eerste passage van het middel door de lever.

2b.

Het is gericht op oplossing in water en dit leidt niet altijd tot inactieve metabolieten.

2c.

Het First-pass effect bij felodipine: stoffen die via de darm opgenomen worden in de algemene circulatie, passeren eerst de lever en komen daar in contact met enzymen die de stof kunnen biotransformeren. De calciumantagonist felodipine wordt in de darmwand sterk door CYP3A4-enzymen getransformeerd, waardoor slechts 30% van de toegediende dosis de portale vene binnenkomt. Vervolgens biotransformeren CYP3A4-enzymen in de lever felodipine verder, zodat uiteindelijk nog maar 15% van de dosis de algemene circulatie weet te bereiken. Grapefruitsap remt selectief het CYP3A4 in de darmwand, waardoor de orale biologische beschikbaarheid van felodipine met ongeveer een factor 3 toeneemt.

Insuline houdt de activiteit in bedwang van HSL, oftewel hormoon sensitief triglyceride lipase. HSL zorgt er in vet voor dat opgeslagen triglyceride wordt omgezet tot FFA voor transport naar andere weefsels. Dus wanneer er insuline resistentie in vetcellen is kan insuline HSL niet remmen. Dit leidt tot uitscheiding van meer FFA door de vetcel.
- vetcellen nemen toe in aantal en volume
- de leptine uitscheiding neemt toe
- redistributie van vetcellen à visceraal vet
- BMI neemt toe
- de man heeft een verhoogd basaal metabolisme
- HDL waarde gaat omhoog
- de chylomicronen en de remnants gaan omhoog
- VLDL en LDL waarden gaan omhoog
- Angina pectoris
- Claudicatie
- hartinfarct
- herseninfarct
- TIA
- athero sclerose
- erectiestoornissen
- uitputting van de beta cel: deze houd het niet vol om zoveel insuline te produceren
- glucotoxiciteit door verhoogde FFA
- Een inactief of afwezig kaliumkanaal in de beta-cel met als gevolg een permanente membraan depolarisatie en dus hyper insuline secretie (ook wel PHHI)

Oefententamen 2

Glycolyse en glycogenese

Glucose-6-fosfatase.

Er is wel glycogeenvorming, geen afbraak. Glucokinase werkt want er is glycogeen. Dat geldt ook voor glycogeensynthase. Pyruvaatkinase werkt want het zou de lage bloedsuikerspiegel niet verklaren en er is alleen abnormaal veel glycogeen bij een lage glucosespiegel. (fig vorige blz is handig bij deze vraag)

Koolhydraatarme voeding met frequent suiker bevattende snoepjes tussendoor. Helemaal geen koolhydraten kan niet, want sommige weefsels en cellen hebben koolhydraten nodig. Niet veel geven ivm nog meer glycogeenopslag.

Storing van apolipoproteine. De afbraak van vetzuren en aanmaak van triglycerol gaat goed. Er zijn geen galproblemen of lipases uit de pancreas die defect zijn. Want er is wel triacylglycerol. Het vullen van chylomicronen gaat fout. Eiwitten die onderdeel worden van chylomicronen kunnen gestoord zijn.

LPL zit veel later in de cyclus. Dit komt pas in beeld als deeltjes het vetweefsel bereiken en de cel binnen willen gaan. Dus er is ook geen tekort aan lipoproteine lipase (LPL).

Korte en middellange vetzuren in voedsel.

GLUT 4

Vetzuur naar glycose.

Van vetzuur wordt acetyl-CoA gevormd, maar dit kan niet worden omgezet naar glucose (zie vraag 9 onder ‘Extra inzicht in week 1 en 4’). Glucose kan wel een aminozuur worden via een omzetting naar pyruvaat waar een aminogroep aangezet wordt.

Omzetten in pyruvaat en dan –afhankelijk van de metabole toestand- oxideren tot AcCoA of reduceren tot glucose, via oxaalacetaat en gluconeogenese reacties.

De Cori cyclus (lactaat wordt in de lever weer glucose, in de RBC lactaat, enz.)

RBC; anaerobe afbraak van glucose tot lactaat is de enige energiebron in RBCs, die geen mitochondrien hebben

Rusten, geen plotselinge inspanning; dan geen lactaat productie door spieren, die de lactaat concentraties verder zou verhogen. Na enkele dagen (wat meer drinken zal helpen) moet de toestand weer normaal zijn.

Uit het gegeven, dat ATP productie optreedt moet worden afgeleid dat de moleculaire tol in het binnenmembraan gaat draaien; de tol werkt op een gradient van H+ (protonen). In zuur milieu is de concentratie van protonen hoog, kennelijk komen de protonen door de buitenmembraan in de ruimte tussen beide membranen, de concentratie is daar dan hoger dan in de matrix, waar de protonen nu via de tol heen gaan lopen; daarbij wordt uit ADP en fosfaat ATP gevormd.

Normaliter ontstaat de protonengradient als gevolg van protonen, die vanuit de matrix naar de ruimte tussen de membranen gepompt worden door de eiwitcomplexen van de elektronentransportketen in de binnenmembraan, die de benodigde energie verkrijgen uit een reeks van redoxreacties, waarin energierijke elektronen uit voedingsstoffen worden doorgegeven.

Beide processen moeten met een tekening worden geïllustreerd.

10.

Substraat: triacylglycerol (triglyceride)

Producten: vetzuren en glycerol, evt. di- en monoacylglycerol

- Speeksel lipase: sereuze speekselklieren

- Pancreas lipase: exocriene pancreas

- LPL: voornamelijk vetweefsel, wordt extracellulair gebracht

- Hormoon-gevoelig lipase: voornamelijk in vetcellen, werkt intracellulair

Pancreas lipase: CCK (activeert productie)

LPL: insuline (activeert productie)

Hormoon gevoelig lipase: glucagon (activeert productie en activiteit)

11.

Alles wat uit de tractus digestivus wordt opgenomen en in het bloed terecht komt passeert zo eerst de lever, die veel mogelijkheden heeft (bv. p450 systeem) om schadelijke stoffen onschadelijk te maken.

raakpunten van portaal systeem en perifere bloedsomloop:

capillaire bed in slokdarm, endeldarm en rond de navel

12.

worden vrijwel volledig bedekt door visceraal peritoneum (bv. maag, milt), zie Moore, peritoneum and peritoneal cavity

Omentum minor (lesser omentum) , ligamentum hepatoduodenalis, ligamentum hepatogastrica, ligamentum falciforme, ligamentum teres hepatica, hepatorenaal ligament, zie Moore, peritoneal ligaments of the liver.

13.

De ruimte van Disse ligt in de lever tussen de (gevensterde) endotheel cellen van de bloedvaten (sinussen) en de hepatocyten; er ontstaat zo een met vloeistof gevulde ruimte, waarin nauwelijks stroming is en waarin een goede uitwisseling van stoffen tussen bloed en levercel mogelijk is.

Hepatitis A is een virale infectie in de lever. Ten gevolge hiervan zullen hepatocyten afsterven, de inhoud komt vrij, de tight junctions worden verbroken, de agressieve gal kan andere cellen aantasten. Er is infiltratie van bloedcellen, die de resten van de dode cellen opruimen – er ontstaat een ontstekingsreactie en lokale zwelling, waardoor (grotere) galgangen dichtgedrukt kunnen worden. De galafvoer is dus verstoord.

14.

Het alcoholpromillage na een consumptie van 0,30 g alcohol per kilo lichaamsgewicht wordt bepaald door een aantal parameters:

Vetgehalte – een lange magere persoon zal een lager alcoholgehalte hebben dan een korte dikke persoon met hetzelfde gewicht (de laatste heeft een hoger vetpercentage)

Geslacht – vrouwen maken aanzienlijk minder ADH in het maagslijmvlies dan mannen, bovendien is het vetpercentage in de weefsels bij vrouwen aanzienlijk hoger. Beide eigenschappen bewerken, dat het promillage bij een vrouw hoger zal zijn dan bij een man van gelijk gewicht.

Genetische achtergrond

Met name in de Aziatische bevolking komen aanzienlijk trager werkende ADH varianten voor, die ertoe bijdragen dat het alcohol percentage bij gelijke consumptie hoger wordt dan bij iemand met een andere genetische achtergrond van hetzelfde gewicht.

Door deze eigenschappen te combineren kunnen voorspellingen gedaan worden over de snelheid van alcohol afbraak bij de te selecteren proefpersonen (een Aziatische vrouw die klein en dik is zal dus naar verwachting het hoogste promillage laten zien)

Access:

Public

Join WorldSupporter!

Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>

Check more of topic:

Samenvattingen voor geneeskunde en gezondheidszorg

This content is used in:

Stofwisseling - Geneeskunde - Bundel

TentamenTests bij Stofwisseling 1, 2 - Geneeskunde UU - Studiebundel

Going abroad?

Insure your way around the world

International expat insurances

Travel & Worldsupporter insurances (NL)

Study with summaries

Associate with your Field of Study

Search Summaries or Notes

Start using Summaries

Add a Summary

Search a summary

Contributions: posts

Help other WorldSupporters with additions, improvements and tips

Add new contribution

Spotlight: topics

Check the related and most recent topics and summaries:

Activities abroad, study fields and working areas:

Samenvattingen voor geneeskunde en gezondheidszorg

This content is also used in .....

Stofwisseling - Geneeskunde - Bundel

Bundel met diverse samenvattingen op het gebied van stofwisseling, metabolisme, regulatie.

Samenvatting Stofwisseling II week 5 (verplichte stof)

Samenvatting Stofwisseling I week 2

Sturing en stofwisseling colleges deel 5

Collegeverslagen Stofwisseling I, week 5 (gebaseerd op 2012-2013)

Stofwisseling II stamplijst

Bulletpoint samenvatting Stofwisseling I

Oefenpakket: Oefenvragen Stofwisseling I

Notes bij het vak Sturing & stofwisseling - Geneeskunde - B1 - UL (2014-2015)

Notes bij het vak Sturing & stofwisseling - Geneeskunde - B1 - UL (2015-2016)

Thema 1.C.2 'Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie' week 7

Thema 1.C.1 'Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie'

Thema 1.C.2 'Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie' week 8

Blok 1.C.2 Thema 'Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie' week 9

Thema 1.C.1 "Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie" week 4

Thema 1.C.1 "Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie" week 5

Stofwisseling 1 - Week 2 - Geneeskunde - B1 - UU (2014-2015)

Stofwisseling 1 - B1 - Geneeskunde - UU - Notes (2015-2016)

Stofwisseling 1 - B1 - Geneeskunde - UU - Oefenbundel

Oefenvragen bij Stofwisseling I

Stofwisseling 2 - B2 - Geneeskunde - UU - Oefenen

Stofwisseling 2 - B2 - Geneeskunde - UU - Notes (2015-2016)

Notes bij Spijsvertering en stofwisseling - Geneeskunde - VU (2014-2015)

Read more about Stofwisseling - Geneeskunde - Bundel
2532 reads

TentamenTests bij Stofwisseling 1, 2 - Geneeskunde UU - Studiebundel

In deze bundel zijn oefenmaterialen samengevoegd voor het vak Stofwisseling 1, 2 voor de Bachelor Geneeskunde aan de Universiteit Utrecht.

Heb je zelf samenvattingen en oefenmaterialen? Deel ze met je medestudenten!

doctor.jpg

Stofwisseling 1 - B1 - Geneeskunde - UU - Oefenbundel

Oefenvragen bij Stofwisseling I

Oefenpakket: Oefenvragen Stofwisseling I

Stofwisseling 2 - B2 - Geneeskunde - UU - Oefenen

Stofwisseling - Geneeskunde - Bundel

Samenvattingen en studiehulp voor Geneeskunde aan de Universiteit Utrecht - Bundel

Check how to use summaries on WorldSupporter.org

Online access to all summaries, study notes en practice exams
How and why use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
Using and finding summaries, notes and practice exams on JoHo WorldSupporter
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance

Online access to all summaries, study notes en practice exams

Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)

How and why use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?

For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
For compiling your own materials and contributions with relevant study help
For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.

Using and finding summaries, notes and practice exams on JoHo WorldSupporter

There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.

Use the summaries home pages for your study or field of study
Use the check and search pages for summaries and study aids by field of study, subject or faculty
Use and follow your (study) organization
- by using your own student organization as a starting point, and continuing to follow it, easily discover which study materials are relevant to you
- this option is only available through partner organizations
Check or follow authors or other WorldSupporters
Use the menu above each page to go to the main theme pages for summaries
- Theme pages can be found for international studies as well as Dutch studies

Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?

Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form

Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance

Main summaries home pages:

Main study fields:

Business organization and economics, Communication & Marketing, Education & Pedagogic Sciences, International Relations and Politics, IT and Technology, Law & Administration, Medicine & Health Care, Nature & Environmental Sciences, Psychology and behavioral sciences, Science and academic Research, Society & Culture, Tourisme & Sports

Main study fields NL:

Studies: Bedrijfskunde en economie, communicatie en marketing, geneeskunde en gezondheidszorg, internationale studies en betrekkingen, IT, Logistiek en technologie, maatschappij, cultuur en sociale studies, pedagogiek en onderwijskunde, rechten en bestuurskunde, statistiek, onderzoeksmethoden en SPSS
Studie instellingen: Maatschappij: ISW in Utrecht - Pedagogiek: Groningen, Leiden , Utrecht - Psychologie: Amsterdam, Leiden, Nijmegen, Twente, Utrecht - Recht: Arresten en jurisprudentie, Groningen, Leiden

WorldSupporter: what are the features, functionalities and rules on WorldSupporter.org?

WorldSupporter NL: hoe vind je samenvattingen en studiehulp op WorldSupporter.org en JoHo.org

Summaries and Study Assistance - Start

Follow the author: Medicine Supporter

Medicine Supporter

Work for WorldSupporter

JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world

Working for JoHo as a student in Leyden

Parttime werken voor JoHo

Statistics

3767