Een Autismespectrumstoornis (ASS) is een aangeboren neurologische ontwikkelingsstoornis die gekenmerkt wordt door verschillen in de manier waarop de hersenen informatie verwerken. Mensen met ASS ervaren de wereld anders dan mensen zonder ASS. Dit kan leiden tot moeilijkheden in sociale interactie, communicatie en gedrag.

Wat zijn de belangrijkste symptomen van een autismespectrumstoornis?

• Sociale interactie en communicatie:
  • Moeilijkheden met het begrijpen en uiten van non-verbale cues, zoals gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal.
  • Moeilijkheden met het aangaan en onderhouden van relaties.
  • Beperkt, repetitief of ongebruikelijk taalgebruik.
  • Precieze taalopvatting (alles letterlijk nemen).
  • Moeilijkheden met het begrijpen van humor en sarcasme.
• Gedrag:
  • Beperkte, repetitieve interesses en activiteiten.
  • Stereotyp gedrag, zoals wiebelen, flapperen of handwringen.
  • Overgevoeligheid of ongevoeligheid voor zintuiglijke prikkels (geluid, licht, tast, etc.).
  • Routines en planningen zijn erg belangrijk.
  • Verandering kan erg lastig zijn.

Waarom is een autismespectrumstoornis belangrijk?

ASS kan een aanzienlijke impact hebben op het leven van een persoon. Mensen met ASS kunnen moeite hebben met:

• Sociale relaties: Vriendschappen en romantische relaties kunnen moeilijk zijn.
• Onderwijs: Leren in een traditionele schoolomgeving kan uitdagend zijn.
• Werk: Het vinden en behouden van een baan kan moeilijk zijn.
• Zelfstandigheid: Wonen en zorgen voor zichzelf kan moeilijk zijn.

Prevalentie in Nederland

In Nederland is ongeveer 1% van de kinderen en volwassenen gediagnosticeerd met ASS. De aandoening komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes.

Hoe werkt een autismespectrumstoornis in de praktijk?

De oorzaken van ASS zijn niet volledig begrepen. Er is waarschijnlijk een complexe wisselwerking tussen genetische en omgevingsfactoren.

Praktijkvoorbeeld

Een kind, Lisa, heeft moeite met het maken van vriendjes. Ze begrijpt de sociale regels niet goed en ze heeft moeite om met andere kinderen te praten en te spelen. Lisa is ook erg gevoelig voor geluid en ze wordt snel overweldigd in drukke omgevingen. Lisa's symptomen wijzen op een Autismespectrumstoornis.

Wat is de behandeling van een autismespectrumstoornis?

De behandeling van ASS is gericht op twee belangrijke doelen:

1. Symptomen verminderen:

• Gedragstherapie: Dit is de meest gebruikte therapie voor ASS. Er zijn verschillende vormen van gedragstherapie die effectief kunnen zijn, waaronder:
  • Applied Behavior Analysis (ABA): ABA richt zich op het aanleren van gewenst gedrag en het verminderen van ongewenst gedrag door middel van positieve bekrachtiging en andere gedragstechnieken.
  • Sociale vaardigheidstraining: Deze training leert mensen met ASS sociale cues te begrijpen en te interpreteren, effectief te communiceren en gezonde relaties op te bouwen.
  • Cognitieve gedragstherapie (CGT): CGT helpt mensen met ASS om negatieve gedachten en overtuigingen te identificeren en te veranderen, en om gezondere coping-mechanismen te ontwikkelen.
• Ergotherapie: Ergotherapie helpt mensen met ASS om dagelijkse activiteiten uit te voeren, zoals aankleden, eten en zelfstandigheid te bevorderen. De ergotherapeut kan ook helpen met sensorische integratieproblemen, waardoor prikkels beter verwerkt kunnen worden.
• Sensorische integratietherapie: Deze therapie richt zich op het verbeteren van de manier waarop de hersenen zintuiglijke informatie verwerken. Dit kan helpen om overgevoeligheid of ongevoeligheid voor prikkels te verminderen.

2. Functioneren verbeteren:

• Ondersteuning in onderwijs: Extra begeleiding of een aangepast curriculum kan nodig zijn om succesvol te kunnen leren. Dit kan betekenen dat er extra tijd wordt gegeven voor opdrachten, dat er gebruik wordt gemaakt van visuele hulpmiddelen of dat er individuele begeleiding wordt geboden.
• Jobcoaching: Jobcoaching kan mensen met ASS helpen om een baan te vinden en te behouden. De jobcoach kan helpen met solliciteren, het voorbereiden op een sollicitatiegesprek en het aanpassen aan de werkomgeving.
• Leefvaardigheidstraining: Leefvaardigheidstraining leert mensen met ASS om zelfstandig te wonen en voor zichzelf te zorgen. Dit kan taken omvatten zoals koken, schoonmaken, het beheren van geld en het gebruik van het openbaar vervoer.

Medicatie:

In sommige gevallen kan medicatie worden gebruikt om symptomen van ASS te behandelen, zoals angst, hyperactiviteit of slaapproblemen. Medicatie kan de behandeling met therapie ondersteunen, maar het is op zich geen vervanging voor therapie.

Aandachtspunten

• ASS is een spectrumstoornis. Dit betekent dat de symptomen per persoon kunnen variëren van mild tot ernstig.
• Er is geen pasklare benadering voor de behandeling van ASS. Wat voor de ene persoon werkt, werkt misschien niet voor de andere.
• Vroege diagnose en interventie zijn belangrijk. Hoe eerder een kind met ASS wordt gediagnosticeerd, hoe effectiever de behandeling kan zijn.
• Ondersteuning voor het hele gezin is belangrijk. ASS heeft een impact op het hele gezin, en er is ondersteuning beschikbaar voor ouders, broers en zussen en andere gezinsleden.