Summary and study notes

Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Equity theory. Dit is de kosten-baten theorie. Volgens de equity theory zijn individuen het meest tevreden met hun relatie wanneer de verhouding kosten-baten gelijk is met hun partner. Wanneer de relatieve uitkomsten gelijk zijn (equity) is er relatiestabiliteit. 

Interdependence theory. De verhouding tussen kosten en baten wordt niet alleen bepaald door tevredenheid, maar er moet ook worden gekeken naar het comparison level (CL) = wat zijn mijn uitkomsten vergeleken met wat ik verwacht in een relatie? Tevredenheid is ook niet de enige factor die de stabiliteit bepaalt, maar ook comparison level of alternatives (CL_alt) = wat zijn de uitkomsten die ik elders kan krijgen? Onder het interdependence theory model vallen ook het Levingers Barrier model en het Investment model.

Vulnerability-Stress-Adaptation Model. Dit model beschrijft wel de individuele verschillen, stressvolle gebeurtenissen en eerdere ervaringen. Het is vrij dynamisch, de relaties gaan beide kanten op. Dit maakt het wel lastiger te toetsen door de complexiteit van het model. Het geeft wel handvaten om stabiliteit van relatie te voorspellen. 

Ontwikkelingen over tijd.

• Disillusionment: gevolg van teleurstelling (afname in positiviteit).
• Emergent distress: ontwikkelen zich over tijd (toename in negativiteit).
• Enduring dynamics: problemen zijn al te voorspellen aan begin van relatie (kijkt naar individuele verschillen). 

Relatiestabiliteit vergroten. Dit kan door relatietherapie, dit is een werkzame methode voor veel koppels. Echter zoeken maar weinig koppels hulp voor hun problemen.

Rebound = relatie die vlak start na het beëindigen van een romantische relatie. De tijd na de scheiding voorspelt niet de lengte van het 2^e huwelijk. 

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

Er worden geen andere onderwerpen besproken die niet in de literatuur voorkomen. 

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken? 

Er worden geen recente ontwikkelingen besproken in dit college. 

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Het is van belang dat je de verschillende modellen goed weet te onderscheiden. 

Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen? 

- Tevredenheid en persoonlijkheid bepalen de stabiliteit van een relatie. Waar of niet waar? 

Waar. Tevredenheid en persoonlijkheid bepalen de stabiliteit van een relatie. Echter zijn er nog meer factoren die de stabiliteit van een relatie bepalen, zoals alternatieven, afhankelijkheid en aantrekking. 

Hoorcollege aantekeningen

Heeft relatietevredenheid iets te maken met relatiestabiliteit? Er zijn verschillende theoretische perspectieven die hierbij een model hebben ontwikkeld. 

Equity theory – kosten-baten theorie, geen aandacht voor individuele en culturele verschillen

Wat zijn de 5 belangrijkste baten/kosten van een romantische relatie? Baten: kameraadschap, gevoelens van liefde, zelfvertrouwen, steun, geluk en seksuele bevrediging. Kosten: opofferingen, geen vrijheid om te daten, tijd/energie, slechter voelen over jezelf en ruzies/stress. Vooral bij de kosten lopen mannen en vrouwen wat meer uiteen dan bij de baten. Een relatie bestaan uit een uitwisseling van kosten en baten. Wanneer de relatieve uitkomsten gelijk zijn (equity) is er relatiestabiliteit. Relatieve uitkomsten worden berekend door de baten te delen door de kosten, deze uitkomst moet gelijk zijn. 

Beperkingen van dit model zijn dat equity wel gerelateerd is aan tevredenheid, maar amper aan stabiliteit. Abslotue niveau van belonende uitkomsten (baten) zijn een betere voorspeller van tevredenheid. 

• Exchange relationships zijn gericht op input (‘record keeping’), reciprocity en equity. Hierbij ben je niet verantwoordelijk voor elkaars behoeften. 
• Communal relationship zijn geircht op elkaars behoeften (‘needs’). Communals verwachten niks terug. 

Dit zijn individuele verschillen. 

In een onderzoek is gekeken of beide typen mensen een baten-kosten analyse bijhouden. In dit experiment moesten mensen een woordzoeker maken, waarbij de keuze was voor de tweede persoon om met een andere kleur verder te werken zodat het verschil in prestatie kon worden gezien. In communal relationships werd er voornamelijk gekozen voor dezelfde kleur pen, dus dit houdt in dat zij geen input bijhouden. Dit spreekt de equity theory tegen. 

In een ander onderzoek werd de tevredenheid van een huwelijk beoordeeld op basis van underpaid, equity of overpaid groepen. Dit onderzoek liet zien dat exchange relaties het meest tevreden zijn wanneer beide partners gelijke salaris kijken (equity). De equity theory lijkt alleen toepasbaar te zijn op exchange relaties. Aangezien communal relationships geen verschil lieten zien in tevredenheid gebaseerd op de verdeling van salaris. Meer communal georiënteerd lijdt tot meer tevredenheid in relatie. 

Naast individuele verschillen zijn er ook culturele verschillen. De VS laat zien dat huwelijken het meest tevreden zijn met equity. In Nederlands is de tevredenheid gelijk bij equity als bij overbetaald. 

Interdependece theory

De interdependence theory is een reactie op de equity theorie. 

• De verhouding tussen kosten en baten bepalen niet alleen de tevredenheid in een relatie. Er moet worden gekeken naar het comparison level (CL) = wat zijn mijn uitkomsten vergeleken met wat ik verwacht in een relatie? Als je uitkomsten hoger zijn dan je verwacht, ben je meer tevreden. Wanneer je uitkomsten lager zijn dan je verwachtingen, ben je minder tevreden. 
• Tevredenheid is ook niet de enige factor die de stabiliteit bepaalt. Comparison level of alternatives (CL_alt) = wat zijn de uitkomsten die ik elders kan krijgen? Indien uitkomsten in huidige relatie hoger zijn dan CL_alt, ben je stabieler in je relatie. 

Levingers barrier model

Gebaseerd op interdependence theory. Stabiltieit wordt bepaald door:

• Aantrekking: alle baten (sociale status, veiligheid, seksuele bevrediging)
• Alternatieven: aantrekkelijke alternatieven tov je relatie (iemand anders, alleen zijn, carrière, reizen) 
• Barrieres: alle kosten (sociale druk, religie, financiële kosten)

Investment model

Uitbreiding op CL en CL_alt model. Stabiliteit (naast tevredenheid en alternatieven) wordt bepaald door mate van investeringen. Tevredenheid alleen is niet genoeg. Het is empirisch toetsbaar, veel ondersteuning. Nadelen zijn geen individuele verschillen of stressvolle gebeurtenissen die worden meegenomen en het is een intrapersoonlijk model, terwijl het in een relatie gaat om interactie. 

Mishandelde vrouwen blijven vaak toch bij hun partner, omdat afhankelijkheid een hele sterke voorspeller is voor stabiliteit. Nog sterker dan tevredenheid of investeringen. 

Vulnerability-Stress-Adaptation Model

Dit model beschrijft wel de individuele verschillen, stressvolle gebeurtenissen en eerdere ervaringen. Het is vrij dynamisch, de relaties gaan beide kanten op. Dit maakt het wel lastiger te toetsen door de complexiteit van het model. Het geeft wel handvaten om stabiliteit van relatie te voorspellen. 

Ontwikkelingen over tijd

Relatieproblemen zijn het gevolg van:

• Disillusionment: gevolg van teleurstelling (afname in positiviteit).
• Emergent distress: ontwikkelen zich over tijd (toename in negativiteit).
• Enduring dynamics: problemen zijn al te voorspellen aan begin van relatie (kijkt naar individuele verschillen). 

Onderzoek van Huston et al. (2001): Hangt relatiekwaliteit in de eerste twee samen met relatiekwaliteit later? De relatiekwaliteit aan het begin van de relatie voorspelt de relatiekwaliteit (bewijs voor enduring dynamics). Echtscheiding werd beste voorspelt door de afname in gevoelens van liefde en affectie (bewijs voor disillusionment model). Dit onderzoek vond geen ondersteuning voor emergent distress model. 

Wat kunnen we doen om relatie-instabiliteit te voorkomen?

Er zijn zelfboeken en relatietherapieën. In VS is prevention and relationship enhancement program (PREP) een veelgebruikte therapie en in Nederland de Houd me vast cursus. Deze cursussen bespreken de onderwerpen: verbeteren van communicatie en conflicthantering. Onderzoek naar de houd me vast cursus liet zien dat in de wachtrij staan al positieve gevolgen heeft voor de relatie. Het opmerkelijke verschil zit bij de follow up meting: mensen die zichzelf opgegeven houden het een positieve effect langer aan dan de mensen die zijn klinisch door gewezen. De mensen die zijn doorverwezen kenmerken zich door meer psychologische klachten en onveilige hechting, waardoor zijn minder baat hebben bij de cursus. 

Relatietherapie helpt wel, 65 tot 80% van de paren die in therapie gaan ondervindt een verbetering in de relatie. Het maakt niet zo zeer uit welke therapie en het is de vraag of het blijvende veranderingen zijn. Echter, partners zoeken niet zo snel hulp vanwege de barrière. Vrouwen, hoogopgeleiden en hoge stress ervaren dragen bij aan het sneller herkennen van het probleem. Bij mannen is het meest voornamelijk probleem seks. Vrouwen overwegen therapie sneller dan mannen en zullen ook sneller op zoek gaan naar therapie. Oudere partners zullen sneller therapie zoeken dan jongere partners. Vrouwen zetten vaker de eerste stap. Seksuele ontevredenheid is een belangrijke voorspeller bij mannen. 

Als het dan toch fout gaat...

De gevolgen van een verbroken relatie zijn veel negatieve emoties, je bent in een soort van rouw. Daarnaast zal je zelfconcept veranderen, omdat je een deel van jezelf verliest als je uit elkaar gaat. Dit zorgt voor veel stress. Je weet niet meer wie je bent. 

Toch is er ook goed nieuws. Het werkelijke niveau van distress zal afnemen over tijd. De distress is minder erg dan je denkt (affective forecasting). We worden psychologisch sterker na een crisis. Je vertoont meer zelfacceptatie, meer zelfstandigheid en meer waardering voor omgeving/familie/vrienden. Dit zie je het meest bij vrouwen. 

Rebound = relatie die vlak start na het beëindigen van een romantische relatie. De tijd na de scheiding voorspelt niet de lengte van het 2^e huwelijk. Studenten met break-up ervaring ervaren beter algemeen welzijn wanneer ze minder lang single zijn tussen oude en nieuwe relatie. Wanneer hechting wordt meegenomen in onderzoeken blijkt dat mensen die angstig gehecht zijn, als zij een nieuwe relatie ingaan, ze minder gehecht zijn aan hun ex. Ze komen op die manier makkelijker over hun ex heen wanneer ze een nieuwe relatie hebben.