Er bestaat een verhoogd risico op gestoorde ontwikkeling, diabetes en hypertensie in het latere leven van het kind wanneer een verminderde foetale groei bestaat. Bovendien vergroot een verminderde foetale groei de kans op perinatale morbiditeit en mortaliteit. Er bestaat een verschil tussen foetale groeivertraging en foetale groeibeperking. Wanneer een longitudinale groeicurve ontbreekt en te kleine foetale maten of een te laag geboortegewicht aanwezig is, wordt gesproken van een foetale groeibeperking. Het foetale gewicht en geboortegewicht worden geschat met een afkapwaarde van het tiende percentiel van de referentiepopulatie. Echo biometrie kan gebruikt worden in de preterme periode om de intra-uteriene groei te bepalen. De intra-uteriene groei kan ook gemeten worden met behulp van een customized growth chart waarbij de lengte, het gewicht en het ras van de moeder bijgehouden worden, maar ook het geslacht van de foetus en de zwangerschapsduur.

Incidentie van foetale groeibeperking

Er bestaat een incidentie van drie tot tien procent foetale groeibeperking.

Etiologie van foetale groeiebeperking

De aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof en de uitscheiding van afvalstoffen en de individuele groeipotentie bepalen de groei van de foetus. Er bestaat een kans op utero-placentaire circulatoire insufficiëntie wanneer de placentaire voedingscapaciteit afneemt. Er bestaat een associatie tussen utero-placentaire insufficiëntie en zwangerschapshypertensie en pre-eclampsie, maar dit hoeft niet per definitie zo te zijn. Foetale groeibeperking kan veroorzaakt worden door chronische hypertensie bij de moeder. Ook wanneer de moeder bekend is met een nieraandoening, is de kans op een verminderde uteroplacentaire circulatie verhoogd. Er bestaat ook een associatie tussen de aanwezigheid van fosfolipiden antistoffen en een foetale groeibeperking, net als een chronische restrictieve longaandoening. Wanneer een ernstige functiestoornis van het hart aanwezig is, is de kans op een foetale groeibeperking ook groter.

Vroeggeboorte staat in verband met anemie. Afhankelijk van de dosis van roken bestaat er een verband tussen roken en een laag geboortegewicht, foetale groeibeperking, perinatale sterfte en abruptio placentae, maar het beschermt tegen pre-eclampsie. Er bestaat een verband tussen alcohol en een gestoorde mentale ontwikkeling van het kind. Er bestaat een verband tussen het gebruik van meerdere drugs en beperking van de foetale groei. Er bestaat mogelijk een verband tussen de mate van bloeddrukverlaging en een lager geboortegewicht. Anticonvulsiva kunnen zorgen voor een twee keer zo grote kans op foetale groeibeperking.

Een lage sociaaleconomische status vergroot vaak ook de kans op een foetale groeibeperking, vanwege een groter gebruik van bovenstaande middelen.

Wanneer zwangeren jonger zijn dan veertien hebben zij een grotere kans op een vroeggeboorte of een foetale groeivertraging. Ook het leven op grote hoogte zorgt voor een lager geboortegewicht.

Wanneer er zes maanden of minder tussen twee opeenvolgende zwangerschappen zit, is de kans op foetale groeibeperking ook groter. De kans op congenitale afwijkingen is groter bij kinderen met een laag geboortegewicht dan bij kinderen met een normaal geboortegewicht. Een congenitale infectie, zoals toxoplasma gondii, rubella, herpes, cytomegalie, parvo B19 en coxsackie kunnen eveneens zorgen voor een foetale groeibeperking. Risico indicatoren voor foetale groeibeperking zijn medische ziekten, roken en complicaties tijdens een eerdere zwangerschap.

Diagnostiek van foetale groeibeperking

Wanneer de zwangerschap 37 weken of langer duurt, is een schatting van het foetale gewicht of palpatie voldoende. De berekening van het geboortegewicht kan ook gedaan worden aan de hand van de hoofdomtrek (HC), distantia biparietalis (DBP), abdominale omtrek (AC) en femur lengte (FL). In een hoog risicopopulatie is een driewekelijkse echo effectiever dan palpatie om de diagnose foetale groeibeperking te stellen. Doppler onderzoek van de arteria umbilicalis in een hoog risicopopulatie kan zorgen voor een verhoogd risico op perinatale sterfte en interventies dat vermindert. Het perinataal risico is gerelateerd aan de ernst van de groeibeperking en de duur van de zwangerschap waarbij geboorte noodzakelijk wordt vanwege de foetale conditie.

Lange termijn gevolgen van foetale groeibeperking

Kinderen die te vroeg geboren zijn met een laag gewicht hebben een vergrote kans op handicaps en cognitieve stoornissen. Kinderen die op tijd geboren zijn met een laag gewicht hebben geen vergrote kans op handicaps en cognitieve stoornissen.

Behandeling

Preventieve maatregelen voor het voorkomen van een foetale groeibeperking zijn het stoppen met roken en innemen van toxische stoffen. Corticosteroïden worden eenmalig geadviseerd wanneer het kindje voor de 34^e week van de zwangerschap verwacht geboren te worden om de longrijping te bevorderen.

Aanbevelingen met betrekking tot foetale groeibeperking

Het stoppen met roken wordt sterk aangeraden gedurende de zwangerschap om een foetale groeibeperking te voorkomen. Echo biometrie of Doppler onderzoek kan niet bijdragen aan een verbeterde perinatale uitkomst bij een laag risicopopulatie, maar wel bij een hoog risicopopulatie. De behandeling van foetale groeibeperking bestaat uit bewaking en bepaling van de foetale conditie en het optimale geboortemoment.