Relatie van adolescenten worden steeds vaker beschouwd als mogelijk belangrijke factoren in individuele ontwikkeling en welzijn. De term “romantische relatie” refereert naar een gelijkwaardige erkenning van het ondergaan van vrijwillige interactie. Romantische relaties hebben in vergelijking met andere gelijke relaties een onderscheidende intensiteit, gemarkeerd door uitdrukkingen van affectie of seksueel gedrag. Deze definitie geldt ook voor relaties met dezelfde sekse en met de andere sekse. De term “romantische ervaringen” refereert naar een grotere categorie activiteiten en cognities, inclusief relaties en ook verscheidene gedragsmatige, cognitieve en emotionele fenomenen die geen directe ervaringen met een romantische partner bevatten. Deze categorie bevat fantasieën, van één kant komende aantrekkingskracht (crushes), interacties met potentiële romantische partners, en korte niet romantische, seksuele ontmoetingen. Tegen het midden van de adolescentie (leeftijd 14 tot 17 jaar)zijn de meeste individuen ooit betrokken geweest bij tenminste een romantische relatie. In het laatste decennium wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar adolescente romantische relaties dan in de vorige eeuw. Voor 1999 de kleine hoeveelheid beschikbare informatie grotendeels beschrijvend. De primaire focus waren de percepties van adolescenten van potentiële partners en de mate van date activiteit. Interesse in de betekenis voor individuele ontwikkeling was beperkt tot de associatie met onaangepastheid en negatief gedrag.

Theoretische en Methodologische overwegingen

Onderzoekers werden geconfronteerd met vier methodologische uitdagingen tijdens het ontwerpen en interpreteren van studies van adolescente romantische relaties:

1. Kwesties over de operationele definitie.

2. Representativiteit van steekproeven.

3. De vergankelijkheid en instabiliteit van adolescente relaties.

4. De interdependentie van dyadische data.

Operationele definities: conceptualisaties van adolescente romantische relaties zijn opvallend consistent binnen bestaande studies, er bestaat echter geen standaard operationele definitie noch is het bredere domein van de romantische ervaringen goed gespecificeerd. De verschillen in definitie zijn van invloed op de schattingen over de frequentie en duur van romantische relaties, en waarschijnlijk dus ook op de bevindingen van de onderzoekers. Het verkrijgen van representatieve steekproeven: de aard en functies van adolescent romantische relaties kunnen verschillen tussen diverse culturele, raciale, en socio-economische contexten. Onderzoekers proberen deze verschillen af te vangen door middel van diversiteit in hun steekproef strategieën, maar deze taak is moeilijk. Ongeacht hoe de steekproef is verkregen, adolescenten en ouders die toestemming hebben gegeven aan het deelnemen in onderzoek aan adolescente romantische relaties kunnen systematisch verschillen van adolescenten die niet bereid zijn om mee te werken. Korte duur en instabiliteit van relaties: onderzoekers die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling krijgen te maken met de specifieke uitdaging van de relatieve vergankelijkheid van adolescenten romantische relaties. Relaties kunnen komen en gaan voordat de onderzoekers de mogelijkheid hebben gehad om hen te bestuderen. Onderlinge samenhang van data: romantische relaties zijn dyadisch en dus is de data van de deelnemers is niet onafhankelijk.

De processen van een romantische relatie tijdens de adolescentie

Een fundamentele uitdaging in onderzoek naar romantische ervaringen van adolescenten is het identificeren van de relevante dimensies van variatie. Collins (2003) heeft vijf kenmerken afgebakend met gedocumenteerde relevantie voor de huidige en/of significantie op lange termijn voor individueel functioneren en de verdere ontwikkeling:

• Romantische betrokkenheid.

• Partner identiteit.

• Kwaliteit van de relatie

• Cognitieve en emotionele processen in de relatie.

Betrokken worden in romantische relaties en de frequentie van romantische ervaringen zijn ingebed in het sociale systeem van de adolescent. Voor de adolescentie komen interacties vooral voor met peers van hetzelfde geslacht. Aansluiting bij groepen met gemengde geslachten volgt vaak in de vroege tot middel adolescentie. Het zorgt voor de vooruitgang van vriendschappen met hetzelfde geslacht naar dyadische romantische relaties. Tijdens de tienerjaren besteden jonge mensen veel van hun tijd met peers van het andere geslacht en met romantische partners. Tijdens de vroege volwassenheid besteedt men meer tijd met romantische partners, ten koste van de betrokkenheid bij vrienden en groepen. Culturele normen zijn ook van invloed op de activiteiten die verwacht worden en goedgekeurd worden tijdens het daten. Er is weinig bekend over het ontwikkelingsverloop van de relaties van homo’s, lesbiennes en biseksuele adolescenten. De gemiddelde leeftijd van een eerste ‘serieuze’ relatie met iemand van hetzelfde geslacht is 18 jaar. Schattingen van de prevalentie van homoseksualiteit variëren van 1% tot 21%, afhankelijk van de definitie. Zulke variabiliteit benadrukt het idee dat er geen simpele, gelijke verdeling bestaat tussen heteroseksualiteit en homoseksualiteit.

De eigenschappen van een romantische partner draagt bij aan zowel de onderscheidende kenmerken en potentiële ontwikkelingsgevolgen van een romantische relatie tijdens de adolescentie. Er is echter weinig bekend over de selectie van partners tijdens de adolescentie of de mate waarin de eigenschappen van een partner belangrijk zijn voor de ontwikkeling van elk lid van het adolescente koppel. Net als volwassenen zeggen adolescenten dat hun ideale partner intelligent, sociaal vaardig en fysiek aantrekkelijk is. De match tussen de ideale en actuele partners is echter nog niet onderzocht. Er is het meeste bekend over de demografische match tussen de twee adolescenten in een koppel. Onder heteroseksuele adolescenten hebben mannen de neiging om datingpartners te kiezen die ongeveer even oud zijn. Vrouwen daten vaak met mannen die veel ouder zijn. Dates zijn vaak gelijk in ras, etniciteit en andere demografische eigenschappen. De inhoud van een relatie gaat over de gedeelde activiteiten van de partners. Bij de meeste koppels hebben adolescenten het idee dat zij zelf en hun partners even veel bijdragen aan emotionele bronnen, het delen van de macht bij interactie en het delen van de verantwoordelijkheid voor het maken van beslissingen. Er zijn twee vormen van de inhoud van een relatie die de focus van aandacht hebben: seksueel gedrag en agressie tussen partners.

Alleen in het laatste decennium zijn onderzoekers, onder invloed van ontwikkelingstheorieën, begonnen te onderzoeken hoe de ontwikkelen van de seksualiteit van een adolescent verloopt van een normatief perspectief en ze begonnen de context waarbij seksueel gedrag voorkomt te onderzoeken. Wanneer romantische relaties meer intiem en toegewijd worden tijdens de late adolescentie, kunnen seksuele gedragingen een fysieke expressie van de intimiteit en toewijding van de partner representeren. Seksueel gedrag in de vroege adolescentie duidt vaker op een poging om te voorkomen dat de relatie uit gaat, of moeilijkheden met communiceren over seksueel gedrag. Agressie tussen romantische partners komt vaak voor in zowel heteroseksuele als homoseksuele romantische relaties bij adolescenten. Adolescente manen die blootgesteld worden aan grotere conflicten met de ouders zien agressie vaker als gerechtvaardigd in romantische relaties en ze geven hogere niveaus van verbale en fysieke agressie aan in hun romantische relaties. Vrouwelijk agressief gedrag in romantische relaties is daarentegen vaak niet gekoppeld aan conflicten met de ouders. De kwaliteit van de relatie gaat over de mate waarin partners intimiteit, affectie en koestering tonen.

Relaties van lage kwaliteit worden gekenmerkt door irritatie, antagonisme en erg veel conflict of controlerend gedrag. Relaties van hoge kwaliteit worden gekenmerkt door ondersteuning en intimiteit, wat ook gerelateerd is aan het functioneren en het welzijn van de betrokken individuen. Ook wordt de kwaliteit van romantische relaties tijdens de adolescntie geassocieerd met een grotere kans op positieve relaties en toewijding in de relatie tijdens de vroege volwassenheid. In longitudinaal onderzoek geven adolescenten steeds vaker aan dat hun eerste kenbare gevoelens van liefde voorkwamen op een latere leeftijd dan zij op eerdere momenten hadden aangegeven. Dit patroon laat veranderingen in persoonlijke definities van liefde zien, mogelijk het gevolg van cognitieve en emotionele rijping en meer ervaringen met relaties. Het hebben van een romantische relatie en de kwaliteit van die relatie is meestal geassocieerd met gevoelens van eigenwaarde. Individuele verschillen in cognitieve en emotionele processen spelen ook een belangrijke rol in romantische relaties. Een opvallend geval is het fenomeen van gevoeligheid voor afwijzing, wat gaat over de neiging van individuen om angstig te verwachten, zien en overreageren op afwijzing. Individuen die erg gevoelig zijn voor afwijzing geven aan minder tevreden te zijn met hun relaties en hebben vaker depressieve symptomen.

Inter-persoonlijke contexten

Het hebben van veel vrienden van het andere geslacht en leuk gevonden worden door veel peers tijdens de adolescentie is gecorreleerd aan huidige date patronen en date patronen in de toekomst. Algemene sociale competentie met peers wordt geassocieerd met de activiteit van romantische relaties tijdens de vroege en middel adolescentie. Vrienden dienen ook als modellen en bronnen van sociale steun voor het beginnen en behouden van romantische relaties en ook voor perioden waarin het minder goed gaat met de relatie. Vrienden dragen dus mogelijk bij aan variaties in de kwaliteit van latere romantische relaties. Koestering bevattend opvoeden tijdens de adolescentie is voorspellend voor warmte, steun en weinig vijandigheid jegens romantische partners tijdens de vroege volwassenheid. De mate van flexibele controle, samenhang en respect voor de privacy die ervaren wordt in families is positief gerelateerd aan intimiteit in romantische relaties tijdens de late adolescentie, met vooral sterke banden bij vrouwen.

Belang van romantische relaties bij adolescenten

De ontwikkelingssignificantie van romantische relaties is afhankelijk van de gedragsmatige, cognitieve en emotionele processen die voorkomen binnen de relatie, van de individuele eigenschappen van de adolescenten (leeftijd, hechtingsstijlen, gevoeligheid voor afwijzing en geslacht) en de contexten waarbinnen die voorkomen. Ophopende vondsten laten statistisch betrouwbare associaties zien tussen de romantische ervaringen van adolescenten en meerdere aspecten van de individuele ontwikkeling: het vormen van een persoonlijke identiteit, aanpassing aan veranderingen in familiale relaties, het onderhouden van harmonische relaties met peers, wel of niet slagen op school, vooruitkijken naar toekomstige carrières en het ontwikkelen van seksualiteit (onafhankelijk van de mate van seksuele activiteit).