Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
A. Dworkin en coherentie
1. Briain Jansen (behoort niet tot de voorgeschreven literatuur) stelt dat in de visie van Dworkin rechtsregels ‘slechts betekenis [krijgen] als onderdeel van het recht als een samenhangend en integer geheel.’
Leg uit welke rol samenhang, oftewel coherentie, speelt in de theorie van Dworkin. Rechtsbeginselen moeten passen en een rechtvaardiging geven bij het rechtssysteem. Dit maakt het tot een coherent en consistent geheel.
2. Eén van de punten waarop Dworkins theorie veel is aangevallen is precies de rol van coherentie. Critici (waaronder de hedendaagse ‘opvolgers’ van het rechtsrealisme, de Critical Legal Scholars, maar ook een hedendaagse leerling van Hart, namelijk Joseph Raz) stellen dat een omvattende coherente interpretatie van het recht helemaal niet mogelijk is.
Heeft u een vermoeden waar zij die kritiek op stoelen? (Staat niet vermeld in de stof, maar wellicht heeft u een idee!). Dworkin hanteert de constructieve interpretatie. Kenmerkend voor de constructieve interpretatie is dus dat rechtsregels, beginselen en de conceptie van moraal een onlosmakelijk geheel vormen. Uit de conceptie van moraal kan je volgens Dworkin beginselen halen. Door middel van de beginselen kan je volgens Dworkin de gaten in het recht dichten. De moraal die in de samenleving leeft kan echter veranderen. Doordat de moraal in de samenleving kan veranderen zullen de beginselen die je uit de moraal kan destilleren derhalve ook veranderen. Doordat de beginselen en de moraal veranderen zal derhalve ook het enige juiste antwoord veranderen. De gaten in het recht worden elke keer opgelost door beginselen die zijn veranderd, doordat de moraal in de samenleving ook is veranderd.
Er zijn ook mensen die stellen dat het recht een lappendeken is van verschillende beginselen en dat je derhalve ook strijdigheden hebt in het recht.
B. Interpretatieve vraagstelling
In het schema van ‘het landkaartje’ is de interpretatieve vraag precies op de grens tussen descriptieve en normatieve vragen geplaatst. Kunt u dit uitleggen in het licht van de stof van deze week? Dworkin doet vooral normatieve uitspraken over wat een juiste rechterlijke beslissing is. Dworkin doet eveneens interpretatieve uitspraken. Dworkin probeert het recht uit te leggen als een coherent en consistent geheel. De nadruk ligt op het normatieve en het interpretatieve element.
C. Dworkin en het Elektriciteitsarrest
Een belangrijke uitspraak over de thematiek van interpretatie is het Elektriciteitsarrest (HR 23 mei 1921, NJ 1921, 564), waarin de Hoge Raad
tot de slotsom komt dat onder ‘enig goed’ in de omschrijving van diefstal in art. 310 WvSr ook elektrische energie gerekend moet worden.
Vorige week hebben we gevraagd hoe vanuit Harts theorie over de bepaaldheid van het recht de redenering van de Hoge Raad in het Elektriciteitsarrest geanalyseerd kan worden. Nu vragen we u een analyse vanuit de theorie van Dworkin te geven. In dit arrest ging het om een tandarts die elektriciteit aftapte. De vraag was of de elektriciteit aangemerkt kon worden als een goed. Dit was het geval, omdat het een vermogensobject was. Vanuit de theorie van Dworkin zou je een beroep kunnen doen op het schadebeginsel. Je dient een ander immers geen schade te berokkenen. Je zou ook een beroep kunnen doen op andere rechtsregels waarin dit beginsel tot uitdrukking komt. Je zou misschien kunnen zeggen dat de HR het wegnemen van elektriciteit op een lijn stelt met een goed. De uitspraak van de HR sluit in die zin goed aan bij eerdere uitspraken waarin iemand is veroordeeld voor diefstal. Bovendien keuren wij het wegnemen van elektriciteit niet goed.
D. Recht en moraal bij Dworkin
Vorige week is de verhouding tussen rechtsregels en morele regels bij Hart aan de orde gekomen. Wat is Dworkins positie ten aanzien van de verhouding tussen rechtsregels en morele regels? Waarin zit het cruciale verschil met Harts positie? Hart stelt dat recht en moraal niet onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Het recht kan volgens Hart de moraal weerspiegelen, maar er is geen noodzakelijk verband. Volgens Hart zijn er bovendien ook regels die niets met moraal te maken hebben. Volgens Dworkin is het recht een naadloos geheel. De gaten in het recht worden opgevuld door middel van de constructieve theorie. Deze theorie houdt in dat de regels, beginselen en de politieke moraal een onlosmakelijk geheel met elkaar vormen. In het geval er onduidelijkheid bestaat dien je te kijken naar de politieke moraal. Uit de politieke moraal kan men een aantal beginselen destilleren. Aan de hand van deze beginselen kunnen de gaten in het recht opgevuld worden. Het verschil zit hem er dus in dat moraal en recht volgens Hart niet onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, bij Dworkin is dat wel het geval.
Volgens Hart wordt een norm een rechtsregel door de bron. Een regel is een rechtsregel als deze te herleiden is tot een secundaire regel. De regel moet door het bevoegde orgaan zijn vastgesteld op basis van de secundaire regel. Op grond van deze toets is de moraal geen criterium. Er is een geen verband. De naziwetten waren ook vastgesteld op basis van secundaire regels, maar het waren geen morele regels. Dworkin zou daarop zeggen dat de beginselen meegewogen moeten worden. De beginselen hebben volgens Dworkin een moreel gehalte, waardoor er geen sprake is van een scheiding tussen recht en moraal. Volgens Dworkin is de test van Hart niet voldoende. Als we willen weten wat een norm tot een rechtsregel maakt is het niet voldoende om na te gaan wat de bron van die rechtsregel is. Sommige onderdelen van het recht zijn niet in wetten vastgelegd. In dat geval gaat het om ongeschreven beginselen. Deze beginselen kunnen we vinden als we het rechtssysteem als geheel gaan interpreteren en daarbij op zoek gaan naar samenhang. Dat betekent dus ook dat rechtsregels die in strijd zijn met morele beginselen buiten toepassing moeten gelaten, ook al zijn ze vastgesteld op basis van een secundaire regel.
Integratievak algemene rechtsleer (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 1 (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 2 (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 1 (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 2 (2016/2017)
- P.B. Cliteur, 'Amerikaans realisme' (Integratievak algemene rechtsleer 2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 3 (2016/2017_
- Ton Derksen, 'De ware toedracht', deel IV (Integratievak algemene rechtsleer 2016/2017)
- Overzicht week 1 Integratievak Algemene Rechtsleer (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 3 (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 4 (2016/2017)
- Van Domselaar, ‘Moral Quality in Adjudication: On Judicial Virtues and Civic Friendship.’ (Integratievak algemene rechtsleer 2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 4 (2016/2017)
- Overzicht week 4 Integratievak Algemene rechtsleer (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 5 (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 5 (2016/2017)
- Overzicht week 5 Integratievak Algemene Rechtsleer (2016/2017)
- Overzicht week 6 Integratievak Algemene Rechtsleer (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 6 (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 6 (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 7 (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 7 (2016/2017)
- Overzicht week 7 Integratievak Algemene Rechtsleer (2016/2017)
- Hoorcollege algemene rechtsleer week 8 (2016/2017)
- Werkgroep algemene rechtsleer week 8 (2016/2017)
- Overzicht week 8 Integratievak Algemene Rechtsleer (2016/2017)
Contributions: posts
Spotlight: topics
Integratievak algemene rechtsleer (2016/2017)
Dit vak dient ertoe om bij ons de luiken open te zetten. Het vak wil bewustzijn creëren van het feit dat we er niet enkel komen met de toepassing van het positieve recht. Het is een integratievak omdat geprobeerd wordt om de kennis te integreren. Men probeert aan te geven dat in alle...
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes and practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
2025 |
Add new contribution