Werkgroep week 8 bestuursrecht

Opdrachten

Opdracht 1

Lees onderstaande casus goed door. Identificeer al lezende bestuursrechtelijke aandachtspunten, indachtig de door u opgedane kennis in de voorgaande thema’s. Ter voorbereiding op de onderwijsbijeenkomst formuleert u schriftelijk driepotentiële tentamenvragen, gebaseerd op de onderstaande casus. De tentamenvragen dienen open vragen te zijn (geen multiple choice). Probeer daarbij een makkelijke, een gemiddelde en een moeilijke tentamenvraag te formuleren. De tentamenvragen moeten kunnen worden beantwoord aan de hand van de voor dit vak verplichte literatuur. Na het formuleren van een vraag, dient u deze ook te voorzien van een ‘standaardantwoord’. Dit antwoord dient (ook) een korte schets te bevatten van het relevante aangestipte leerstuk en (eventueel) van belang zijnde jurisprudentie. Achteraan dit thema treft u een tweetal voorbeelden aan. Tijdens de onderwijsbijeenkomst zullen de voorbereide vragen thematisch worden behandeld.

N.B. 1: u wordt verzocht de door u geformuleerde vragen en standaardantwoorden geprint en in tweevoud mee te nemen naar de werkgroep.

N.B. 2: de beste/meest geschikte vraag, inclusief standaardantwoord, zal na beoordeling (en eventueel noodzakelijk fijn slijpen) door het docententeam als tentamenvraag in de eindtoets (of de inhaal/reparatietoets) worden verwerkt.

Onderstaande casus is een vervolg op de in de zelfstudieopdrachten van Thema 7 gepresenteerde casus over ‘Respectabele Rinus’.

Casus

Rinus is ‘het gedoe’ in de gemeente Dulden helemaal zat. De burgemeester maakt hem het leven meer dan zuur en op deze manier ‘valt er voor een ondernemer geen droog brood meer te verdienen’. Hij spreekt zijn netwerk aan en raakt al snel in gesprek met de gemeente Teuge. Hier is men wél geïnteresseerd in de ondernemende plannen van Rinus. Te meer omdat de gemeente nog wat leegstaande panden op het zieltogende industrieterrein ‘het Vogelnest’ in eigendom heeft die - na een stevige verbouwing - uitermate geschikt zouden zijn voor de ‘economische activiteiten’ van Rinus. Een overeenkomst tussen partijen komt dan ook snel tot stand: Rinus koopt voor een aanzienlijk, wellicht zelfs wat té aanzienlijk, bedrag het leegstaande pand ‘De Adelaar’. Uiteraard wel onder de expliciete voorwaarde dat de gemeente de benodigde vergunningen zal verlenen.

Rinus gaat om tafel met een architect om de ideeën voor vestiging van zijn nieuwe club O.W. in ‘De Adelaar’ te concretiseren. Een grondige verbouwing moet van club O.W. de hipste en populairste club van de regio maken. De parkeerfaciliteiten om het pand heen worden grondig aangepakt om te voldoen aan de door de gemeente opgelegde parkeernomen. Ook de verkeersontsluiting zal worden verbeterd, onder meer door het instellen van éénrichtingsverkeer in enkele omliggende straten (hierna: het verkeersbesluit). Zodra het totale pakket aan maatregelen en ambities op tafel ligt, wordt op het dan nog desolate parkeerterrein bij De Adelaar een feestelijke borrel georganiseerd. De wethouder Ruimtelijke Ordening schuift aan om met Rinus, diens architect en diverse aannemers en onderaannemers het glas te heffen. De wethouder spreekt bij die gelegenheid onder meer uit dat hij trots is op zoveel ondernemingsgeest in zijn gemeente. ‘Laat dit ook een impuls en een nieuwe start zijn voor het Vogelnest’,  aldus de wethouder.

Op de afdeling Vergunningen van de gemeente Teuge is men maar druk met de ontwikkelingen. Het bouwplan moet allereerst bouwtechnisch worden getoetst. Daarnaast moet een procedure worden opgestart ten behoeve van het door Rinus beoogde gebruik omdat dit afwijkt van wat het bestemmingsplan ter plaatse toestaat. Gelukkig hoeft  er geen u.o.v. te worden opgestart. In de planregels van het bestemmingsplan is namelijk bepaald dat het college van B&W voor bepaalde categorieën afzonderlijk toestemming mag verlenen. Desgewenst kan dus worden volstaan met een ‘binnenplanse’ in plaats van een ‘buitenplanse afwijking’. Dat scheelt een hoop tijd, inspanning en kosten, zo verzucht men opgelucht op de afdeling Vergunningen.

Ambtenaar Lodderman neemt als Wabo-specialist de bouwtechnische toetsing voor zijn rekening. Daarbij constateert hij dat de plannen op verschillende punten niet voldoen aan de voorschriften uit het Bouwbesluit 2012 die betrekking hebben op brandveiligheid, meer specifiek op branddoorslag en brandoverslag. Op het periodiek afdelingsoverleg uit hij zijn zorgen over de brandveiligheid en geeft hij ter overweging mee om op die basis de vergunning voor het afwijkend gebruik (omgevingsvergunning voor van het bestemmingsplan afwijkend gebruik, de hierboven genoemde ‘binnenplanse afwijking’) te weigeren. Afdelingshoofd Peltro wuift die suggestie direct weg. Van hogerhand is de wenselijkheid van de vergunningverlening nog eens uitdrukkelijk aan hem bevestigd en bovendien staat het specialiteitsbeginsel aan weigering op deze grond in de weg, aldus Peltro.

Alle plooien worden uiteindelijk gladgestreken; de aangevraagde omgevingsvergunning op grond van de Wabo (voor bouwen en van het bestemmingsplan afwijkend gebruik) wordt in het voorjaar verleend door het college van B&W. Het verkeersbesluit wordt, na doorlopen van een uniforme openbare voorbereidingsprocedure, door het college genomen. De (ver)bouw kan beginnen. Toch?!

Die gedachte is buiten verschillende ‘goede buren’ gerekend. Diverse omringende bedrijfseigenaren zien de ‘economische activiteiten’ van Rinus niet zitten. Er is in het verleden zorgvuldig nagedacht over de branchering op het industrieterrein. Daar past een seksclub in de ogen van de omringende ondernemers totaal niet tussen. Zij vrezen bovendien imago- en daaraan gekoppeld omzetschade. Namens de ondernemers dient de ondernemersvereniging, een bloeiende vereniging gericht op het behartigen van belangen van de ondernemers op het industrieterrein, derhalve een bezwaarschrift in tegen de verleende omgevingsvergunning. In dit bezwaarschrift vraagt de vereniging bovendien, namens de ondernemers, om eventuele schade te vergoeden.

Een aantal direct omwonenden, verenigd in de speciaal hiervoor opgerichte Stichting Adelaar, Vlieg Op!, dient tegen diezelfde omgevingsvergunning eveneens een bezwaarschrift in. De omwonenden hebben met name grote bezwaren tegen de openingstijden van de club. O.W. mag tot in de late uurtjes open zijn. Dat gaat, zo is de veronderstelling, gepaard met drankgelag en geluidsoverlast. Daarnaast vreest men vanwege de grote toestroom aan bezoekers verkeersonveilige situaties en parkeerexcessen in de buurt. Enkele bezorgde burgers uit de dorpskern van Teuge, enige honderden meters verderop gelegen, komen eveneens op tegen de vergunning. Het gaat hen er om dat Teuge niet als een modern Sodom en Gomorra bekend komt te staan. In een eerder stadium hebben zij ook al een bezwaar ingediend tegen het ontwerp-verkeersbesluit, om exact deze reden. 

De verbouwing wordt ondertussen voortvarend ter hand genomen. De Bouwinspecteur van de gemeente en de Inspectie SZW houden een oogje in het zeil en zijn zeer tevreden over de wijze waarop de werkzaamheden worden verricht. Enige puntje van kritiek vanuit de Inspectie SZW is een provisorisch in elkaar gezette steiger, waarop tijdens één van de inspecties ‘even snel’ werkzaamheden werden verricht. Voor deze constatering krijgt de verantwoordelijk aannemer een schriftelijke waarschuwing.  Met behulp van vele vaklieden uit binnen- en buitenland schiet de verbouwing zienderogen op. Dan slaat echter het noodlot toe. Twee metselaars vallen tijdens hun werkzaamheden aan De Adelaar van een provisorisch in elkaar gezette steiger. Beide mannen lopen ernstig letsel op. De Inspectie SZW legt, namens de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, naar aanleiding van dit incident diverse boetes op aan de verantwoordelijk aannemer. Allereerst naar aanleiding van het arbeidsongeval. De Inspectie acht het verzuim zo ernstig dat in afwijking van de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving het boetebedrag met een factor 1.5 wordt verhoogd. Daarnaast blijken beide (Oekraïense) metselaars niet over een tewerkstellingsvergunning te beschikken. Ook daarvoor volgt een boete. Het totaalbedrag is zo hoog dat dit het faillissement van de aannemer tot gevolg heeft. De bouwwerkzaamheden worden om deze reden stilgelegd.

Ondertussen loopt de bezwaarprocedure van de ondernemersvereniging, de Stichting Adelaar Vlieg Op! en de bezorgde burgers uit de dorpskern van Teuge tegen de verleende omgevingsvergunning gewoon door. Echter zonder resultaat: medio september worden door het college van B&W alle bezwaren ongegrond verklaard en de omgevingsvergunning  gehandhaafd. Het bezwaar tegen het verkeersbesluit wordt niet-ontvankelijk verklaard.

Eind van het jaar hervat een nieuwe aannemer de werkzaamheden. Zonder verdere obstakels wordt de eindstreep gehaald. Het resultaat is schitterend, ongekend luxe en in de regio ongeëvenaard. Rinus is in zijn nopjes. De Drank- en Horecawet vergunning en de exploitatievergunning worden zonder problemen verleend. Het feest kan beginnen!

Jarenlang floreert club O.W. Met de buurt zijn goede afspraken gemaakt om overlast te beperken. Daar wordt strikt de hand aan gehouden en omwonenden zijn dan ook – bij nader inzien – zeer tevreden met zo’n prettige buur. De onderneming beantwoordt ook duidelijk aan een behoefte. Rinus heeft zijn zaken goed voor elkaar en is de koning te rijk. Buurt tevreden, werknemers tevreden, klanten tevreden, het geld klotst tegen de plinten, wat kan er nog mis?

Dan breekt de zomer van dit jaar aan. Op een zaterdagavond medio juni, normaal gesproken dé topdag qua omzet, valt de politie (met in haar kielzog toezichthouders van de gemeente en de FIOD) met veel machtsvertoon club O.W. binnen. Alle aanwezige bezoekers dienen zich te legitimeren en er worden nauwgezet verklaringen opgetekend. Alle kamers en kluisjes worden nauwkeurig doorzocht en de aanwezige administratie (inclusief computers, harde schijven, memory sticks, etc.) wordt in beslag genomen. Reden van de inval is dat uit anonieme bronnen informatie is verkregen dat in de club door de werkneemsters harddrugs wordt verhandeld en dat de exploitant daarvan op de hoogte is. Daarnaast had de Belastingdienst al enige tijd aanwijzingen dat er grootschalige belastingfraude werd gepleegd, onder meer door betalingen niet op te nemen in de omzetgegevens.

Bij de doorzoeking zijn in de tassen en kluisjes van diverse sekswerkers verpakkingen met stoffen gevonden waarvan de politie vermoedde dat het om verdovende middelen ging. Een deel van de gevonden stoffen is onderzocht door het Laboratorium Forensische Opsporing. Uit dit onderzoek bleek dat onder meer de volgende harddrugs waren gevonden: 

-1,65 gram, 2,35 gram en 2,97 gram cocaïne;

-30 ml GHB;

- 6 tabletten MDMA (XTC).

Tien dagen na de uitkomst van het onderzoek (14 juli) ploft er een aangetekende brief van de burgemeester van Teuge op de mat bij Rinus. Club O.W. dient met onmiddellijke ingang te worden gesloten en gesloten te worden gehouden voor de duur van zes maanden. Aan dit besluit legt de burgemeester ten grondslag dat er, gelet op de aangetroffen drugs, sprake is van overtreding op grote schaal van de Opiumwet in een voor publiek toegankelijke inrichting. Als club O.W. geopend blijft, levert dat een ernstig gevaar op voor de openbare orde. Er moet worden voorkomen dat club O.W. in de toekomst een rol kan blijven spelen in de handel in drugs, aldus de burgemeester onder verwijzing naar zijn Damoclesbeleid.

Rinus schakelt een gespecialiseerde advocaat in. Die vraagt met veel bombarie om een voorlopige voorziening en betoogt bij de voorzieningenrechter dat club O.W. inmiddels adequate maatregelen heeft genomen om herhaling te voorkomen. De drugs werden verkocht door een enkele - inmiddels ontslagen - sekswerker, ten behoeve van eigen financieel gewin. Er is daarom geen noodzaak om ‘de loop eruit te halen’. Daarmee heeft de sluiting niet het karakter van een herstelmaatregel, maar lijkt deze vooral gericht op leedtoevoeging.  Bovendien heeft de burgemeester onvoldoende gewicht gehecht aan de financiële belangen van Rinus en de dreigende reputatieschade. Verder was de burgemeester al op 4 juli op de hoogte van de aanwezige drugs, maar heeft hij vervolgens de sluiting van de club niet onmiddellijk geëffectueerd, aldus de advocaat. Tot slot betoogt deze dat de burgemeester vanwege bijzondere omstandigheden had moeten afzien van strikte toepassing van zijn Damoclesbeleid. 

Voorbeelden concept tentamen vragen, inclusief standaardantwoord.

Vraag 1a

Kan een verkeersbesluit met toepassing van een uniforme openbare voorbereidingsprocedure worden voorbereid? (makkelijke vraag)

Vraag 1b

Heeft afdelingshoofd Peltro gelijk als hij stelt dat het specialiteitsbeginsel er aan in de weg staat dat de vergunning geweigerd wordt op grond van de brandveiligheidsvoorschriften? (moeilijke vraag)

Antwoordindicatie