De aard van de angstresponse zelf is niet abnormaal, maar de intensiteit in verhouding tot de ernst van de dreiging wel.

Voor een diagnose moet er sprake zijn van subjectief lijden/hinder.

Bij angststoornissen worden fenomenen gecatastrofeerd.

Cruciale elementen angststoornissen (overlap tussen stoornissen)

• CS (geconditioneerde stimulus) = voorspeller van gevaar
• US (ongeconditioneerde stimulus) = gevreesd gevaar / catastrophe
• CS is een voorspelelr voor de US/UR

Toepassing: angst voor honden & sociale angst

SB = safety behavior, bedoeld om US te voorkomen.

• Emotie: subjectieve angst, reactie op CS

Anders weergegeven: angstige driehoek (&5G schema)

Heel veel angststoornissen gaan gepaard met neuroticisme: persoonlijkheidstrek om angstig te zijn, zorgen maken, piekeren, etc. Uitzondering: specifieke fobie.

Paniekstoornis: catastrofale misinterpretatie van lichamelijke sensaties

Sociale fobie: angst voor afkeuring door anderen omdat anderen tekenen van sociale angst zien

E.v. fobie: afhankelijk van aard fobie

GAD: wisselend

Comorbiditeit is hoog met andere angststoornissen, depressie en andere stoornissen (bc alcoholverslaving).

• Vuistregel: patiënt met een primaire angststoornis heeft 50% kans op (ten minste 1) comorbide stoornis

Onderscheid depressie en angststoornis: depressie is piekeren over verleden en angst is piekeren over de toekomst.

Waarom hebben sommige mensen wel een angststoornis en anderen niet?

• Neuroticisme
• Life events (meerderheid heeft geen traumatische ervaring, wel vaak algemene stressoren)

Instandhoudende factoren:

• Weinig bewijs voor: persoonlijkheid, opvoeding, vroegkinderlijke ontwikkeling
• Wel doorslaggevend: situatie en cognitie, safety behaviours en vermijdingsgedrag

Theoretisch model van informatieverwerking: we hebben een filter voor informatieverwerking.

Het filter hecht meer aandacht aan iets wat past bij iemands congruente/incongruente schema’s. De schema’s verschillen per persoon en zo kunnen individuele verschillen in stoornis ontstaan.

Aandachtsbias: kan je meten met de strooptask en de visual search paradigm. Speelt een rol bij angstige personen: ze hebben meer aandacht voor de angstcues, maar later vermijden ze deze = vigilance-avoidance pattern.

Depressieve personen hebben geen bias in de vroege aandacht.

Interpretatiebias: bepaalde cues verkeerd interpreteren. Bijvoorbeeld: bij verhoogde hartslag denken dat je een hartaanval krijgt. Homografen (één woord met twee betekenissen) kunnen gebruikt worden om interpretatiebias te meten, net zoals homofonen (twee woorden die hetzelfde klinken).

Vermijdings & veiligheidsgedrag:

• Rol safety behavior: geen disconfirmatie van gevreesde CS
• Hoe kan je dit goed achterhalen? In gesprek met cliënt, waarbij je erg inzoomt op een situatie en vervolgens vraag je over de gevreesde catastrofe.
  
  • Situatie A, gevreesde catastrofe B. Wat voor aanwijzingen zijn er voor A  B? Wat doet u om te voorkomen dat A uitloopt op B.
• Vermijdingsgedrag: wat doe je om de CS te vermijden
• Veiligheidsgedrag: de CS in aanwezig, wat doe je dan om de ‘veiligheid’ te bewaren?

Bij angststoornissen is de eerste lijn behandeling cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT richt zich op cognitieve vertekeningen als aandachtsbias en interpretatiebias en op als…dan situaties. Onderdelen zijn exposure, gedragsexperimenten, cognitieve technieken.

Exposure:

Hierbij is het belangrijk dat het uitblijven van de US toegeschreven wordt aan de slechte voorspellende waarde van de CS, en niet aan het eigen gedrag!

Gedragsexperiment: testjes om vertekeningen en als…dan verwachtingen te toetsen. Gebeurd creatief/collaboratief. Stappenplan:

Cognitieve technieken: heel veel opties, meestal gebruik je meerdere methoden.

Vragen? Laat het vooral hieronder weten en ik probeer ze te beantwoorden!

Volg me voor meer samenvattingen en hoorcollege aantekeningen!