Hoorcollege 8: Verslaving (Psychopathologie 2, UU)

Problematisch middelengebruik en verslaving zijn veel voorkomende problemen (top3).

Er zit een grote erfelijkheidscomponent aan middelengebruik.

Bij behandeling voor somberheid is stoppen met roken even effectief als of zelfs effectiever dan antidepressiva.

Behandeling angst: stoppen met roken even effectief als medicatie

Middelen veroorzaken of verergeren psychische klachten. Bij screening van psychische klachten krijg je dan veel vals positieven en ook bij de diagnostiek van psychische klachten.

Vuistregel: voor betrouwbare diagnostiek is abstinentie van alcohol noodzakelijk (2-4 weken).

Etiologische modellen:

1. Psychische stoornis is gevolg van middelengebruik
2. Middelengebruik is gevolg van psychische stoornissen (Zelfmedicatie hypothese)
3. Er is sprake van een gemeenschappelijke oorzakelijke factor
4. Stoornissen ontstaan uit een wederzijdse beïnvloeding (bi-directionele model).

Hersenziekte model:

Prefrontale cortex heeft minder controle bij een gebruikt brein. Als je hier aanleg voor hebt is dat al minder.

Middelen ‘kapen’ het beloningssysteem:

• Acuut effect van middelen: verhoging dopamine in het brein
• Bij langdurig gebruik lagere productie dopamine
• Omdat dopamine deel is van het beloningssysteem van de hersenen, is de boodschap in de hersenen dat het middel overlevingswaarde heeft voor het organisme
• Het beloningssysteem reageert dmv craving
• Craving, herinneringen, bekrachtigte responsen verminderen controle van PFC over gedrag
• Wat vervolgens kan leiden tot stoornis in het gebruik van een middel en verslaving      

Effectieve behandelingen:

• Motiverende gespreksvoering en kortdurende interventies
• Gedragstherapie
• 12 Step facilitation, Minnesotabehandeling, zelfhulpgroepen
• Farmacotherapie
• In ontwikkeling: interventies die direct aangrijpen op het brein

Het is dus behandelbaar maar de heterogeneiteit in de doelgroep verslaving is groot.

Grootste probleem is geen behandeling aangeboden krijgen.

Motivatie is een uitdaging voor een therapeut.

Valkuilen in de dagelijkse praktijk:

• Consequent blijven toepassen
• MGV volhouden bij bozige patiënten
• Terugval volledig realteren aan gebrek aan motivatie
• Overwaardering voor intrinsieke motivatie vs extrinsieke motivatie
• Ook niet-intrinsiek gemotiveerde patiënten kunnen gedrag veranderen middels externe beloningen: contingentie management

Therapist drift: therapie interfererend gedrag van de behandelaar. Vaak met goede bedoelingen, maar onbedoeld met het effect dat de behandeling mislukt.

Vragen? Laat het vooral hieronder weten en ik probeer ze te beantwoorden!

Volg me voor meer samenvattingen en hoorcollege aantekeningen!