Artikelsamenvatting bij Family therapy and systemic interventions for child-focused problems: The current evidence base van Carr - 2019 - Chapter

Dit artikel vat het bewijs voor systemische praktijk in kindgerichte problemen samen. Het maakt gebruik van een brede definitie van systemische praktijk, zoals gezinstherapie en andere gezinsgerichte interventies zoals oudertraining, door ouders geïmplementeerde gedragsprogramma's, multisystemische therapie, pleegzorg. Eén-op-één diensten en complexe interventies vallen niet onder de huidige definitie, ondanks dat dit ook systemische interventies zijn.

Meta-analyses bieden een belangrijk type bewijs om de effectiviteit van gezinstherapie te ondersteunen, omdat ze de resultaten van veel uitkomststudies statistisch synthetiseren op een relatief onbevooroordeelde manier. De eerste meta-analyses over systemische therapie uitkomststudies werden gepubliceerd in de late jaren 1980 en vroege jaren 1990. Deze meta-analyses toonden aan dat systemische therapie werkte voor een reeks problemen en even effectief en soms zelfs effectiever was dan individuele therapie.

In alle meta-analyses was de gemiddelde effectgrootte 0,65 na therapie en 0,52 na zes maanden follow-up. Deze resultaten tonen aan dat het gemiddelde behandelde gezin beter omging met kindgerichte problemen na therapie in vergelijking met gezinnen die geen therapie kregen. Het lijkt er ook op dat langere interventies grotere effectgroottes opleveren. In vergelijking met individuele therapie is systemische therapie kosteneffectiever en leidt het tot aanzienlijke medische kostencompensaties. Het is dus duidelijk dat de algehele effectiviteit, effectiviteit en kosteneffectiviteit van systemische interventies hoog zijn. Gezinstherapeuten die zich willen bezighouden met op onderzoek gebaseerde praktijken, moeten echter weten wat voor wie werkt. Het gebruik van systemische praktijk bij kindgerichte problemen zoals problemen tijdens de kindertijd, kindermishandeling en verwaarlozing, gedragsproblemen, emotionele problemen, eetstoornissen, somatische problemen en psychose zal worden besproken.

Hoe kan systemische gezinstherapie worden toegepast op problemen tijdens de kindertijd?

Gezinsinterventies zijn effectief voor verschillende problemen tijdens de kindertijd. Ongeveer een kwart tot een derde van de baby's ervaart problemen met slapen, voeden en hechten. Deze problemen kunnen gezinsaanpassing en latere ontwikkeling van het kind in gevaar brengen.

Slaapproblemen

De belangrijkste systemische interventie voor slaapproblemen tijdens de kindertijd, waarvan nachtelijke waakproblemen de meest voorkomende zijn, zijn op familie gebaseerde gedragsprogramma's.  In deze programma's worden ouders gecoacht in het verminderen of elimineren van de dutjes overdag van kinderen, het ontwikkelen van positieve bedtijdroutines, het verminderen van ouder-kindcontact voor het slapengaan of tijdens episodes van 's nachts wakker worden, het beheersen van de angst van kinderen en het introduceren van gepland ontwaken waarbij kinderen vijftien tot zestig minuten voor de spontane wakkere tijd van het kind worden gewekt. Een systematische review en meta-analyse van zestien gecontroleerde studies en een kwalitatieve analyse geven aan dat zowel familiegebaseerde als farmacologische interventies effectief zijn op de korte termijn, maar alleen systemische interventies hebben positieve langetermijneffecten op de slaapproblemen van kinderen.

Voedingsproblemen

Voedingsproblemen in de kindertijd omvatten zelfvoedingsproblemen, slikproblemen, frequent braken, voedselweigering en problemen bij het aankomen van gewicht. Bij voedselweigering is er weigering om alle of de meeste voedingsmiddelen te eten, wat resulteert in een niet-naleving van de caloriebehoeften of afhankelijkheid van aanvullende sondevoeding. Op familie gebaseerde gedragsprogramma's zijn de belangrijkste systemische interventie voor het aanpakken van voedselweigering en andere problemen met het voeden van baby's. Deze programma's omvatten ouders die opeenvolgende benaderingen van passend voedingsgedrag op een niet-angstwekkende manier stimuleren, vormgeven en versterken, terwijl tegelijkertijd wordt voorkomen dat kinderen aan de voedingssituatie ontsnappen, ongepaste voedingsreacties negeren en de voedingsomgeving aangenaam maken voor het kind. In deze programma's worden in eerste instantie kleine lepels van voorkeursvoedsel gebruikt. Geleidelijk aan worden de hapgroottes vergroot en wordt voedzaam voedsel dat niet de voorkeur heeft, gemengd met voorkeursvoedsel. Een systematische review concludeerde dat dergelijke programma's effectief waren in het verbeteren van ernstige voedingsproblemen en het verbeteren van de gewichtstoename bij zuigelingen en kinderen, met name die met ontwikkelingsstoornissen. Op het gezin gebaseerde gedragsprogramma's waren bijzonder effectief bij het aanpakken van voedselweigering en andere problemen met het voeden van baby's.

Hechtingsproblemen

Hechtingsonzekerheid bij baby's is een risicofactor voor psychologische problemen gedurende de hele levensduur. In een systematische review en meta-analyse van zestien studies werd gevonden dat een reeks systemische interventies effectief waren in het verminderen van de percentages van ongeorganiseerde kind-ouder gehechtheid in risicogezinnen. Meta-analyse gericht op specifieke systemische interventies hebben de effectiviteit van kind-ouder psychotherapie en cirkel van veiligheid ondersteund. Kind-ouder psychotherapie omvat wekelijkse dyadische sessies met moeders en kinderen gedurende ongeveer een jaar. Het helpt moeders ambivalente gevoelens over hun baby's op te lossen door deze te koppelen aan hun eigen negatieve jeugdervaringen en huidige stress in het leven in de context van een ondersteunende langdurige therapeutische alliantie. Deze intensieve systemische interventie is waarschijnlijk het meest geschikt voor gezinnen met een hoog risico waarin ouders een geschiedenis van tegenspoed in de kindertijd hebben en waarvan de huidige gezinnen worden gekenmerkt door hoge niveaus van stress, lage niveaus van ondersteuning en huiselijk geweld of kindermishandeling. Attachment and behavioural catchup, videofeedback interventies om positief ouderschap te bevorderen en circle of security zijn minder intensieve interventies en zijn daarom meer geschikt voor minder kwetsbare gezinnen. In deze drie programma's krijgen ouders psycho-educatie over hechting en videofeedback en coaching om de interacties tussen kind en ouder in verband met hechtingsveiligheid te verbeteren. Ouders worden ook geholpen om strategieën te ontwikkelen om te voorkomen dat problematische opvoedingspraktijken worden gerepliceerd.

Implicaties voor slaap-, voedings- en hechtingsproblemen

Bij het ontwikkelen van diensten voor gezinnen van baby's met slaap- en voedingsproblemen zijn slechts relatief korte poliklinische programma's vereist, met maximaal vijftien sessies gedurende drie tot vier maanden voor elke episode van de behandeling. Voor hechtingsproblemen moet de intensiteit van de interventie worden afgestemd op het niveau van gezinskwetsbaarheid, waarbij zeer kwetsbare gezinnen intensievere interventies worden aangeboden.

Hoe kan systemische gezinsgerichte therapie worden toegepast op kindermishandeling en verwaarlozing?

Systemische interventies zijn effectief in het bevorderen van herstel en betere gezinsaanpassing in verschillende gevallen van kindermishandeling en verwaarlozing. Deze problemen hebben verwoestende effecten op de psychologische ontwikkeling van kinderen. Prevalentiecijfers op basis van zelfrapportage waren 22,6% voor fysiek misbruik, 12,7% voor seksueel misbruik, 36,3% voor emotioneel misbruik, 16,3% voor fysieke verwaarlozing en 18,4% voor emotionele verwaarlozing.

Fysieke mishandeling en verwaarlozing

Effectieve therapie voor fysieke kindermishandeling en verwaarlozing is gezinsgericht, gestructureerd, strekt zich uit over een periode van ten minste zes maanden, wordt vaak uitgevoerd op basis van huisbezoek en richt zich op specifieke problemen in relevante subsystemen, waaronder tekorten aan opvoedingsvaardigheden, posttraumatische aanpassingsproblemen van kinderen en de algehele ondersteuning in het gezin en het sociale netwerk. Cognitieve gedragstherapie, ouder-kind interactietherapie en multisystemische therapie voor kindermishandeling en verwaarlozing zijn handmatige benaderingen van gezinsgerichte behandeling die zijn aangetoond in gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken om het risico op verdere fysieke kindermishandeling te verminderen.

Cognitieve gedragstherapie voor lichamelijke mishandeling

Er werd aangetoond dat cognitieve gedragstherapie effectiever was dan routinematige diensten bij het verminderen van het risico op verder misbruik in gezinnen van schoolgaande kinderen en adolescenten in gezinnen van schoolgaande kinderen en adolescenten waarin fysieke mishandeling had plaatsgevonden. Dit type therapie omvat het helpen van ouders en kinderen bij het ontwikkelen van vaardigheden voor het reguleren van boze emoties, het communiceren en beheren van conflicten en het ontwikkelen van alternatieven voor fysieke straf als een disciplinaire strategie. Afzonderlijke sessies met ouders en kinderen en conjoint familiesessies worden ook gebruikt in dit type therapie.

Ouder-kind interactietherapie voor fysieke mishandeling

Het bleek dat ouder-kind interactietherapie leidt tot significant minder recidieven van fysiek misbruik en grotere verminderingen van opvoedingsstress dan routinediensten of andere controleomstandigheden voor gezinnen waarin fysiek misbruik had plaatsgevonden. Ouder-kind interactietherapie omvat conjoint ouder-kind sessies waarin ouders worden gecoacht in hoe ze kindgerichte interacties kunnen aangaan om de ouder-kind-gehechtheid te versterken, en hoe ze kunnen deelnemen aan oudergerichte interacties om oppositioneel gedrag aan  te pakken om de ontwikkeling van gedragsproblemen te voorkomen. De therapie beslaat doorgaans veertien tot zestien sessies.

Multisystemische therapie voor kindermishandeling en verwaarlozing

Multisystemische therapie voor kindermishandeling en verwaarlozing is vergeleken met alternatieve behandelingen voor gezinnen waar fysieke mishandeling of verwaarlozing had plaatsgevonden. Na de behandeling vertoonden gezinnen die multisystemische therapie kregen grotere verbeteringen in ouderschap, individuele aanpassing en gezinsfunctioneren, en een lager percentage out-of-home plaatsingen. Deze therapie omvat het verbinden met familieleden van hun bredere sociale en professionele netwerken, het herkaderen van interactiepatronen, het focussen op familiesterkten en het voorschrijven van taken om problematische interactiepatronen binnen specifieke subsystemen te veranderen, met name het ouder-kind subsysteem. Interventies worden per geval gepland, dus individuele, paar-, familie- en netwerkbijeenkomsten worden in deze plannen gebruikt.

Seksueel misbruik

Traumagerichte cognitieve gedragstherapie voor zowel misbruikte jongeren als hun niet-misbruikende ouders heeft aangetoond dat het de symptomen van posttraumatische stressstoornis vermindert en de algehele aanpassing verbetert. Het bleek dat patiënten die traumagerichte cognitieve gedragstherapie ondergingen het beter deden dan patiënten die standaardbehandelingen kregen. Cognitieve gedragstherapie is daarom de beste behandeling voor kinderen die kindermishandeling hebben meegemaakt. Het gaat om gelijktijdige sessies voor misbruikte kinderen en hun niet-misbruikende ouders, in groeps- of individuele formaten, met periode conjoint ouder-kindsessies.

Hoe zit het met gedragsproblemen?

Gedragsproblemen bij kinderen  of oppositionele opstandige stoornis, aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, alomtegenwoordige gedragsproblemen van adolescenten en drugsmisbruik zijn zorgwekkend omdat ze kunnen leiden tot comorbide academische, emotionele en relatieproblemen en, op de lange termijn, tot aanzienlijke aanpassingsproblemen bij volwassenen.

Gedragsproblemen bij kinderen

 Gedragsmatige oudertraining is bijzonder effectief in het verbeteren van gedragsproblemen bij kinderen en leidt tot verbetering bij 60-70% van de kinderen. Deze verbeteringen worden gehandhaafd bij een follow-up van een jaar, vooral als periodieke beoordelingssessies worden aangeboden.  Verschillende specifieke evidence-based oudertrainingsprogramma's  omvatten het Oregon-model van oudermanagementtraining, ouder-kindinteractietherapie, het Incredible Years-programma, het Triple-P-positieve ouderschapsprogramma, het Parents Plus-programma en Kazdin's oudermanagementtraining en sociale probleemoplossende vaardigheidsprogramma's. Deze programma's hebben gemeenschappelijke kenmerken. Ten eerste zijn het allemaal systemische interventies die gericht zijn op het aanpakken van gedragsproblemen van kinderen  door relaties tussen familieleden te veranderen, met name ouder-kindrelaties, maar ook co-ouderschapsrelaties en relaties tussen ouders en betrokken professionals, zoals leraren. Ten tweede is de onderliggende aanname dat zowel gedragsproblemen als prosociaal gedrag in stand worden gehouden door repetitieve relationele patronen, geassocieerd gedrag, overtuigingen en affectieve toestanden. Ten derde putten ze uit meerdere theorieën, met name behaviorisme, sociale leertheorie, hechtingstheorie en ecologische systeemtheorie. Ten vierde omvatten ze twee hoofdsets van interventies. Het eerste type is gericht op het verbeteren van de kwaliteit van ouder-kindrelaties en het prosociale gedrag van kinderen vergroten  door ouders te coachen in het aangaan van kindgericht spel en het positief versterken van prosociaal gedrag. Het tweede type is gericht op het verminderen van antisociaal gedrag door de consistentie en efficiëntie waarmee ouders dit soort gedrag aanpakken te verbeteren, en ook door de zelfregulatievaardigheden van kinderen te verbeteren. Ten vijfde wordt actieve vaardigheidstraining gebruikt in alle evidence-based ouderschapsprogramma's, zoals psycho-educatie in de sessie, modelleren, repeteren en feedback.

Neurologische ontwikkelingsstoornissen

Er werd aangetoond dat oudertrainingsprogramma's effectief zijn in het verlichten van gedragsproblemen bij gezinnen van kinderen met zowel gedragsproblemen als een comorbide neurologische ontwikkelingsstoornis zoals een verstandelijke beperking, autismespectrumstoornis of attention deficit hyperactivity disorder. Voor kinderen met attention deficit hyperactivity disorder die niet alleen reageren op systemische interventies, zijn systematische reviews het erover eens dat oudertraining het beste kan worden aangeboden als een onderdeel van een multimodaal programma met stimulerende medicatie.

Wat zijn andere kenmerken van gedragsgerichte oudertraining?

Het is aangetoond dat gedragsmatige oudertraining effectiever is dan individuele therapie. Bovendien  hebben oudertrainingsprogramma's langdurige effecten.  De resultaten tonen ook aan dat gedragsmatige oudertraining niet alleen het gedrag van kinderen beïnvloedt, maar ook het welzijn van de ouders verbetert. Het is net zo effectief in routinematige gemeenschapsomgevingen als in gespecialiseerde  programma-ontwikkelingsklinieken. Intensievere programma's zijn ook effectiever en computergebaseerde oudertrainingsprogramma's  kunnen effectief zijn voor gezinnen met pre-adolescente kinderen met aanzienlijke gedragsproblemen.  De opname van vaders in de ouderopleiding leidt ook tot een grotere verbetering van het gedrag en de opvoedingspraktijken van kinderen in vergelijking met alleen moeders.

Hoe zit het met drop-out?

Niet alle gezinnen die zich bezighouden met oudertraining, en van degenen die dat wel doen, profiteren niet allemaal van het oudertrainingsproces. Het bleek dat van de 262 trainingsresultaten van ouders, 25% van de gezinnen die als geschikt werden geïdentificeerd, niet betrokken waren en 26% afhaakte. Ouders met beperkte sociale steun, hoge niveaus van armoedegerelateerde stress en psychische problemen haalden het minste voordeel uit gedragstraining voor  ouders. Om deze belemmeringen voor effectieve oudertraining aan te pakken, zijn aanvullende interventies die de kwetsbaarheid van ouders aanpakken, toegevoegd aan standaard oudertrainingsprogramma's  met positieve voordelen.

Wat is korte strategische gezinstherapie?

Korte strategische gezinstherapie is gericht op het oplossen van drugsmisbruik door het verbeteren van familie-interacties die direct verband houden met de stof ons. Dit wordt bereikt in de context van conjoint gezinstherapiesessies door familieleden te coachen om dergelijke interacties aan te passen wanneer ze zich voordoen en om deel te nemen aan meer functionele interacties. De belangrijkste technieken die worden gebruikt in korte strategische gezinstherapie zijn het betrekken van families, het identificeren van onaangepaste interacties en familiesterkten en het herstructureren van onaangepaste familie-interacties. Het is ontwikkeld voor gebruik met minderheidsgezinnen, met name Spaanse gezinnen, en therapeuten faciliteren gezonde gezinsinteracties op basis van geschikte culturele normen. Omdat er soms problemen zijn om met hele gezinnen om te gaan, werken therapeuten met gemotiveerde familieleden om minder gemotiveerde familieleden bij de behandeling te betrekken. Als ouders niet in behandeling kunnen worden genomen, is een eenpersoonsaanpassing van korte strategische gezinstherapie ontwikkeld. Het gaat om twaalf tot dertig sessies gedurende drie tot zes maanden, waarbij de duur en intensiteit van de behandeling worden bepaald door de ernst van het probleem.

Wat is functionele gezinstherapie?

Functionele gezinstherapie is een handmatig model van systemische gezinstherapie voor adolescent gedrag en stoornissen in het gebruik van middelen. Het gaat om verschillende stadia van betrokkenheid, waarbij de nadruk ligt op het vormen van een therapeutische alliantie metfamilieleden. De eerste fase is gedragsverandering , waarbij de focus ligt op het faciliteren van competente gezinsproblemen. De tweede fase is generalisatie, waarbij gezinnen leren om nieuwe vaardigheden te gebruiken in een reeks situaties en om te gaan met tegenslagen. Sessies met het hele gezin worden wekelijks uitgevoerd en de behandeling beslaat acht tot dertig sessies gedurende drie tot zes maanden.

Wat is multisystemische therapie?

Multisystemische therapie combineert intensieve gezinstherapie met individuele vaardigheidstraining voor adolescenten en interventie in het bredere school- en interagency-netwerk. Het gaat om het helpen van adolescenten, gezinnen en betrokken professionals om te begrijpen hoe gedragsproblemen van adolescenten in stand worden gehouden door recursieve sequenties van interactie met het gezin en sociale netwerk van de jongeren. Het maakt gebruik van individuele en familiale sterke punten om actieplannen en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en uit te voeren om deze probleemhandhavingspatronen te verstoren. Het ondersteunt gezinnen ook om actieplannen uit te voeren en het helpt gezinnen om nieuwe inzichten en vaardigheden te gebruiken om nieuwe probleemsituaties aan te pakken. Ten slotte wordt de voortgang op een systematische manier gemonitord.

Wat is multidimensionale gezinstherapie (MDFT)?

Multidimensionale gezinstherapie omvat beoordeling en interventie in vier domeinen:

1. Adolescenten
2. Ouders
3. Interacties binnen het gezin
4. Familie-interacties met andere instanties zoals scholen en rechtbanken.

Er zijn drie verschillende fasen binnen MDFT:

1. Gezinnen betrekken bij de behandeling
2. Werken met thema's die centraal staan in herstel
3. Consolidatie van behandelingswinsten en terugkoppeling

Het gaat om zestien tot vijfentwintig sessies over vier tot zes maanden. Behandelingssessies kunnen adolescenten, ouders, hele gezinnen en betrokken professionals omvatten. Sessies kunnen worden gehouden in de kliniek, thuis, op school, bij de rechtbank of bij andere relevante instanties.

Wat is Behandeling Pleegzorg Oregon?

Multidimensionale Behandeling Pleegzorg combineert procedures vergelijkbaar met multisystemische therapie met gespecialiseerde pleegplaatsing, waarbij getrainde  pleegouders  gedragsprincipes gebruiken om adolescenten te helpen hun gedragsproblemen aan te passen. Behandelpleegzorgouders worden zorgvuldig geselecteerd en voordat een adolescent bij hen wordt geplaatst, ondergaan ze een intensieve training. Deze training richt zich op het gebruik van gedragsmatige opvoedingsvaardigheden voor het omgaan met antisociaal gedrag en het ontwikkelen van positieve relaties met antisociale adolescenten. Ze ontvangen ook doorlopende ondersteuning en advies tijdens stages die zes tot negen maanden duren. De patiënt en zijn of haar geboortefamilie nemen deel aan wekelijkse gezinstherapie met een focus op het ontwikkelen van gedragsmatige opvoedingspraktijken en het ontwikkelen van communicatie- en probleemoplossende vaardigheden.

Hoe zit het met emotionele problemen?

Op familie gebaseerde systemische interventies zijn effectief voor een deel van de gevallen met angststoornissen, depressie, verdriet na ouderlijke rouw, bipolaire stoornis en zelfbeschadiging. Al deze emotionele problemen veroorzaken jongeren en hun families veel leed en verhinderen in veel gevallen dat jongeren ontwikkelingstaken zoals schoolbezoek en het ontwikkelen van relaties met leeftijdsgenoten kunnen voltooien.

Angststoornissen

Angststoornissen bij kinderen en adolescenten omvatten verlatingsangst, selectief mutisme, fobieën, sociale angststoornis, gegeneraliseerde angststoornis, obsessief-compulsieve stoornis en posttraumatische stressstoornis. Al deze stoornissen worden gekenmerkt door overmatige angst voor bepaalde interne ervaringen of externe situaties, en het vermijden hiervan. In cognitieve gedragstherapie worden jongeren blootgesteld aan angstopwekkende prikkels en situaties en leren ze omgaan met het leed dat dit oproept.  Deze op blootstelling gebaseerde cognitieve therapie is effectiever dan individuele cognitieve gedragstherapie voor kinderen met angststoornissen.  Gedragsgerichte gezinstherapie, waarbij ouders contingentiemanagement gebruiken om het gedrag van kinderen te versterken om  om te gaan met blootstelling aan angstaanjagende stimuli of situaties, is bijzonder effectief om jongeren te helpen de behandelingswinst een jaar na het einde van de behandeling te behouden.

Schoolweigering vanwege angststoornissen

Schoolweigering is meestal te wijten aan een verlatingsangststoornis, waarbij kinderen scheiding van ouders vermijden, omdat dit leidt tot intense angst. Systematische reviews hebben geconcludeerd dat gedragsgerichte gezinstherapie leidt tot herstel voor meer dan tweederde van de gevallen, en dit verbeteringspercentage is significant hoger dan dat gevonden voor individuele therapie. Effectieve therapie begint met een zorgvuldige systemische beoordeling om angsttriggers en obstakels voor angstbeheersing en schoolbezoek te identificeren. Kinderen, ouders en leraren worden geholpen om samen een return-to-schoo-plan te ontwikkelen, waaronder het coachen van kinderen in ontspanning, coping en sociale vaardigheden om hen te helpen omgaan met angsttriggers. Ouders en leraren worden vervolgens geholpen om kinderen te ondersteunen en te versterken voor het gebruik van angstmanagement en sociale vaardigheden om om te gaan met de uitdagingen die zich voordoen tijdens hun geplande terugkeer naar schoolbezoek.

Hoe zit het met obsessief-compulsieve stoornis (OCD)?

Bij OCS nemen kinderen dwangmatig deel aan repetitieve rituelen om angst geassocieerd met signalen zoals vuil of een gebrek aan symmetrie te verminderen. In ernstige gevallen wordt het leven van kinderen ernstig beperkt door de tijd en moeite die ze investeren in dwangmatige rituelen. Ook wordt het gezinsleven gedomineerd door de pogingen van andere familieleden om zich aan deze rituelen aan te passen of te voorkomen. Studies hebben aangetoond dat familiegebaseerde, cognitieve gedrags-, blootstellings- en responspreventiebehandeling effectief is in het verlichten van symptomen bij 50-70% van de patiënten. De beste behandelingsrespons treedt op wanneer dergelijke interventies worden gecombineerd met selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's).

Hoe zit het met posttraumatische stressstoornis (PTSS)?

PTSS treedt op na een catastrofaal trauma dat wordt gezien als potentieel levensbedreigend voor zichzelf of anderen. Bij PTSS hebben kinderen terugkerende, opdringerige, angstaanjagende traumatische herinneringen. Deze komen voor als flashbacks of het deelnemen aan repetitief traumagerelateerd spel terwijl je wakker bent, of als nachtmerries tijdens het slapen.  Mensen proberen deze ervaringen te vermijden door herinneringen te onderdrukken en situaties te vermijden die hen aan het trauma herinneren. Studies tonen aan dat gezinsgerichte, traumagerichte cognitieve  gedragstherapie de interventie is met het meeste bewijs voor de effectiviteit ervan. Traumagerichte cognitieve gedragstherapie beslaat zestien weken en omvat gelijktijdige sessies voor getraumatiseerde kinderen en hun ouders, in groeps- of individuele vormen, met periodieke conjoint ouder-kindsessies.

Hoe zit het met depressie?

Depressieve stoornis is een episodische aandoening die wordt gekenmerkt door een lage of prikkelbare stemming, verlies van interesse in normale activiteiten en de meeste van de volgende symptomen: slaap- en eetluststoornissen, psychomotorische agitatie of vertraging, vermoeidheid, laag zelfbeeld, ongepast overmatig schuldgevoel, pessimisme, verminderde concentratie; en zelfmoordgedachten.  Episodes kunnen een paar weken tot een aantal maanden duren en periodiek terugkeren gedurende de levenscyclus, met inter episode-intervallen variërend van een paar maanden tot een aantal jaren. Integratieve theorieën over depressie stellen voor dat episodes optreden wanneer genetisch kwetsbare personen betrokken raken bij stressvolle familiesystemen waarin er beperkte toegang is tot sociaal ondersteunende relaties.  Gezinstherapie is gericht op het verminderen van stress en het vergroten van de steun voor jongeren binnen hun gezin. Effectieve gezinsinterventies zijn gericht op het verminderen van de gezinsstress waaraan jongeren worden blootgesteld en het verbeteren van de beschikbaarheid van sociale steun binnen de gezinscontext. Kernkenmerken van effectieve gezinsinterventies omvatten psycho-educatie over depressie; relationele reframing van depressie-handhavende familie-interactiepatronen; het faciliteren van duidelijke ouder-kind communicatie; bevordering van systematische gezinsgerichte probleemoplossing; verstoring van negatieve kritische ouder-kind interacties; bevordering van een veilige ouder-kind hechting; en kinderen helpen vaardigheden te ontwikkelen voor het omgaan met negatieve gemoedstoestanden en het veranderen van pessimistische geloofssystemen.

Wat is er bekend over verdriet?

Voor kinderen van wie de ouders zijn overleden, kunnen familieprogramma's worden gebruikt. Deze programma's verminderen de traumatische rouwreacties van kinderen aanzienlijk, en de niveaus van waargenomen sociale steun van ouders en betrokkenheid bij positief ouderschapsgedrag. Effectieve programma's hebben een aantal kenmerken gemeen.  Gezinsinterventie omvat het betrekken van gezinnen bij de behandeling, het faciliteren van familie rouw, het faciliteren van gezinsondersteuning, het verminderen van ouder-kindconflicten en het helpen van gezinnen om te reorganiseren om te voldoen aan de eisen van het dagelijks leven in afwezigheid van de overleden ouder. De individuele component van de behandeling omvat blootstelling van het kind aan traumatische rouwgerelateerde herinneringen en beelden totdat een zekere mate van gewenning optreedt. Dit kan worden vergemakkelijkt door het bekijken van foto's, audio- en video-opnames van de overledene, het ontwikkelen van een samenhangend verhaal met het kind over hun vorige leven met de overledene en een manier om een positieve relatie met de herinnering aan de overleden ouder te behouden.

Wat is er bekend over bipolaire stoornis?

Bipolaire stoornis is een terugkerende episodische stemmingsstoornis, met een overwegend genetische basis, gekenmerkt door episodes van manie of hypomanie, depressie en gemengde gemoedstoestanden. De primaire behandeling voor bipolaire stoornis is farmacologisch en omvat de eerste behandeling van acute manische, hypomane of gemengde episodes met antipsychotische medicatie van de tweede generatie en daaropvolgende preventie van verdere episodes met stemmingsstabiliserende medicatie, vooral lithium. Bipolaire stoornis komt meestal voor het eerst voor in de late adolescentie of vroege volwassenheid en het verloop ervan, zelfs wanneer het wordt behandeld met stemmingsstabiliserende medicatie, wordt aanzienlijk beïnvloed door stressvolle levensgebeurtenissen en familieomstandigheden aan de ene kant, en gezinsondersteuning aan de andere kant. De hoge frequentie van recidieven bij jongeren met een bipolaire stoornis, en de observatie dat terugval kan worden geassocieerd met hoge niveaus van door de ouders geuite emotie, biedt de reden voor de ontwikkeling van terugvalpreventie-interventies.  Psycho-educatieve gezinstherapie heeft tot doel terugvallen te voorkomen door gezinsstress (inclusief door ouders geuite emotie) te verminderen en de gezinsondersteuning te verbeteren voor jongeren met een bipolaire stoornis die tegelijkertijd stemmingsstabiliserende medicatie gebruiken. Studies tonen aan dat psycho-educatieve gezinstherapie de stemmingssymptomen verbetert, de kennis over de aandoening vergroot en de familierelaties verbetert. Therapie omvat meestal ongeveer 12-21 sessies en omvat psycho-educatie over de aandoening en het beheer ervan, en gezinscommunicatie en probleemoplossende vaardigheidstraining.

Wat is er bekend over zelfbeschadiging?

Er zijn verschillende risicofactoren geïdentificeerd voor zelfbeschadiging in de adolescentie, waaronder kenmerken van de jongere (zoals de aanwezigheid van een psychologische stoornis) en kenmerken van de sociale context (zoals familieproblemen). Bij gezinsgerichte behandeling voor zelfbeschadiging in de adolescentie zijn beide sets factoren gericht. Op familie gebaseerde benaderingen die de aanpassing verbeteren, hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Ze beginnen met het betrekken van jongeren en hun families bij een eerste risicobeoordelingsproces en gaan verder met de ontwikkeling van een duidelijk plan voor risicovermindering dat individuele therapie voor adolescenten omvat in combinatie met systemische therapie voor leden van hun familie en sociale ondersteuningsnetwerken. Hechtingsgerichte gezinstherapie, multisystemische therapie, dialectische gedragstherapie in combinatie met gezinstherapie zijn goed ontwikkelde protocollen met sommige of al deze kenmerken.

Wat is hechtingsgerichte gezinstherapie?

Hechtingsgerichte gezinstherapie werd oorspronkelijk ontwikkeld voor depressie bij adolescenten, maar is aangepast voor gebruik bij zelfbeschadigende tieners.  Deze aanpak is gericht op het herstellen van breuken in adolescente hechtingsrelaties. Herbevestiging wordt vergemakkelijkt door eerst familieleden te helpen toegang te krijgen tot hun verlangen naar meer nabijheid en zich in te zetten voor het herstel van vertrouwen. In individuele sessies worden adolescenten geholpen om hun ervaringen met hechtingsfouten te verwoorden en ermee in te stemmen deze ervaringen met hun ouders te bespreken. In gelijktijdige sessies onderzoeken ouders hoe hun eigen intergenerationele erfenissen hun opvoedingsstijl beïnvloeden. Dit helpt hen om meer empathie te ontwikkelen voor de ervaringen van hun adolescenten. Wanneer adolescenten en ouders er klaar voor zijn, worden conjoint gezinstherapiesessies bijeengeroepen waarin adolescenten hun zorgen delen, empathische steun van hun ouders ontvangen en meestal meer bereid zijn om hun eigen bijdragen aan familieconflicten te overwegen. Deze respectvolle en emotionele dialoog dient als een corrigerende hechtingservaring die het vertrouwen tussen adolescenten en ouders herstelt. Naarmate conflicten afnemen, richt de therapie zich op het helpen van adolescenten bij het nastreven van ontwikkelingsgerichte activiteiten om competentie en autonomie te bevorderen. In deze context dienen ouders als de veilige basis van waaruit adolescenten ondersteuning, advies en aanmoediging krijgen bij het verkennen van deze nieuwe kansen.

Hoe zit het met multisystemische therapie?

Multisystemische therapie werd oorspronkelijk ontwikkeld voor adolescente gedragsstoornissen zoals hierboven vermeld, maar is aangepast voor gebruik bij adolescenten met ernstige psychische problemen, waaronder een poging tot zelfmoord.  Multisystemische therapie omvat beoordeling van zelfmoordrisico, gevolgd door intensieve gezinstherapie om gezinsondersteuning te verbeteren in combinatie met individuele vaardigheidstraining voor adolescenten om hen te helpen stemmingsregulatie en sociale probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen, en interventie in het bredere school- en interagency-netwerk om stress te verminderen en de ondersteuning voor de adolescent te verbeteren. Het omvat regelmatige, frequente gezins- en individuele therapiesessies thuis met extra sessies in de school of gemeenschapsomgevingen gedurende drie tot zes maanden.

Wat is dialectische gedragstherapie en gezinstherapie?

Dialectische gedragstherapie, die oorspronkelijk werd ontwikkeld voor volwassenen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, is aangepast voor gebruik bij adolescenten die een zelfmoordpoging hebben gedaan.  Deze aanpassing beslaat vier maanden en omvat individuele therapie voor adolescenten in combinatie met meergezinspsycho-educatieve therapie en individuele gezinstherapiesessies indien nodig. De meergezinspsycho-educatieve therapie helpt familieleden om zelfbeschadigend gedrag te begrijpen en vaardigheden te ontwikkelen voor het beschermen en ondersteunen van zelfharende adolescenten. Gezinstherapie biedt een forum waarbinnen gezinnen de adolescent kunnen ondersteunen en problemen kunnen aanpakken die meer tijd vereisen dan beschikbaar is in meergezinssessies. De adolescente gerichte therapiecomponent omvat modules over mindfulness, noodtolerantie, emotieregulatie en interpersoonlijke effectiviteitsvaardigheden om problemen aan te pakken op het gebied van respectievelijk identiteit, impulsiviteit, emotionele labiliteit en relatieproblemen.

Hoe zit het met eetstoornissen?

Centrale kenmerken van anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn een overmatige bezorgdheid over de controle van lichaamsgewicht en vorm, samen met een ontoereikend en ongezond eetpatroon. Anorexia wordt voornamelijk gekenmerkt door gewichtsverlies en boulimia wordt gekenmerkt door een cyclisch patroon van bingeing en purging. Obesitas bij kinderen verwijst naar een body mass index boven het 95e percentiel met verwijzing naar leeftijds- en geslachtsspecifieke groeigrafieken.

Hoe kan anorexia nervosa worden behandeld?

Er is veel bewijs voor de effectiviteit van gezinstherapie voor anorexia nervosa bij adolescenten. Na de behandeling bereikt tussen de 50-66% van de patiënten een gezond gewicht. Na zes maanden tot zes jaar follow-up is 60-90% volledig hersteld en niet meer dan 10-15% is ernstig ziek. Op de lange termijn is er een verwaarloosbaar terugvalpercentage voor het volgen van gezinstherapie, en dit is superieur aan de matige uitkomsten voor individueel georiënteerde therapieën. In het Maudsley-model voor de behandeling van adolescente anorexia verloopt gezinstherapie voor adolescente anorexia door vier fasen.

1. Ga in gesprek met de familie, voer een multidisciplinaire systemische, medische en psychiatrische beoordeling uit en ontwikkel een therapeutische alliantie
2. Help ouders samen te werken om de jongen opnieuw te voeden.
3. Faciliteer gezinsondersteuning voor de jongere bij het ontwikkelen van een autonoom, gezond eetpatroon en verken kwesties van individuele en gezinsontwikkeling
4. Help de jongere bij het ontwikkelen van een leeftijdsgeschikte levensstijl, herstelbeoordeling en terugvalpreventieplanning

De behandeling omvat meestal 10-21 sessies van een uur gedurende een periode van zes tot twaalf maanden. Het is ook aangetoond dat wanneer individuele therapie werd gecombineerd met intensieve meergezinstherapie, dit significant effectiever was dan eengezinstherapie bij de behandeling van adolescente anorexia nervosa.

Hoe zit het met boulimia nervosa?

Het Maudsley-model van gezinstherapie voor boulimia in de adolescentie is effectiever dan ondersteunende therapie en leidt tot snellere initiële toenames in herstel dan cognitieve gedragstherapie.  Na zes tot twaalf maanden follow-up waren de onthoudingspercentages van binge-purge 13 tot 44 procent voor degenen die zich bezighielden met gezinstherapie en 10 tot 36 procent voor degenen die zich bezighielden met individuele therapie. Gezinstherapie voor adolescente boulimia omvat vijftien tot twintig sessies. Om jongeren te motiveren om deel te nemen aan therapie en een context te creëren die coöperatieve conjoint familiesessies mogelijk maakt, worden afzonderlijke sessies met adolescenten en ouders gepland voorafgaand aan conjoint familiesessies. Therapie houdt in dat ouders worden geholpen om samen te werken om de jongere tijdens de maaltijd en daarna te begeleiden om de binge-purge-cyclus te doorbreken. Net als bij anorexia wordt dit gevolgd door het helpen van gezinnen om hun jongeren te ondersteunen bij het ontwikkelen van autonome, gezonde eetpatronen en een levensstijl die geschikt is voor de leeftijd.

Hoe kan obesitas worden behandeld?

Gezinsgerichte gedragsmatige gewichtsverminderingsprogramma's zijn effectiever dan dieeteducatie en andere routinematige interventies. Ze leiden tot een gewichtsvermindering van 5 tot 20 procent na de behandeling en bij tien jaar follow-up is 30 procent van de gevallen niet langer zwaarlijvig. Obesitas bij kinderen is voornamelijk te wijten aan leefstijlfactoren, waaronder slechte voeding en gebrek aan lichaamsbeweging, en dus richten op gezinsgerichte gedragsbehandelingsprogramma's zich op verandering van levensstijl. Specifieke voedings- en bewegingsdoelen worden overeengekomen en de voortgang naar doelen wordt bewaakt door ouders en kinderen. Stimuluscontroleprocedures worden gebruikt, dus eetsignalen zijn alleen aanwezig tijdens maaltijden en alleen gezond voedsel is thuis beschikbaar. Ouders modelleren gezond eten en regelmatige lichaamsbeweging en versterken jongeren voor het vasthouden aan gezonde eet- en bewegingsroutines. Een beter resultaat treedt op wanneer therapie wordt aangeboden aan individuele gezinnen in plaats van groepen met meerdere gezinnen, en wanneer de therapie van langere duur is. De therapie kan één tot vierentwintig maanden duren, waarbij de meeste programma's drie tot zes maanden beslaan.

Hoe zit het met somatische problemen?

Gezinsinterventies zijn in een deel van de gevallen nuttig voor de volgende somatische problemen: enuresis, encopresis, functionele buikpijn en slecht gecontroleerde astma en diabetes.

Bedplassen

De prevalentie van nachtelijke enuresis, of bedplassen, is ongeveer 15% bij 6-jarigen en daalt tot 1 procent bij 18-jarigen.  Systematische reviews en meta-analyses van gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken tonen aan dat op familie gebaseerde urinealarmprogramma's een effectieve behandeling zijn voor nachtelijke enuresis bij kinderen (bedplassen); net zo effectief zijn als medicatie (desmopressine) aan het einde van de behandeling; en effectiever zijn dan medicatie op de lange termijn, omdat veel kinderen terugvallen wanneer ze stoppen met het nemen van desmopressine. Familiale urinealarmprogramma's, indien gebruikt gedurende twaalf tot zestien weken, zijn effectief in ongeveer 70 tot 90 procent van de gevallen.  Deze programma's omvatten het coachen van het kind en de ouders om een enuresisalarm te gebruiken, dat het kind waarschuwt zodra de mictie begint. De urine maakt een pad nat dat een circuit sluit en zet het urinealarm af, dat het kind wakker maakt, dat geleidelijk, in meerdere gevallen, door een conditioneringsproces leert wakker te worden voordat de blaas wordt leeggemaakt. In gezinssessies worden ouders en kinderen geholpen om dit proces te begrijpen en plannen te maken om het op urinealarm gebaseerde programma thuis te implementeren. In op gezinnen gebaseerde urinealarmprogramma's versterken ouders kinderen voor succes bij het onderhouden van droge bedden met behulp van sterrenkaarten.

Encopresis

Ongeveer 1,5-7,5 procent van de kleuters en basisschoolkinderen heeft encopresis.  Systematische reviews en meta-analyses tonen aan dat multimodale programma's met medische beoordeling en interventie gevolgd door gedragstherapie effectief zijn voor 43-75% van de gevallen.  In eerste instantie wordt een pediatrische medische beoordeling uitgevoerd en als zich een fecale massa in de dikke darm heeft ontwikkeld, wordt dit opgehelderd met een klysma. Een uitgebalanceerd dieet met een geschikt ruwvoergehalte en regelmatig laxerend gebruik zijn geregeld. Effectieve gedragstherapie omvat psycho-educatie over encopresis en het beheer ervan, gekoppeld aan een beloningsprogramma, waarbij ouders de juiste dagelijkse toiletroutines versterken. Er zijn aanwijzingen dat een narratieve benadering effectiever kan zijn dan een gedragsbenadering van gezinstherapie voor encopresis.

Functionele buikpijn

De lifetime prevalentie van functionele buikpijn is 13,5%.  Narratieve reviews en meta-analyses tonen aan dat cognitieve gedragstherapie effectief is in het verlichten van terugkerende functionele buikpijn, vaak geassocieerd met herhaald schoolverzuim, en waarvoor geen biomedische oorzaak duidelijk is. Dergelijke programma's omvatten gezinspsycho-educatie over functionele buikpijn en het beheer ervan, ontspanning en copingvaardighedentraining om kinderen te helpen buikpijn te beheersen, die vaak op angst is gebaseerd, en noodbeheer dat door ouders wordt geïmplementeerd om kinderen te motiveren om deel te nemen aan normale dagelijkse routines, inclusief schoolbezoek.

Slecht gecontroleerde astma

Astma, een chronische luchtwegaandoening met een prevalentie van ongeveer 10 procent bij kinderen, kan leiden tot aanzienlijke beperkingen in de dagelijkse activiteit, herhaalde ziekenhuisopname en, indien zeer slecht gecontroleerd, astma is potentieel dodelijk.  Het verloop van astma wordt bepaald door de interactie tussen abnormale fysiologische processen van het ademhalingssysteem waarvoor sommige jongeren aanleg hebben; fysieke omgevingstriggers; en psychosociale processen.  Studies concludeerden dat gezinsgebaseerde interventies voor astma, verspreid over maximaal acht sessies, effectiever waren dan individuele therapie.  Ze omvatten psycho-educatie om het begrip van de aandoening te verbeteren, medicatiebeheer en omgevingstriggerbeheer; ontspanningstraining om jongeren te helpen fysiologische opwinding te verminderen; vaardigheidstraining om de naleving van astmabeheerprogramma's te vergroten; en conjoint gezinstherapiesessies om familieleden in staat te stellen samen te werken om astma effectief te beheren.

Hoe zit het met slecht gecontroleerde diabetes?

Type 1 diabetes is een endocriene aandoening die wordt gekenmerkt door volledig pancreasfalen.  De langetermijnuitkomst voor slecht gecontroleerde diabetes kan blindheid en beenamputatie omvatten. Voor jongeren met diabetes worden normale bloedglucosewaarden bereikt door een regime met een combinatie van insuline-injecties, uitgebalanceerd dieet, lichaamsbeweging en zelfcontrole van de bloedglucose. Systematische reviews en meta-analyses van de impact van gezinsgebaseerde, systemische, cognitieve gedrags- en psycho-educatieve programma's voor families van adolescenten met type 1 diabetes maken het mogelijk de volgende conclusies te trekken.  Effectieve programma's leidden tot verbeteringen op verschillende gebieden, waaronder de kennis van familieleden over diabetes en het beheer ervan, therapietrouw, glykemische controle, ziekenhuisopname, kwaliteit van familierelaties en welzijn van kinderen en ouders. Verschillende soorten programma's waren geschikt voor gezinnen in verschillende stadia van de levenscyclus. Voor gezinnen van jonge kinderen die onlangs de diagnose diabetes kregen, waren psycho-educatieve programma's die gezinnen hielpen de aandoening en het beheer ervan te begrijpen bijzonder effectief. Op het gezin gebaseerde gedragsprogramma's, waarbij ouders jongeren beloonden voor het naleven van hun diabetische regimes, waren bijzonder effectief bij pre-adolescente kinderen, terwijl op familie gebaseerde communicatie- en probleemoplossende vaardigheidstrainingsprogramma's bijzonder effectief waren voor gezinnen met adolescenten, omdat deze programma's gezinnen vaardigheden gaven om diabetische managementkwesties te onderhandelen op een manier die geschikt is voor de adolescentie. Gedragstherapie voor familiesystemen en multisystemische therapie aangepast voor gezinnen van adolescenten met type 1 diabetes, zijn bijzonder goed ondersteunde systemische interventies voor gezinnen van jongeren met slecht gecontroleerde diabetes.

Hoe zit het met de eerste episode psychose?

Eerste episode psychose is een aandoening die wordt gekenmerkt door positieve symptomen (zoals wanen en hallucinaties), negatieve symptomen (zoals gebrek aan doelgericht gedrag en afgeplat affect) en ongeorganiseerd denken, gedrag en emoties.  Een verzwakt psychosesyndroom voor personen met korte episodes van een of meer psychotische symptomen en inzicht hierin is opgenomen in DSM-5 als een schizofreniespectrumaandoening die verder onderzoek verdient. Deze aandoening, vaak aangeduid als ARMS, wordt meestal aangetoond door mensen met een hoog risico op het ontwikkelen van psychose. Eerste episode psychose of ARMS komt meestal voor in de late adolescentie. Deze omstandigheden zijn buitengewoon schrijnend voor de jongere en het gezin. Antipsychotische medicatie is de primaire behandeling voor psychotische symptomen. Farmacologische interventies kunnen worden gecombineerd met psycho-educatieve gezinstherapie waarbij het primaire doel is om een ondersteunende gezinsomgeving te vergemakkelijken en zo de ontwikkeling van een chronische recidiverende psychotische aandoening te voorkomen. Het combineren van antipsychotische medicatie met psycho-educatieve gezinstherapie leidt tot aanzienlijk betere resultaten dan routinematige behandeling met antipsychotische medicatie. Voor jonge mensen omvatten betere resultaten een vermindering van psychotische symptomen en terugvalpercentages. Voor familieleden omvatten betere resultaten verbetering van het welzijn van de zorgverlener, vermindering van de zorglast en vermindering van patiëntgerichte negatieve geuite emoties, met name kritiek en vijandigheid. De vermindering van patiëntgerichte kritiek en conflicten kan ertoe leiden dat jongeren minder stress of meer ondersteuning ervaren, en dit kan het herstel vergemakkelijken. In vergelijking met eengezinstherapie kan meergezinspsycho-educatieve therapie bijzonder effectief zijn, mogelijk omdat het gezinnen een forum biedt om wederzijdse steun, gedeeld leren en een verminderd gevoel van isolatie en stigmatisering te ervaren. Uitkomsten voor gezinstherapie voor psychose bij kinderen zijn minder gunstig dan voor adolescenten, mogelijk omdat dit een ernstiger en slopende aandoening is.  Psycho-educatieve gezinstherapie voor psychose omvat psycho-educatie op basis van de stress-kwetsbaarheid of bio-psychosociale modellen van psychose. Het is bedoeld om gezinnen te helpen de aandoening, antipsychotische medicatie, gerelateerde stress en vroege waarschuwingssignalen van terugval te begrijpen en te beheren. Psycho-educatieve gezinstherapie is ook gericht op het verminderen van negatieve familieprocessen die verband houden met terugval, met name hoge niveaus van uitgedrukte emotie, stigma, communicatieafwijking en levenscyclusovergangsgerelateerde stress. De nadruk wordt gelegd op schuldvermindering, de positieve rol die familieleden kunnen spelen bij het ondersteunen van het herstel van de jongere en het belang van gezinnen die sociale ondersteuningsnetwerken opbouwen. Psycho-educatieve gezinstherapie helpt gezinnen ook bij het ontwikkelen van communicatie, probleemoplossing, coping, crisismanagement en vaardigheden voor toegang tot diensten. Vaardigheidstraining omvat meestal modelleren, repeteren, feedback en discussie. Effectieve interventies beslaan meestal negen tot twaalf maanden en worden meestal aangeboden in een gefaseerd formaat waarbij initiële sessies vaker voorkomen dan latere sessies en crisisinterventie indien nodig.

Wat valt er te concluderen?

De bewijsbasis voor systemische therapie voor kindgerichte problemen is aanzienlijk gegroeid.  De grootste groei heeft plaatsgevonden in onderzoek naar systemische interventies voor ontwrichtende gedragsstoornissen en psychose. Belangrijke innovaties zijn ook geëvalueerd, waaronder meergezinstherapie voor eetstoornissen en multisystemische therapie aangepast voor chronische gezondheidsproblemen. De volgende conclusies kunnen worden ondersteund. Ten eerste zijn systemische interventies effectief en ook kosteneffectief voor een breed scala aan kindgerichte problemen. Ten tweede omvatten deze interventies zelden meer dan twintig sessies gedurende twee tot zes maanden die poliklinisch of thuisbezoek worden aangeboden. Ten derde zijn er behandelhandleidingen beschikbaar voor veel systemische interventies en deze kunnen flexibel worden gebruikt in de routinepraktijk. Ten vierde zijn de meeste evidence-based systemische interventies ontwikkeld binnen de cognitieve gedragsmatige, structurele en strategische familietherapietradities.

Bulletpoints

Hoe kan systemische gezinstherapie worden toegepast op problemen tijdens de kindertijd?

• Gezinsinterventies zijn effectief voor verschillende problemen tijdens de kindertijd. Ongeveer een kwart tot een derde van de baby's ervaart problemen met slapen, voeden en hechten. Deze problemen kunnen gezinsaanpassing en latere ontwikkeling van het kind in gevaar brengen.

Hoe kan systemische gezinsgerichte therapie worden toegepast op kindermishandeling en verwaarlozing?

• Systemische interventies zijn effectief in het bevorderen van herstel en betere gezinsaanpassing in verschillende gevallen van kindermishandeling en verwaarlozing. Deze problemen hebben verwoestende effecten op de psychologische ontwikkeling van kinderen. Prevalentiecijfers op basis van zelfrapportage waren 22,6% voor fysiek misbruik, 12,7% voor seksueel misbruik, 36,3% voor emotioneel misbruik, 16,3% voor fysieke verwaarlozing en 18,4% voor emotionele verwaarlozing.

Hoe zit het met gedragsproblemen?

• Gedragsproblemen bij kinderen  of oppositionele opstandige stoornis, aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, alomtegenwoordige gedragsproblemen van adolescenten en drugsmisbruik zijn zorgwekkend omdat ze kunnen leiden tot comorbide academische, emotionele en relatieproblemen en, op de lange termijn, tot aanzienlijke aanpassingsproblemen bij volwassenen.

Hoe zit het met drop-out?

• Niet alle gezinnen die zich bezighouden met oudertraining, en van degenen die dat wel doen, profiteren niet allemaal van het oudertrainingsproces. Het bleek dat van de 262 trainingsresultaten van ouders, 25% van de gezinnen die als geschikt werden geïdentificeerd, niet betrokken waren en 26% afhaakte. Ouders met beperkte sociale steun, hoge niveaus van armoedegerelateerde stress en psychische problemen haalden het minste voordeel uit gedragstraining voor  ouders. Om deze belemmeringen voor effectieve oudertraining aan te pakken, zijn aanvullende interventies die de kwetsbaarheid van ouders aanpakken, toegevoegd aan standaard oudertrainingsprogramma's  met positieve voordelen.

Hoe zit het met eetstoornissen?

• Centrale kenmerken van anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn een overmatige bezorgdheid over de controle van lichaamsgewicht en vorm, samen met een ontoereikend en ongezond eetpatroon. Anorexia wordt voornamelijk gekenmerkt door gewichtsverlies en boulimia wordt gekenmerkt door een cyclisch patroon van bingeing en purging. Obesitas bij kinderen verwijst naar een body mass index boven het 95e percentiel met verwijzing naar leeftijds- en geslachtsspecifieke groeigrafieken.