Aantekeningen college Classificatie en diagnostiek in de klinische psychologie & De diagnostische cyclus - Universiteit Utrecht 22/23

Hoorcollege 3

Classificatie

• DSM-5 is een belangrijke classificatie manier. De ICD is ook een classificatie die gebruikt wordt.
• Classificeren is het ordenen van psychopathologische symptomen in klassen (afzonderlijke verschijnselen, zoals slaapproblemen, concentratieproblemen, angstgevoelens, lusteloosheid.
• Arts zoekt naar oorzaken en dan wordt er een behandeling gekozen.
• Moeten alle stoornissen die we nu hebben echt allemaal anders behandeld worden?
• Classificatie is het stellen van een diagnose. De uitkomst van een diagnostisch proces.
• Bij de psychische stoornissen noemen we die niet een naam, omdat we een oorzaak kunnen aanwijzen.
• Complexe interactie tussen psychologische, sociale en biologische factoren.
• Kunnen we het wel echt over een diagnose hebben?

Paradox:

• Agressiestoornis: staan eisen in die het kind moet doen. Maar waarom dit kind dat doet, staat niet in de DSM-5. Ik ben druk, omdat ik ADHD heb. Dan zeg je ik ben druk omdat ik druk ben.
• Dat is een cirkelredenatie, dat klopt niet.

Een classificatie is handig, voor de communicatie. De diagnose zegt niets over de ontstaansgeschiedenis van de stoornis of aangrijpingspunten voor de behandeling. Maar dat willen we juist weten voor de behandeling. Classificatie en diagnose wordt vaak door elkaar gehaald. Een samenvatting van kenmerken en symptomen. Dat is het. Dus dat is eigenlijk gewoon een classificatie. Het geven van een goed advies is het doel, een goede behandeling. Niet een diagnose geven.

Diagnose:

• Diagnose stellen is veel meer dan zeggen: je hebt een depressie. Veel meer stappen en een veel grotere uitkomsten dan een DSM-output.
• Dagelijkse indicatiediagnostiek:
• We proberen oplossingen te bedenken voor wat mensen zouden moeten doen als er iets met ze aan de hand is.

Biases die ons oordeel vertekenen: 

• Halo/Horn effect
• Fundamentele attributiefout
• Availability bias
• Confirmation bias & Confirmatory Teststrategie

1. Als ik werk bij een ADHD kliniek werk en ik kom daar veel mee in aanraking. Dan als iemand zich weer aanmeldt denk ik door de availability bias vaak dat het kind ADHD heeft.
2. Fundamentele attributiefout: negatief gedrag van anderen wijs je vaak aan persoonseigenschappen toe.
3. Confirmatory teststrategie: je kiest een test die eigenlijk al aansluit op wat jij denkt dat het is.

Overconfidence:

• Als je heel veel ervaring hebt. Raak je te zeker van je oordeel en twijfel je niet meer over jezelf.
• Te veel op je instinct vertrouwen (en minder data-driven) denken.

Eisen van een goede psychotherapeut

• Je moet ook blijven leren, want DSM-5 verandert continu.
• In de praktijk heb je niet zo veel tijd. Je hebt maar 1 afspraak waarin je je test kan afnemen.
• Je moet recht doen aan de situatie van de cliënt tegenover je.
• Geen tests afnemen die eigenlijk een beetje overbodig zijn.
• Diagnostische strategie is het proces om tot een objectieve diagnose te komen.

Regulatieve cyclus is hoe kom je tot de oplossing van een probleem. Samen met de Empirische cyclus vormden die de diagnostische cyclus.

Regulatieve cyclus:

• Praktijkgerichte onderzoeksmehtode
• Gericht op nemen van beslissingen
• Situatiespecifiek
• Deze is zichtbaar in indicatiefase van de DC (diagnostische cyclus)
• De fase waarin je gaat bepalen wat hij nodig heeft. Deze cyclus zie je terug in de indicatiefase.

Een diagnose is niet alleen een DSM classificatie.

Soorten diagnoses

• Verhelderdende diagnose
  • Wat zijn de kalchten?
• Onderkennende diagnose
  • Wat is er aan de hand?
• Verklarende diagnose?
  • Waar komt dit door?
• Indicerende diagnose?
  • Wat is er nodig?

Een DSM-classificatie veroorzaakt mijn problemen. ‘’Dit komt door mijn ADHD’’. Omdat de problemen er zijn, krijg je een DSM-classificatie. Die classificatie is een indeling, die veroorzaakt niets. De classificatie verklaart je ADHD niet. Het is een indeling. DSM-classificaties zijn niet aangeboren, het zijn indelingen. Betekent niet dat het geen probleem is.

We beginnen bij de aanmelding.

• Iedere analysefase kent een eigen type onderzoek en een deeldiagnose.
• Al deze losse diagnoses vormen samen een totale diagnose.
• Al die fases leiden samen tot een advies.
• Verhelderende diagnose is een omschrijving van waar Lisa tegenaan loopt. Hoe ze dat ervaart.

Klachtanalyse

• Hulpvraag formuleren
• Inventariseren van klachtgedrag\
• Resultaat: verhelderende diagnose

Dan ga je naar de probleemanalyse.

• Dan doe je onderkennend onderzoek: de onderkennende diagnose.
• Wat zijn precies de problemen waar Lisa mee kampt.
• Uitkomst: onderkennende diagnose
• Je gaat de klachten clusteren. Je gaat de ernst van de problemen bepalen en of er eventueel sprake is van een DSM classificatie
• Ernst bepalen
• Vooraf zeg je al welke scores je wil zien, dat is toetsingscriteria formuleren
• Als deze criteria er niet uitkomen wil dat niet zeggen dat ze geen depressieve klachten heeft, maar ze heeft geen depressie classificatie!!

Verklaringsanalyse

• Zoeken naar condities die de problemen (clusters) van Lisa veroorzaken of in stand houden
• Maak altijd een diagnostisch denkschema.
• Je hebt de clusters opgesteld. Dan zoek je verklaringen voor deze clusters van problemen. Dit ken je uit de wetenschappelijke literatuur, maar je kan ook naar waarschijnlijkheid kijken.
• Misschien is het academisch niveau gewoon te hoog voor haar.
• Diagnostisch denkschema
• Je wil dus onderzoeken of deze condities een rol spelen als verklaringen. Dit ga je onderzoeken.
• Dit doe je ook in je diagnostisch onderzoek.
• Ook hier stel je hypotheses voor op.
• Je denkt: bij welke score neem ik hem aan of niet? De test geeft vaak aan wanneer scores echt problematisch zijn.
• Je moet dus wel zelf hypotheses opstellen. De test geeft dan de uitslag.
• Dit helpt heel erg voor Lisa. is beter dan "heb ik een depressie ja of nee.’’

Dan heb je de indicatieanalyse.

• Ik weet wat het probleem is, hoe ga ik nu verder.
• Werkzame behandelingen
• Indicerende diagnose
• Wat zijn werkzame behandelingen bij studieproblemen of voor negatief zelfbeeld?
• Dat is de indicerende diagnose. Dat leidt tot het advies.

Advies

• Bespreek de onderkenning en het integratieve beeld
• Toets of cliënt zich erin kan vinden
• Bespreek indicatie met cliënt
• Maak afspraken over verdere begeleiding

Soms gaat er iets mis in de cyclus. Je mist informatie, er duikt opeens informatie op. Dan moet je een stap terug en begin je opnieuw met een andere diagnose / hypothese. Je werkt binnen een onzekerheidsmodel. Iedereen zal een ander model opstellen. Streef altijd naar kwaliteit, logica, navolgbaarheid en objectiviteit.