Aantekeningen college Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen - Universiteit Utrecht 22/23

Hoorcollege 10

Belangrijk:

• Posttraumatisch-stressstoornis
• Acute stressstoornis
• Aanpassingsstoornis

Dissociatie = Gebrekkige integratie van emoties, herinneringen, handelingen, identiteitsbesef

Derealisatie = Ervaring dat situatie om je heen onwerkelijk was; zich afgesneden voelen van wereld, mensen om zich heen

Depersonalisatie = Ervaring dat je loskomt uit je lichaam, naar jezelf keek van een afstand

Dissociatieve amnesie = Een onvermogen om zich autobiografische informatie te herinneren; inconsistent is met gewone vergeetachtigheid

Fugue = Ogenschijnlijk doelgericht reizen of verward dwalen dat samenhangt met amnesie voor de identiteit of voor andere belangrijke autobiografische informatie

Dissociatieve identiteitsstoornis = Fragmentatie van de identiteit gekenmerkt door meerdere persoonlijkheidstoestanden. De fragmentatie van de identiteit omvat een duidelijke discontinuïteit in de zelfbeleving.

PTSS: 

• Iedereen kan dissociëren.
• Met welke gebeurtenissen is PTSS verbonden.
• Als er een dader is die over jouw grenzen van integriteit heengaan.
• Acute reacties op potentieel traumatische gebeurtenissen
• Angst staat vrij centraal, maar woede, walging, schuld en schaamte ook.
• Beroofd bij pinautomaat, ben je hypervigilant, op straat.
• Dit kunnen gewoon reacties zijn die niet leiden tot PTSS.
• Normale reacties op een abnormale gebeurtenis.

Wat verklaart dat een gebeurtenis leidt tot posttraumatische stress.

1. De gebeurtenis matcht niet met bestaande mentale schema’s. Je dacht dat de wereld veilig was, maar wordt overvallen. Kan ook andersom. Je wint opeens de loterij, dat kan je ook niet geloven.
2. De gebeurtenis is extreem betekenisvol en leidt daardoor tot intense emoties. ‘’Ik heb nergens meer controle over.’’
3. Verbonden raken van stimuli. Via klassieke conditionering en generalisatie worden herinneringen, gevoelens mbt de gebeurtenis door steeds meer stimuli geactiveerd.

• Objecten die in de buurt van die man komen, herinneren me nu ook aan de gebeurtenis.
• Mensen gaan situaties uit de weg. Mensen onderdrukken herinneringen. Vicieuze cirkel. Operante conditionering: vermijdingsgedrag wordt beloond.
• Horowitz heeft een model gemaakt voor PTSS.
• Denial en intrusion wisselen elkaar af. Dus wegstoppen en intrusies die opkomen.
• Uiteindelijk wordt dat ingebed in de normale manier van leven.
• Duale procesmodel van omgaan met verlies.

Bij rouwproces:

• Je moet je ook op de toekomst richten.
• Verstoorde verwerking is uitsluitend met het verlies bezig zijn. Of alleen met het herstel bezig zijn, dat is zeldzamer.
• Dual process model of grief, van Stroebe, Schut.
• Voelen van de emoties. Als je emoties hebt ontwikkeld, moet je die ook toelaten, geef daar ruimte voor.

Persisterende rouwstoornis.

• Niet alleen gewelddadig verlies, maar ook door ziekte. Er is nu een rouwstoornis in de DSM.
• Plots verlies is de meest voorkomende ingrijpende gebeurtenis.
• Plots verlies is ook risico voor meerdere mentale problemen.
• Traumatisch verlies, traumatische rouw. Suícide of grote rampen zoals 9/11.
• Combinatie van trauma en verlies.
• Verwerking van ingrijpende gebeurtenissen.
• 65% van de mensen die iets vreselijks meemaakt, heeft ervoor en erna geen klachten.
• 10% chronische klachten.
• Persisterende rouwstoornis voldoet aan de criteria van een echte mentale stoornis.
• Meer symptomen van PRS na 6 maanden na verlies. Dus veel lijden en disfunctioneren later in de tijd.
• Even erna is natuurlijk logisch.

Internet gaming disorder is afgewezen als een mentale stoornis: wie lijdt daar nou? De persoon of de omgeving?

• Syndroom moet klinische bruikbaarheid hebben.
• Mensen bleven last houden van de intense rouw.
• Bestaande behandelingen bleken niet toereikend genoeg voor PRS.
• Stoornissen komen niet zomaar in de DSM. Is gebaseerd op stevig onderzoek.

PTSS:

• Posttraumatische stress zijn een product van kenmerken. Risicofactoren en beschermende factoren.
• Doodsangst, meer dreiging, is grotere kans op PTSS. Minder controle ook hogere kans op PTSS.
• Als mensen niet serieus genomen worden, dat heeft een grote invloed op de PTSS.

Welke factoren kunnen we wel beïnvloeden?

• We kunnen niet ongedaan maken wat er gebeurd is.
• Herinnering is niet goed geïntegreerd in het geheugen.
• Dus je moet contant herbeleven. Door die exposure raakt die herinnering alsnog geïntegreerd.

Behandeling:

• Prolonged exposure
• EMDR
• Imaginatie met rescripting

Vermijdings- en veiligheidsgedrag

• Slapen met een mes onder je kussen, dat houdt de angst intact.
• Response preventie: opgeven van onhandig gedrag
• Exposure: toenadering zoeken tot de herinnering.

Depressieve mensen stoppen met van alles.

• Behandeling: Geleidelijke activering

Extreem negatieve cognities

• Cognitieve herstructurering
• Ter discussie te stellen die cognities. Proberen de gebeurtenis in je leven te laten passen.
• Sommmige mensen voelen zich schuldig. ‘’Is het wel zo dat jij mede verantwoordelijk bent voor wat er gebeurd is?’’
• De meeste mensen ontwikkelen geen mentale probelemen na trauma en stress gebeurtenissen.

Nodig:

• Beter detectie van risicogroepen
• Betere secundaire preventie