Aantekeningen Netwerktheorie - Psychopathologie aan de UU (2023-2024)

Hoorcollege 4

Je moet van het artikel van Roefs et al. alleen de centrale begrippen van de netwerktheorie leren. Niet de details. Zie WS voor artikelsamenvattingen bij Roefs et al.

Etiologie is oorzaken van het ziektebeeld. De DSM-V is om orde te scheppen in de chaos. Maar er zijn andere manieren om orde te scheppen in de chaos. Je hebt veel variatie als je twee depressieve patiënten hebt. Classificaties zijn dus heterogeen. De grenzen tussen classificaties zijn niet zo duidelijk. Er is sprake van comorbiditeit. Hoge comorbiditeit komt deels door overlappende symptomen.

De oplossing is om ze in een netwerk met verbonden lijnen te zetten:

• Dit heet de netwerktheorie
• Groen lijntje is positieve relatie en rood lijntje is een negatieve relatie.
• Als symptomen sterk samenhangen, plaatsen we ze in een netwerk dichter bij elkaar.
• Netwerk van depressiesymptomen: Meer of minder slaap zijn uit elkaar getrokken
• Er zijn ongeveer 12 clusters van symptomen.
• Attention-deficit / hyperactivity disorder zitten dicht bij elkaar waardoor ze onder 1 cluster zijn geschaard. Maar je ziet wel een soort verschil in het cluster.
• Clusters zijn niet helemaal geïsoleerd. Symptomen overlappen met elkaar tussen clusters.

Depressieve symptomen zijn gecorreleerd aan somatische klachten. Kan je dus ook in een netwerk zetten. Kijken we niet te beperkt naar DSM-symptomen? Want het verliezen van een dierbare staat heel dicht bij het cluster van depressieve symptomen. Daarom is de netwerktheorie in het leven geroepen.

Bij geneeskunde is het: als je TBC weghaalt, gaan de symptomen weg. Dat is niet zo bij de psychopathologie, er is vaak geen onderliggende biologische oorzaak voor ziektebeelden. Er is geen eenduidig biologisch mechanisme waar we een behandeling op kunnen richten en waardoor symptomen verdwijnen. Een symptoomnetwerk is dynamisch. Dus het verandert.

Kenmerken van de netwerktheorie

• Strength in de netwerktheorie: De strength van een symptoom is alle sterkte van de bijbehorende relaties van dat symptoom bij elkaar opgeteld.
• Als je met medicatie je angstklachten verbeterd. Heeft dat ook weer effect op cognitieve symptomen. Symptomen kunnen heel sterk verschillen in hun respons op een specifieke behandeling. Door een sombere stemming krijg je verlies van interesse of plezier en andersom. Die versterken elkaar dus.

Ecological momentary assessment

• Is een app op je telefoon die je een paar keer per dag vraagt hoe je je voelt
• Dan kun je de cliënt ook iets teruggeven
• De patiënt kan dan zien dat hij zich beter voelde tijdens het sporten
• MAAR dit kan je zelf ook wel merken, dus beetje zwak argument soms

Net als een symptoomnetwerk is een dynamisch netwerk een reflectie van je data (wat je er zelf in stopt, komt er ook weer uit). Een erg complex probleem is moeilijk, lijkt zo. Maar dit zorgt er ook voor dat er heel veel oplossingen zijn, je kan op veel punten inhaken.