Vanaf 1879 verzet het bestuur van ‘geneeskundig gesticht voor krankzinnigen Meerenberg’ zich tegen een bij koninklijk besluit opgelegde verplichting een patiëntenregister bij te houden. Meerenberg is in die tijd een moderne psychiatrische kliniek, niet langer eenzijdig gericht op het wegbergen van geesteszieken, maar ook op hun behandeling en genezing. Verblijven in Meerenberg was een kostbare aangelegenheid; alleen de adel en gegoede burgerij kon zich dat veroorloven. Voor juist deze mensen was het patiëntenregister stigmatiserend.
Men wilde niet dat anderen wisten wie er in het dolhuis had verbleven. De regeling verplichtte bepaalde openbare instellingen personenregisters bij te houden en via de bemiddeling van gemeentebesturen regelmatig toe te sturen aan de commissaris van de koningin. Het bestuur van Meerenberg legt geen patiëntenregistratie aan en houdt – in weerwil van het besluit – evenmin aantekening van het ‘va et vient’ in de inrichting. Meerenberg moet voor de kantonrechter komen, die vaststelt dat het bestuur de voorschriften van het Registratiebesluit 1877 heeft overtreden, maar dat het bestuur geen boete kan worden opgelegd onder de Blanketwet. Die wet stelt in het algemeen straf op het overtreden van bepalingen van algemene maatregelingen van bestuur, of ze n in delegatie zijn vastgesteld of niet. De kantonrechter stelt dat het Registratiebesluit van 1877 geen algemene maatregel van bestuur is, maar een interne overheidsinstructie met voorschriften van administratieve aard waar alleen bepaalde personen binnen de overheidsorganisatie zijn gebonden. Het besluit heeft geen externe werking; geen binding voor burgers. De bestuurders van Meerenberg zijn dus wel in overtreding, maar kunnen geen boete worden opgelegd.
De Hoge Raad stelt vast dat de Blanketwet noch enige andere wet precies duidelijk maakt wat precies onder een algemene maatregel van bestuur moet worden verstaan, waardoor het niet duidelijk is welke onderwerpen wel en niet bij een algemene maatregel van bestuur mogen worden geregeld. Deze vraag kan alleen worden beantwoord door te kijken naar het stelsel van de Grondwet, die in 1884 een nauwkeurig onderscheid aanlegt tussen de bevoegdheid van de wetgever en die van de Koning; de Koning wordt geen algemene zelfstandige wetgevende bevoegdheid toegekend en dat betekent dat als de Koning een algemene maatregel van bestuur wil vaststellen, dat alleen kan als de formele wetgever de Koning via delegatie de bevoegdheid heeft toegekend dat onderwerp te regelen.
Het Meerenberg-arrest vormt een principiële uitdrukking van de rechtsstatelijkheid van ons constitutionele bestel. Onder de Grondwet van 1848 heeft het bestuur (Koning) in de ogen van de Raad alleen afgeleide macht, geen eigen, boven-grondwettelijke macht. Regelgevingsbevoegdheid mag worden doorgegeven aan het bestuur (delegatie), maar het bestuur kan niet zonder een mandaat van volksvertegenwoordiging zelfstandig burgers binden. Het arrest leverde ons ook het materiële wetsbegrip op; burgers kunnen worden gebonden door ‘wetten’ van de wetgever in formele zin, en door algemene regels afkomstig van bestuur. In de grondwetsherziening van 1887 werd bepaald dat de Koning onder de Grondwet algemene maatregelen van bestuur kan vaststellen, maar dat bepalingen door straffen te handhaven in die maatregelen niet worden gemaakt dan krachtens de wet.
Inleiding recht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Inleiding recht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Samenvattingen en studiehulp bij artikelen voor Inleiding recht
- Voor 15+ samenvattingen bij artikelen voor Europees rech, zie de supporting content van deze studiegids
Inhoudsopgave
- De geordende wereld van het recht
- Recht als onrecht
- The Case of the Speluncean Explorers
- The Path of the Law
- Tussen Montesquieu en Dredd, de rechter, politiek en rechtvorming
- De staat neutraal? Pleidooi voor een vrijzinnige benadering
- Democratie, groepsbelediging en haatzaaien
- Wat is recht?
- Wettelijk onrecht en bovenwettelijk recht
- Eichmann proces
- Geschilbeslechtingsdelta
- Een eerlijk proces
- Connecting Law and society
- De Tachtigers in het recht: het Meerenberg arrest
Gerelateerde samenvattingen en studiehulp
- Boeksamenvattingen: Werken en studeren als jurist: De beste studieboeken samengevat
- Arrestsamenvattingen: Recht en bestuur: De beste arresten en jurisprudentie samengevat
- Artikelsamenvattingen: Recht en bestuur: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Recht en bestuur: samenvattingen en studiehulp - Thema
Leren, studeren en kennis delen op het gebied van juridische zaken en bestuur
Artikelen, oefenmateriaal, samenvattingen, buitenlandse stages en studiehulp,
voor rechten, bestuurskunde, politicologie en internationale studies
- Lees verder over Recht en bestuur: samenvattingen en studiehulp - Thema
- 11534 keer gelezen
- 1 of 1913
- volgende ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution