Zijn groepen echt?

Doet er niet per se toe, of de consequenties echt zijn, dat wel.

Consequenties zijn echt … interdependente keuzes

Gedrag is f(Persoon x Situatie)

Persoonlijkheidstest

Persoon: Sociale waarde oriëntatietest (SWO): punten verdelen tussen jezelf en een ander die je niet kent en ook nooit leert kennen. Drie oriëntaties: pro-sociaal (alles gelijk, iedereen evenveel), individualistische (jezelf het meest, maar ander niet per se het minste, hoogste voor jezelf), competitief (ook individualist, maar dan moet de ander het minste hebben).

SWO is voorspellend voor:

1. Concessies doen bij onderhandelingen 
2. Zelfopoffering voor partner in relatie
3. Milieugedrag
4. Verkeersgedrag
5. Donaties aan derde wereld, gezondheidsdoelen 
6. Coöperatie binnen en tussen groepen = wat de sociaalpsychologen belangrijk vinden 

Persoon: SWO als:

• Selectie-instrument: welke persoonlijkheid is het meest geschikt voor de binnendienst of voor de buitendienst van een commercieel bedrijf. --> wie wil je waar 
• Afname van het meetinstrument: wat zouden redenen kunnen zijn om deze 9 items inconsistent in te vullen. 

Waarom zou je je consistent gedragen als je niet weet wie de "ander" is --> het hangt dus af van de situatie.

Sociale categorisatie

Wat uitmaakt is hoe de ander met je verbonden is:

Entitativity: gelijkheid, nabijheid, lotsverbondenheid 

Mensen kunnen zich op verschillende niveaus categoriseren (multi-level (nested))

Individu binnen een groep, binnen een grotere groep. (psycholoog - sociaal-psycholoog - psychologen)

• Grote groep: collectieve categorisatie 
• Midden groep: subgroep categorisatie (minder ingroep-outgroep categorisatie) 
• Individu: persoonlijke categorisatie 

Niveau van categoriseren kan op een dag meerdere keren verschillen.

Ook: gedeeld groepslidmaatschap (crosscategorisatie) --> lid van meerdere kleinere groepen

Gedeeld lidmaatschap: warme/koude kant --> bij testament of families

SWO: pro-socialen maken meer onderscheid tussen ingroep en outgroep dan individualisten. Maken meer verschillen.

• Pro-socialen zijn meer coöperatief jegens leden van de ingroep dan jegens leden van de outgroep. 
• Individualisten zijn minder coöperatief, ongeacht ingroep/outgroep lidmaatschap

Verschillende kijken door verschillende typen psychologen (sociaal of persoonlijkheids-psycholoog)

Niveau van sociale categorisatie - identificatie

Niet alleen: wie voelen zich gelijk, nabij? Maar ook: hoe worden de schaarse middelen verdeeld? (lotsverbondenheid).

Coöperatief naar de mensen waar jij je mee verbonden voelt.

Multi-level:

Binnen secties:

Wetenschappelijke specialisaties, INDIV --> weinig uitwisseling tussen INDIV --> meer aandacht voor INDIV dan voor groepsbelang --> gebrekkige samenwerking BINNEN groep.

Tussen secties:

Wetenschappelijk specialisatie als GROEP --> weinig uitwisseling met andere GROEPEN

--> ingroep identificatie

--> outgroep 'verwerping'

--> meer gericht op ingroep dan op collectief --> gebrekkige samenwerking TUSSEN groepen

Interventies op meerdere sporen

Als je iets opdeelt en je zegt de een maakt het ene deel en de andere maakt het andere deel, dan krijg je interventies die haaks op elkaar staan.

Psychologie van het groepslidmaatschap

Sociale vergelijkingstheorie(!!!)

Twee

Normen

• Behoefte aan accurate info --> informationele invloed
• Behoefte aan sociale validatie --> normatieve invloed

Informationele invloed vanuit een minderheid is vaak latent = Minderheid kan moeilijk normatieve invloed uitoefenen, daarom moeten ze komen met argumenten. Kost meer tijd om door te dringen (via centrale route van informatie-verwerking). Komt indirect binnen en later tot uiting (op de gang, bij de koffieautomaat) --> Als de beïnvloede persoon minder bang is voor sociale afwijzing door de meerderheid. Maar de informationele invloed van de minderheid beklijft vaak beter en langer.

• Descriptieve normen: wat de meeste mensen feitelijk doen. Gewoon hoe mensen doen. 
• Injuctieve normen: wat mensen zouden moeten doen in een bepaalde situatie.
• Prescriptief: wat je wel zou moeten doen
• Proscriptief: wat je niet zou moeten doen 

Onbedoeld effect van campagne met descriptieve norm-informatie

Campagne die bijvoorbeeld pleit dat de meeste mensen het zo doen --> idee van mensen: ik blijf doen wat de meeste mensen ook doen, (in lijn met descriptieve norm: OK zijn). Ook al is het niet wat ik zou moeten doen (tegen de injunctieve norm in). (Waarom zou ik het anders moeten doen dan de meeste mensen)

Pluralistic ignorance: ik zou wel een van de weinige zijn, dus ik doe het niet --> veronderstellen dat je een van de weinigen bent die anders denkt.

Rol

Normen gelden voor alle groepsleden, maar soms meer voor anderen.

Mogelijkheden voor onafhankelijke (eigenwijze) opstelling in de taakgroep?

1. positie in sociaal/communicatienetwerk
2. rolverdeling
3. statusverdeling

Social Network Analysis (SNA): positie van elk groepslid tov andere groepsleden.

• Mate van centraliteit: het aantal connecties tussen leden;
• Outdegree: het aantal connecties die je legt met anderen;
• Indegree: het aantal connecties die je ontvangt van anderen;
• Betweenness: de positie in een netwerk naast anderen paren;
• Closeness: de afstand van een individu tov anderen. 

Positie in communicatienetwerk (patroon van informatieoverdracht en informatieuitwisseling dat beschrijft wie het meeste communiceert met wie en in welke mate)

• Gedecentraliseerd netwerk: een centrale positie waaruit de informatie wordt verstuurd naar anderen. De hub is de persoon die de centrale communicatieverwerking uitvoert;
• Gecentraliseerd netwerk: alle kanalen zijn gelijk, de een is net zo centraal als de ander.

Mate van centralisatie is bepalend voor de efficiëntie

• Efficiënte afhankelijkheid van taakcomplexiteit --> Complexe take beter in een gedecentraliseerde netwerk (=slimmer)
• Tevredenheid in perifere posities lager 

Rolverdeling:

Soms hoort een rol bij een positie/functie (is ongeacht de persoon)

• Rol biedt soms mogelijkheid om groepsnormen te doorbreken en soms zelfs groepsnorm te wijzingen
• Rol ligt veelal niet vast: rol-ambiguïteit, rol-stress
  
  • Intra-rol conflict: hoe moet je je in een rol gedragen, gaat soms tegen je idee van een rol in
  • Inter-rol conflict: je bent heel veel rollen (vader, man, broer, oom), je gedraagt

Besluitvorming in groepen 

Psychologische functies groepslidmaatschap voor de leden. Lid zijn van de groepen heeft twee invloeden:

• Informatief: accurate kennis
• Normatief: OK gevonden worden, erbij horen --> de meeste valkuilen bij groepen

Veel voordelen, maar gaat niet vanzelf.

Normatieve invloed

• Algemeen: men moet/ men mag niet 
• Lokaal: wij doen dat nu eenmaal zo/ wij doen nooit

--> vooral sterk bij hoge groepscohesie.

Dysfunctionele normatieve druk bij….

• … ideeën genereren: brainstorming
• … info bundelen: shared info bias, common knowledge effect
• … besluit nemen: group think

Info/ideeën generen (brainstormen)  

Minder ideeën in een interactieve groep dan individueel/afzonderlijk of in een nominale groep (je werkt wel samen, maar ook alleen).

Coördinatie probleem: oa blokkade van nieuwe ideeën, op elkaar moeten wachten, liever luisteren dan bedenken, rolverdeling in een groep (bij brainstormen, veel gedoe die je niet hebt als je alleen bent)

Motivatie probleem: 'social matching', free rider, sucker, voor slechts 1/n verantwoordelijk, je beoordeeld voelen: ben ik wel OK?

Zaken die ertoe leiden dat het aantal ideeën vaak teleurstellend is in een interactieve groep.

Hoe kan je het oplossen:

• Zo nu en dan een denkpauzes (+ brainwriting: schrijf het maar op)
• Nominale GroepsTechniek (NGT) = eerst individueel in stilte ideeën opschrijven, pas daarna overleggen
• Elektronische brainstormen: vanachter je computer, anoniem

Beschikbare info bundelen (shared info bias)

Groepsleden bespreken voornamelijk gemeenschappelijke kennis ipv unieke expertise van individuele leden = shared information bias/ common knowledge effect

En zijn heel blijk met snelle overeenstemming!

Was dat de bedoeling van de gemixte groep?

Mensen willen dus niet de moeite doen omdat ze anders hun expertise moeten uitleggen. Er is dan een verborgen profiel.

Hoe kan je het oplossen:

• Diverse achterbannen erbij betrekken 
• Group Decision Support Systems
• Argumenteren ipv verzoenen 
• Taakstelling 'Wat is voor ons de juiste keuze' ipv 'Wat heeft een ieders instemming'
• Verschillen in expertise benadrukken

Afweging, keuze maken (polarisatie) 

Groepspolarisatie: groepsleden gaan tijdens interactieve groepsdiscussie extremer over de kwestie praten en denken in de richting waarin zij bij aanvang van de discussie al tendeerden. --> we schuiven op in de richting waar de groep van te voren al tendeerden.

Oorspronkelijke verklaringen voor dit verschijnsel ('risky shift'): 

1. spreiding verantwoordelijkheid
2. lefgozers zijn toonaangevend: mensen die zeggen: 'doe niet zo laf'
3. westerse culturele waardering voor risico nemen

Maar, dit blijkt afhankelijk van het domein! Bijv. bij medisch domein: Als mensen in het midden zaten, ging de verschuiving naar de voorzichtigheid

• 'risky shift': bij economische, strategische risico's
• 'cautious shift' bij medische risico's

Huidigeverklaringen voor 'risky shift' en 'cautious shift'

1.   sociale vergelijkingstheorie

• Informationele sociale invloed: argumenten in een richting
• Normatieve sociale invloed: Ok zijn, erbij horen volgens (lokale) norm

2. sociale identiteit

• In richting van prototypische positie binnen de ingroep 
• Ter onderscheiding van positie van de outgroep

3. persuasive-arguments

Territorium vs personal/group space

Territoriumgedrag

Individuen en groepen hechten aan territoria: wie hoort waar?

Primair: vb eigen slaapkamer, stoel

Secundair: vb eigen kantoor op je werk

Publiek: vs eigen zitplaats in collegezaal 

Hoe meer behoefte aan controle = hoe sterker de claim op die plek = hoe sterk de verdediging

Mensen bakenen hun territoria af. Territoria hebben een functie, bijvoorbeeld hun eigen kamer. Als er mensen over de vloer komen, doen ze de slaapkamer dicht. We hebben allemaal behoefte aan een eigen plek. Op sommige plekken heb je recht, bijv kantoor, dan is het raar als mensen daar gaan zitten. Het voelt raar als je op iemands plek gaat zitten die iemand heeft afgebakend.

Mensen hebben de behoeften om een stukje van de ruimte toe te eigenen, bijv door iets persoonlijks op te hangen.

Inter-persoonlijle en inter-groepsruimte

Individuen en groepen hebben een eigen ruimte: een space. In tegenstelling tot een territorium, draag je je space met je mee:

• Intieme zone: alleen voor je partner en je kinderen, heel dichtbij, tegen je aan;
• Persoonlijke zone: wanneer je met elkaar aan het praten bent, op de bank zit;
• Sociale zone: ruimte die je hebt als collega's, hoe dicht zouden de stoelen naast elkaar zetten;
• Publieke zone: openbaar vervoer, bioscopen, meer vreemde mensen;
• 'remote' zone: e-contact.

Mensen worden ongemakkelijk als je in hun personal space komt. Zeker met vreemden.

Hoe hoger de status persoon, hoe verder je daarvan af blijft.

Wat doen mensen als ze zich te dicht benaderd voelen: gevoel van psychologische evenwicht te houden (bijv. opschuiven, stap opzij, de andere kant op te kijken) --> in je hoofd je eigen hoofd ruimte te creëren.

Synomorfie

De afstemming tussen fysieke en sociale context om een groepstaak goed uit te voeren.

Bijv.

• De opstelling tafels in het onderwijs
• Meubilair in gedeelde werkkamers
• Zitpositie vergadervoorzitter
• Zitpositie coöperatie vs competitie

Sociopetaal: je kijkt naar elkaar toe --> bevordert interactie

Sociofugaal: zo gaan zitten dat je niet naar elkaar kijkt --> ontmoedigt interactie

Verschillende groepsopstellingen

• Theater
• Classroom
• Cabaret (tafels van 4) 
• Boardroom (een grote tafel) 
• U-shaped 
• Circle of chairs 

De opstelling bepaalt hoe je kan samenwerken. In ruimtes die er niet gemaakt zijn om samen te werken, is samenwerken ook niet fijn.

Communicatiepatroon

Steinzor effect:In groepen zonder leider: de neiging van een groepslid om (direct) te reageren op iets wat gezegd wordt door iemand recht tegenover hem/haar zit. Je reageert niet op wat naast je gezegd wordt. 

Head of the table effect: waar neemt de leider/voorzitter plaats? Logischerwijs aan het hoofd van de tafel. 

Coöperatie vs competitie

Bij coöperatie: naast elkaar en allebei bij de hoek.

Bij competitie: (schuin)tegenover elkaar

Collectief gedrag, deïndividuatie

Gedrag