Hoorcollege 4 Verbintenissenrecht

Bijzondere overeenkomsten; wat zijn dat?

Bijzondere bijeenkomsten of benoemde overeenkomsten

-        Uitwerking in Boek 7 BW

Onbenoemde overeenkomsten

-        Onbenoemd als in ‘’niet benoemd in boek 7’’

Buiten Boek 7 BW geregelde overeenkomsten

-        Niet in boek 7 geregeld

-        Ook geen bijzondere overeenkomsten

-        Denk aan bijv. pensioenovereenkomsten

Bijzondere overeenkomsten; gelaagde structuur

Bv koopovereenkomst beheerst door:

Koopovereenkomst moet ook tot stand komen door aanbod en aanvaarding

o   Boek 3 BW

§  O.a. art. 3:33 BW, 3:35 BW

o   Boek 5 BW

§  O.a. art. 5:1 BW

o   Boek 6

§  O.a. 6:52 BW, 6:74 BW, 6:95 e.v., 6:262, 6:265 BW

o   Boek 7

§  Titel 7.1

§  Bijzondere bepalingen over bijzondere overeenkomsten

§  Overeenkomsten over koop/huur etc.

§  Dus ook eerder genoemde boeken aflopen

Bijzondere overeenkomsten; de ratio

Particulier belang

-        Houvast

-        Regelend recht

-        Veel voorkomend

o   Handig als er regels zijn die van toepassing zijn als partijen niet een andersoortige overeenkomst regelen

-        Behoefte aan nadere regels

Algemeen belang

-        Bescherming

o   Kan verschillende vormen aannemen, manier om een overeenkomst te regelen terwijl je als partij bescherming geniet

-        Dwingend recht

o   Bijzondere beschermingsregelingen in boek 7

-        Rechtsgevolgen van dwingend recht

-        Vormvoorschriften

-        Bewijsrechtelijke bepalingen

Dus:

-        Particulier belang van houvast vs. algemeen belang van bescherming

Bijzondere overeenkomsten: welke zijn er?

-        Koop (Timeshare en koop op afstand: nu in boek 6)

o   Timeshare: gedeeld eigendom in tijd -> wanneer je eigenaar bent van een vakantiehuis, is dat vakantiehuis van jou/ben je vrij er heen te gaan wanneer je wil of het te verhuren -> volledig eigendomsrecht

o   Bij Timeshare is dit niet het geval: gedeeld eigendomsrecht -> je mag voor een bepaalde periode gebruik maken van het eerder genoemde huis

o   Richtlijn die gaat over de overeenkomst op afstand

o   Richtlijn consumentenrechten -> door interpretatie van nieuwe richtlijn verhuisd van boek 7 naar boek 6

-        Ruil

-        Financiële zekerheidsovereenkomst (EU Richtlijn)

-        Consumentenkredietovereenkomst

-        Pandbelening

-        Schenking

-        Huur

-        Pacht

-        Opdracht

o   Opdracht

o   Lastgeving

o   Bemiddelingsovereenkomst

o   Agentuurovereenkomst

o   Geneeskundige behandelingsovereenkomst

-        Reisovereenkomst

o   Beïnvloed door Europese richtlijnen

-        Betalingstransactie

-        Bewaarneming

-        Arbeidsovereenkomst

-        Aanneming van werk

-        Borgtocht

-        Vaststellingsovereenkomst

-        Lijfrente

Gemengde overeenkomst

-        Koop & aanneming van werk

o   Veel voorkomende gemengde overeenkomst

§  Je laat een vloer leggen in jouw huis (je koopt de vloer/wordt jouw eigendom) en er is sprake van aanneming (er is personeel dat de vloer voor je legt)

§  Je koopt een nieuwe auto, maar je wil ook allerlei zaken zoals een muziekinstallatie en een navigatiesysteem laten inbouwen (dus ook hier weer koop en aanneming)

-        Arbeids- & huurovereenkomst

o   In het verleden veel voorkomende gemengde overeenkomst

o   Tegenwoordig wat minder gangbaar

o   Gaat om conciërge/huismeester die in het pand woont waar hij ook voor werkt (dus mengsel arbeids- & huurovereenkomst

-        Art. 6:215 BW: cumulatietheorie

Art. 6:215 BW: cumulatietheorie

Bijzondere overeenkomsten; kwalificatie

-        Beslissend: de door partijen bedoelde inhoud

o   Indien de inhoud valt onder de wettelijke omschrijving, gaat het om een dergelijke overeenkomst

-        Niet beslissend: de naam

o   HR 13 Juni 2014

§  Lindorff/Statia

o   HR 12 februari 2016

§  Lindorff/A

-        Huurkoop -> bijzondere overeenkomst uit boek 7a -> bijzondere overeenkomst uit oud BW -> moet nog in boek 7 worden geplaatst -> heel erg vergaande bescherming

o   Voorbeeld: krijgen van gratis telefoon bij afsluiten abonnement (zowel huurkoop als consumentenkrediet)

o   Welke regels zijn hier op van toepassing (wat moet er worden gedaan als een van de partijen onder de overeenkomst uit wil? -> zie bovenstaande arresten)

o   Vrouw had twee keer telefoontje gekregen bij afsluiten abonnement -> had deze onder druk aan anderen afgegeven maar betaalde vervolgens haar abonnementskosten niet

o   Idee bij huurkoop is dat je in termijnen betaalt: eerste termijn meteen, andere termijnen pas na ontvangen na telefoon -> in abonnementsprijs zitten niet alleen de kosten van het telefoneren, maar ook het deel van de koopprijs verrekend

o   Aan de ene kant zijn er regels (systeem van de wet, bijzondere overeenkomsten etc.), aan de andere kant de werkelijkheid/praktijk -> deze reageren op elkaar

o   Gaat om overeenkomsten waar veel bescherming geboden werd

o   Er is heel veel bescherming vanuit het Europese recht op deze overeenkomst

o   Alle aanbieders zijn hun contractvormen aan het wijzigen (aanbieders gaan nu heel duidelijk aangeven welk gedeelte telefoonkosten en welk gedeelte koopprijs betreft en ook of het een consumentenkrediet betreft)

o   Het gaat dus om kwalificeren omdat er verschillende vormen van overeenkomsten zijn, dit is niet altijd even gemakkelijk

Consumentenkoop

-        Inleiding: ratio speciale regeling

-        Het begrip consumentenkoop

o   Roerende zaak

o   Verkoper handelt in de uitoefening van beroep of bedrijf

o   Koper als consument: natuurlijk persoon niet handelend in de uitoefening van een beroep of bedrijf

-        Intermezzo: Wet koop onroerende zaken

o   Illustreert opnieuw dat het recht en de samenleving op elkaar reageren

o   Er is heel veel strijd geweest voordat deze wet is ingevoerd

o   Strijd tussen enerzijds wetgeving, anderzijds consumentenbescherming en anderzijds verkopende partijen

o   Huizenmarkt begin deze eeuw -> meer vraag door kopers dan aanbod -> gedwongen tegen elkaar op te bieden (vooral in steden als Amsterdam en Utrecht) -> kopers moesten soms meer betalen -> gelijk aan contract gebonden -> vanuit consumentenperspectief vervelende situatie

o   Wetgever moest hier wat aan doen, vandaar bovenstaande wet

o   Huizenmarkt is nu van kopersmarkt naar verkopersmarkt gegaan

Consumentenbescherming

-        Bijzondere bepalingen

o   Art. 7:6a, 7:8, 7:11, 7:13, 7:18, 7:21 leden 4-6, 7:22, 7:23 lid 1, 7:24, 7:25, 7:26 lid 4, 7:28, 7:35 BW

-        Dwingend recht: art. 7:6 BW

o   Afdeling 7.1.1-7.1.7: dwingend recht (met uitzondering van 7:12, 7:13, 7:25 en 7:35 BW)

o   Geen beperking of uitsluiting van rechten (6:74, 6:265, 6:228 BW)

o   Als je toch beperkt/uitsluit (exonereert) handel je in strijd met art. 7:6 BW -> vernietigbaar op grond van 3:40 lid 2 BW

§  Ambtshalve toetsing EU recht

·        De rechter moet toetsen, ook al doen partijen er geen beroep op -> indien rechter dan een vernietigingsgrond vindt, kan de overeenkomst toch worden vernietigd

·        Dit geldt in het bijzonder voor de consumentenkoop -> bescherming van het EU-recht is dus juist voor dit specifieke onderwerp belangrijk

Wettelijke garantie

Conformiteitseis: art. 7:17 BW

-        Normaal gebruik

-        Voorzien bijzonder gebruik

-        Mededelingsplicht & onderzoeksplicht (HR van Dalfsen/Gemeente Kampen)

-        7:18 lid 2 binnen 6 maanden vermoeden

-        Artikel van dwingend recht

-        Eis die altijd bij koop geldt

-        Van toepassing op alle overeenkomsten

-        Voor consumentenkoop dwingend gemaakt

o   Lid 1: ‘’De afgeleverde zaak moet aan de overeenkomst beantwoorden’’ (zaak moet conform zijn)

o   Lid 2: ‘’Een zaak beantwoordt niet aan de overeenkomst indien zij, mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan, niet de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten. De koper mag verwachten dat de zaak de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen, alsmede de eigenschappen die nodig zijn voor een bijzonder gebruik dat bij de overeenkomst is voorzien.’’

-        Afhankelijk van de omstandigheden van het geval

o   Aard van de zaak

o   Hoogte van de prijs

o   Soort winkel

o   Omstandigheden waaronder de koop plaatsvond

o   Mededelingen

Ageren schuldeiser

-        Tijdig klagen

o   Klachtplicht 6:89 en 7:23 BW

§  Lijn van ontwikkeling

·        Klachtplicht bestaat al heel lang

·        Werd ineens trend in de rechtspraktijk om er een beroep op te doen

·        Consequentie: je rechten vervallen

·        Voor verkopers (debiteuren) is het heel fijn om een beroep te doen op de klachtplicht -> als koper (crediteur) heb je dan namelijk pech omdat je niet op tijd klaagt

·        Geen gewenste ontwikkeling met het oog op risicoverdeling/consumentenbescherming

·        HR gaf hier andere richting aan in HR Ploum/Smeets II & Van de Steeg/Rabobank

o   Hierin werd meer consumentenbescherming gegarandeerd doordat de klachtplicht werd teruggedrongen

o   Dit is weer een golfbeweging/verandering in de rechtspraktijk die in verhouding staat met maatschappelijke ontwikkelingen

o   Enkel tijdsverloop is niet voldoende

§  Nadeel bij de debiteur

§  ‘’Stofzuiger was na 5 maanden kapot’’ -> kan niet na anderhalf jaar hiermee aankomen bij bijv. de Blokker

§  Als jouw crediteur te laat klaagt, is daarmee niet meteen de strijd gewonnen: er moet sprake zijn van bijzondere omstandigheden

§  Door crediteur gewekt gerechtvaardigd vertrouwen van debiteur is van belang

§  Zeer belangrijk om alle omstandigheden van het geval (zie paragraaf over conformiteitseis) goed af te wegen

Remedies

-        Nakoming: aflevering van het ontbrekende, herstel en vervanging

o   Consumentenkoop: herstel en vervanging als uitgangspunt (7:21 lid 4 BW)

o   HVJ Quelle: geen gebruikersvergoeding

-        Opschorting

-        Ontbinding

o   Consumentenkoop: Herstel en vervanging gaat voor ontbinding (7:22 lid 2 BW)

-        Schadevergoeding: 7:24 BW, 7:17 BW jo 6:74 BW (alleen bij toerekenbare tekortkoming)

o   Kanalisatie (7:24 lid 2 BW)

§  Transactieschade: verkoper aansprakelijk in geval van toerekenbare tekortkoming (6:74 jo. 7:17 BW)

§  REST STAAT IN SHEET

-        Nakoming gaat voor ontbinding in het geval van consumentenkoop

Ontbinding

-        Ultimum remedium of gelijkwaardige optie?

o   Lijn van de Hoge Raad (Mol/Meijer Beheer plus annotatie Vranken)

o   Lijn van EU recht

-        Daar waar het EU-recht voorgaat in het geval van consumentenkoop, is de lijn van de Hoge Raad een beetje doorkruist

Een gebrekkig product gekocht: wat nu?

-        Consument wendt zich tot de producent