WC 7. Staatsrecht

Werkopdracht 7: enkele specifieke grondrechten en bijzondere leerstukken.

Vraag 1

1a. Wordt een handgeschreven brief door de vrijheid van drukpers beschermd? En een gehouden toespraak?

Art 7 GW moet ruim worden uitgelegd (de oude bepaling m.b.t. drukpersvrijheid van 1983 is ongewijzigd gelaten omdat men de daarop gebaseerde jurisprudentie wilde behouden). Dit geldt ook voor het woord “drukpers”. Niet alleen worden met de hand geschreven uitingen er ondergebracht ook neonletters op een toren bijvoorbeeld. Het moet echter wel blijven gaan om een geschrift of  een afbeelding; toespraken vallen buiten het begrip drukpers. Dus de handgeschreven brief valt er wel onder maar een gehouden toespraak niet.

1b. Hoe beoordeelt u deze voorwaarde?

Lid 1 verbiedt in eerste plaats overheidscensuur op door de drukpers geopenbaarde gedachten of gevoelens.  De clausule staat de formele wetgever niet toe de voorafgaande woorden waarin de drukpersvrijheid is neergelegd van hun kracht te ontdoen door bijvoorbeeld een stelsel van voorafgaan toezicht op de inhoud van het gedrukte in te voeren.

(let wel behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet, dit heeft betrekking op in formele wetten neergelegde regels waaraan men zich ook bij uitingen van de drukpers niet kan onttrekken; belediging/laster e.d.)

1c. In de jurisprudentie met betrekking tot artikel 7 lid 1 GW wordt onderscheid gemaakt tussen het openbaringsrecht en het verspreidingsrecht. Wie kan het verspreidingsrecht beperken, en onder welke voorwaarden?

Het openbaringsrecht (inhoud heb je opgeschreven op een papiertje) en het verspreidingsrecht  (als dit papiertje op de grote markt gaat uitdelen) als onderscheid heeft als functie een verschil mogelijk te maken tussen beide rechten op het punt van de beperkingsbevoegdheid. Het verspreidingsrecht is namelijk vatbaar voor beperking door lagere regelgevers, zoals de provinciale staten en gemeenteraden. Deze organen mogen de uitoefening van het verspreidingsrecht reguleren in het belang van onder meer de openbare orde, verkeer, natuur- of stedenschoon en rechten van anderen.  De decentrale (gemeentelijke/provinciale) regelingen mogen dus niet de inhoud maar wel de tijd plaats en wijze van uiting betreffen. (bijvoorbeeld: je mag alleen in de Herenstraat (plaats) op donderdag (tijd) zelf (wijze) de papieren uitdelen) De lagere wetgevers mogen nimmer treden in de inhoud van gedrukte stukken.

1d. Acht u dit verbod toelaatbaar?

Het verspreidingsrecht is vatbaar voor beperking door lagere regelgevers, zoals in casu de gemeente. Deze mogen de uitoefening van het verspreidingsrecht reguleren in het belang van onder meer de openbare orde, het verkeer, het natuur- of stedenschoon  en rechten van anderen. In casu gaat het om het aanzien van de gemeente.  De gemeente mag niet zo ver gaan dat het gebruik van een zelfstandig middel van bekendmaking in het algemeen zou worden verboden; dat is hier wel het geval namelijk een algeheel verbod.

(Je komt misschien wel een beetje aan de inhoud als je de politieke wel toe laat; “discriminatie?”)

Vraag 2

In het kamerdebat rijst de vraag in hoeverre het wetsvoorstel verenigbaar is met de vrijheid van godsdienst zoals die onder andere is neergelegd in artikel 9 EVRM. Volgens de initiatiefnemers staat artikel 9 niet aan het aannemen van deze wet in de weg, omdat artikel 9 lid 2 EVRM ruime beperkingsmogelijkheden kent. U krijgt als ambtenaar de vraag een en ander uit te zoeken.

2a. De beperking moet allereerst “bij de wet voorzien’ zijn. Wat betekent het woord “wet” hier, en wanneer kan gezegd worden dat een beperking “voorzienbaar” is?

Wet niet perse een wet in formele zijn; maar in het EVRM is “wet” de vertaling van “law” en dat is niet een wet in formele zin maar ook lagere regelgeving; een rechtsregel is voldoende. Het kan in de wet staan maar ook in een lagere regelgeving en misschien zelfs ook in iets lagers dan een AVV (maar niet verder op in gegaan)

2b. De beperking moet in de tweede plaats “noodzakelijk zijn in een democratische samenleving”. Volgens het EHRM wordt de “democratische samenleving” gekenmerkt door een aantal “waarden”. Welke zijn dit volgens het Hof?

Pluralisme (verschillende groepen/opvattingen naast elkaar),  tolerantie (verdraagzaamheid; accepteren dat er andere meningen zijn), vrijheid van politieke discussie.

2c Om te bepalen of de beperkinge ook "noodzakelijk" is in een democratische samenleving stelt het EHRM een aantal eisen aan die beperking. Welke? 

Dringende maatschappelijke behoefte, evenredigheid, relevant en toereikend. (Boek blz. 258)

2d beperking moet tenslotte voldoen aan de genoemde doelcriteria. Welke zijn dit en denkt u dat daar in deze casus aan voldaan is?

1. Bij de wet voorzien? Ja, Inenting kan beperking zijn van godsdienstvrijheid; misschien ook van de bescherming van de lichamelijke integriteit;
2. Noodzakelijk ? dringende maatschappelijke behoefte dat alle kinderen worden ingeënt. Dit is verdedigbaar.
3. Evenredig? Als 1 keer inenten voldoende is; dan mogelijk maar als kinderen 10 keer moeten worden ingeënt is dit onevenredig.
4. Toereikend? Moet voldoende helpen, als hiermee een mazelenepidemie kan worden voorkomen.
5. Valt het onder het doelcriterium? In welk belang kun art. 9 EVRM beperken; belang van de openbare veiligheid/gezondheid/goede zeden etc.;  In dit geval gezondheid

Conclusie in Casu: Het mag volgens het EVRM; (betekent niet dat je het ook moet doen, democratische besluitvorming)

Vraag 3

U bent de enige jurist van  de actiegroep en op u rust de schone taak een en ander juridisch te regelen. U begint met een kennisgeving aan de burgemeester over de actie van actiegroep op de Grote markt in Groningen voor zwakste leden van de samenleving. 

3a. Wat is de wettelijke grondslag van de kennisgeving?

Artikel 4 WOM; voorafgaande kennisgeving

3b. Welke grondslag heeft de burgemeester voor het stellen van beperkingen?

Artikel 5 WOM;

3c. Uw actiegroep wil zich niet bij de beperkingen neerleggen. Om de burgemeester te overtuigen van uw oorspronkelijke plan, inclusief overnachtingen, stelt uw actiegroep voor de burgemeester erop te wijzen dat de boodschap die de actiegroep met de betoging uitdraagt van groot maatschappelijk belang is en daarom verdient optimale ondersteuning vanuit het gemeentebestuur. Hoe beooordeelt u, gelet op het wettelijk kader op basis waarvan uw betoging is beoordeld, de kans op succes met deze argumentatielijn? 

De INHOUD van de boodschap mag geen rol spelen; Artikel  5 lid 3 WOM

3d.Een ander argument van uw actiegroep tegen de beperkingen is dat de burgemeester met de beperkingen de essentie van het idee van de actiegroep ondergraaft. Hoe beoordeelt u, gelet op het wettelijk kader op basis waarvan uw betoging is beoordeeld, de kans op succes met deze argumentatlijn?

Dit raakt daadwerkelijk de kern; dus de inhoud van de betoging en hier is de grens gesteld! Hier wordt het lastiger voor de gemeente om maatregelen te stellen. (Kan wel beperkingen voor de tijd stellen maar hier wordt de tijd als inhoud gesteld want daar gaat het in de betoging nou juist om).

3e. Artikel 5 lid 2 sub c jo. Artikel 2 WOM ; is mogelijk ter voorkoming van wanordelijkheden. (moet ook nog dronken volk uit de kroegen over de grote markt kunnen lopen). Behoudens heel uitzonderlijke omstandigheden.

Vraag 4 (retarted denisch racist)

4a. Kun je van tevoren aan vrijheid van meningsuiting beperkingen stellen?

Nee, slechts achteraf. Bijvoorbeeld dat je mensen niet mag beledigen.  (handycite) Maatregelen die achteraf gelden; omdat je achteraf mensen kan vervolgen voor beledigen en haat saaien

4b. Stel ook de presentatot en eindredacteur van het programma worden vervolg en veroordeeld omdat ze jongeren actief hebben opgezocht en met ze hebben gesproken. Volgens de strafrechter hebben de presentator en eindredacteur het oogmerk gehad de jongeren strafbare uitlatingen te laten doen en hebben ze in de reportage geen tegenwicht geboden aan de strafbare uitingen van jongerne. De presentator en eindredacteur stellen in hoger beroep dat hiermee aritkel 10 EVRM is geschonden. Beoordeel dit betoog.

Er is een fundamenteel recht van toepassing namelijk vrijheid van meningsuiting, art 10 EVRM. Hier wordt een  beperking op gemaakt achteraf, dit hadden ze niet mogen doen.

• Is dit bij de wet voorzien ; ja art. 137c en art 137d Sr
• Is dit voorzienbaar? ; ja haat saaien is voorzienbaar strafbaar
• Legitiem doel; bescherming goede naam en bescherming anderen
• Noodzakelijk in een democratische samenleving? Ja

Vraag 5

De eigenaar van een pand is een vastgoedbv. De plannen van de eigenaar kunnen alleen worden uitgevoerd als de huidige krakers het pand hebben verlaten. 

5a. Welke rechten botsen in deze casus? 

EVRM rechten: kraker artikel 8 lid 1 EVRM (privéleven/huisrecht geldt ook voor een kraker) en voor de eigenaar artikel 1 eerste protocol EVRM (eigendomsrecht; wordt niet in de GW genoemd wel artikel 12 GW) botsen.

5b. Welke hiërarchie bestaat in algemene zin tussen de rechten die in het EVRM zijn vastgelegd?

Dient per geval gekeken te worden; geen hiërarchie tussen de verschillende fundamentele EVRM rechten.

5c.Kunnen de eigenaar en krakers de rechten tegenover elkaar inroepen?

Hebben de EVRM rechten horizontale werking tussen eigenaar en krakers; eigenaar is het BW nog voor dus is het EVRM niet perse nodig maar voor de kraker is dit lastiger dus EVRM wel nodig; in principe is er wel horizontale werking tegenover elkaar.

Vraag 6

Kan de burgemeester rechtsgeledig vooraf een demonstratie verbieden?

a. Nee, zou neerkomen op het eisen van voorafgaan verlof, en censuur is in NL niet toegestaan.

b. Nee want er moet altijd gebruik van enige betekenis van een zelfstandig middel van  verspreiding overblijven

c. Ja mits dat niet gebeurt op grond van de inhoud van de boodschap die zal worden uitgedragen

d. ja mits dat geschiedt ter voorkokming van strafbare feiten of bescherming van rechten van anderen

Vraag 7

De vrijheidvan godsdienst neergelegd in atrikel 7 lid 1 GW kan worden beperkt: 

a. door de regering worden beperkt, mits de bevoegdheid daartoe door de wetgever in formele zin is gedelegeerd;

b. kan door de regering zelfstandig worden beperkt, mits de inbreuk niet de kern van het grondrecht raakt;

c. kan alleen door de wetgever in formele zin worden beperkt. 

Vraag 8

Het openbaringsrecht neergelegd in artikel 7 lid 1 GW, kan worden beperkt: 

a. Door de formele wetgever en door lagere regelgevers, mits n beide gevallen niet op grond van de inhoud;

b. Door de formele wetgever op grond van de inhoud en door lagere regelgevers op andere gronden dan de inhoud;

c. door de formele wetgever, mits achteraf, en dan zowel op grond van de inhoud als op andere gronden; dit is juist; C (het gaat erom dat de wetgever een beperking aanbrengt, maar die beperking kan alleen achteraf spelen. De wetgever kan alleen beperken wat hij noodzakelijk acht. Achteraf op inhoud mag wel! Als het maar achteraf)

d. Door de formele wetgever, mits achteraf, en dan alleen op andere gronden dan de inhoud 

Vraag 9

Het recht op respect voor het gezinsleven wordt niet beschermd door het Europese Verdrag voor de rechten van de mens maar wel door het IVBPR. Deze stelling is? 

A. Juist; 

B Onjuist; (zie art. 8 EVRM)

Vraag 10  

U bent als juridisch adviseur werkzaam bij een gemeente. Het centraal gelegen buurthuis is eigendom van de gemeente en wordt verhuurd voor feesten en andere bijeenkomst. Via de online booking tool heeft de gemeente een boeking ontvangen van een organisatie die beauty pageants voor baby's en peuters organiseert. Uw gemeente vindt het verwerpelijk dat kleine kinderen op uitelrijk de competitie met elkaar moeten aangaan en wil de boeking weigeren. Kan dat?

Geen contractsvrijheid; arrest alsnog publiekrechtelijk is; grondrechten gelden ook waar overheid privaatrechtelijk optreedt.

A Nee

B. Ja, de gemeente geniet in het privaatrechtelijk verkeer dezelfde contactsvrijheid als andere partijen

C. ja mits de weigering door een meerderheid van de raad wordt ondersteund

D. Ja mits de weigering past binnen deugdelijk bekendgemaakt beleid