Binnen de psychologie worden conatieve functies ook wel psychomotorische functies genoemd. Deze functies omvatten alle mentale processen die betrokken zijn bij het plannen, uitvoeren en controleren van doelgerichte bewegingen. Met andere woorden, conatieve functies zijn de brug tussen onze gedachten en acties. Ze zijn essentieel voor een breed scala aan dagelijkse activiteiten, van het eten en aankleden tot het schrijven en autorijden.

Wat zjin de belangrijkste kenmerken van conatieve functies?

• Planning en organisatie: We kunnen onze bewegingen plannen en organiseren om efficiënt en effectief een doel te bereiken.
• Initiatie en executie: We kunnen zelfstandig acties initiëren en uitvoeren zonder voortdurende externe instructies.
• Motorische controle: We kunnen onze spieren en bewegingen nauwkeurig controleren en coördineren.
• Aanpassing en flexibiliteit: We kunnen onze bewegingen aanpassen aan veranderende omstandigheden en onverwachte obstakels.
• Reactietijd: We kunnen snel reageren op prikkels en stimuli uit onze omgeving.
• Tijdsbesef: We kunnen het ritme en de timing van onze bewegingen beheersen.
• Visuo-ruimtelijke vaardigheden: We kunnen onze bewegingen afstemmen op visuele informatie en onze positie in de ruimte.

Waarom zijn conatieve functies belangrijk?

• Dagelijkse activiteiten: Conatieve functies zijn essentieel voor het uitvoeren van alle dagelijkse activiteiten, van simpele taken tot complexe handelingen.
• Onafhankelijkheid: Door onze conatieve vaardigheden kunnen we onafhankelijk functioneren en onze eigen zorg dragen.
• Leren en ontwikkeling: Conatieve functies spelen een belangrijke rol in leren en ontwikkeling, zowel op motorisch als cognitief gebied.
• Veiligheid: Goede conatieve functies dragen bij aan onze veiligheid door ons te helpen om ongelukken en letsel te vermijden.
• Levenskwaliteit: Conatieve beperkingen kunnen een aanzienlijke impact hebben op de kwaliteit van leven van een persoon.

Wat is een toepassing van conatieve functies in de praktijk?

• Revalidatie: Mensen met motorische aandoeningen of letsel kunnen revalidatietherapie volgen om hun conatieve functies te verbeteren en hun mobiliteit te herwinnen.
• Onderwijs: Leerkrachten kunnen verschillende leeractiviteiten gebruiken om de motorische vaardigheden en coördinatie van leerlingen te ontwikkelen.
• Sport: Atleten trainen hun conatieve vaardigheden om hun prestaties te verbeteren en blessures te voorkomen.
• Ergonomie: Werkplekken worden ontworpen met rekening met conatieve functies om vermoeidheid en letsel te verminderen.

Praktijkvoorbeeld

Een kind leert fietsen. Het kind moet eerst de verschillende onderdelen van de fiets leren kennen en begrijpen hoe ze werken. Vervolgens moet het kind leren om zijn of haar evenwicht te bewaren, te trappen en te sturen. Dit vereist een complex samenspel van conatieve functies, zoals planning, coördinatie, motorische controle en visuo-ruimtelijke vaardigheden. Door te oefenen en te leren, kan het kind zijn of haar conatieve vaardigheden ontwikkelen en uiteindelijk zelfstandig fietsen.

Kritische kanttekeningen

• Invloed van externe factoren: Conatieve functies kunnen beïnvloed worden door externe factoren zoals vermoeidheid, stress, medicatie en aandoeningen.
• Ontwikkeling doorheen de levensloop: Conatieve functies ontwikkelen zich doorheen de levensloop en kunnen achteruitgaan met de leeftijd.
• Individuele verschillen: Er is grote variatie in conatieve vaardigheden tussen individuen, wat een normale zaak is.