Werkcollege week 1 Bestuursrecht

Werkcollege 

Vraag 1 (bestuursorgaanbegrip) 

De voor deze week voorgeschreven uitspraak ‘Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schipholregio’ (AB 2015/219) is een belangrijke uitspraak voor de ontwikkeling van de publieketaakjurisprudentie. 

a. Wat is de centrale vraag in de uitspraak ‘Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schipholregio’? 

Kan een privaatrechtelijke rechtspersoon buitenwettelijk onder bepaalde omstandigheden toch al B-bestuursorgaan kwalificeren 

In de voor deze week voorgeschreven conclusie van AG Widdershoven schetst hij de historie en de verschillende lijnen van jurisprudentieontwikkeling met betrekking tot b-organen met buitenwettelijk openbaar gezag. 

b. Wat is volgens AG Widdershoven problematisch aan de publieketaakjurisprudentie? 

Hij stelde vast dat er geen consistente lijn is in de rechtspraak, waardoor het moeilijk voorspelbaar is wanneer sprake is van een b-orgaan. 

De ABRvS concludeert dat de ‘Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schipholregio’ geen bestuursorgaan is in de zin van Awb. 

c. Beschrijf de criteria waaraan volgens de ABRvS moet worden voldaan om te kwalificeren als een ‘buitenwettelijk b-orgaan’. 

Aan het inhoudelijke en financiële vereiste.  

Inhoudelijke vereiste --> De criteria voor geldverstrekking moeten in beslissende mate door één of meer a-organen worden bepaald (als een A-orgaan, zoals het college van gedeputeerde staten, een lijst had vastgesteld wanneer er sprake is van schrijnende gevallen dat er een aanvraag moet worden goedgekeurd. NIET als een a-orgaan gewoon geld had gegeven en er geen criteria aan had vastgesteld).  

Financiële vereiste --> De financiering van de stichting moet in overwegend mate (2/3 of meer) afkomstig zijn van één of meer a-organen. 

Vraag 2 (belanghebbendebegrip) 

Tolsma beschrijft in haar annotatie bij AB 2017/348 (Mestbassin Mechelen) de ontwikkeling in de jurisprudentie op grond waarvan een belanghebbende als belanghebbende wordt aangemerkt wanneer hij/zij ‘naar objectieve maatstaven gemeten, hinder van enige betekenis’ ondervindt. 

a. Op welk onderdeel van de OPERA-criteria ziet deze wijziging? 

Het persoonlijkheidsvereiste 

b. Leidt de nieuwe lijn tot een beperking of een uitbreiding van de kring van belanghebbenden? 

Beperking 

c. Waarom leidt dit criterium tot een ‘normatief oordeel’ volgens Tolsma? 

Ze schrijft dat door de jurisprudentie dit onduidelijkheid kan brengen en elkaar kan tegenspreken.  

d. Hoe duidt u de uitspraak AB 2018/192 (Bewoners Buggenum) in dit verband? 

Dit is een soortgelijke zaak als het mestbassin Mechelen. Ook hierbij moest getoetst worden aan het criterium ‘gevolgen van enige betekenis’. Verschil in deze zaak was dat de bewoners hun krachten hadden gebundeld in een stichting en zo als belanghebbende wilde worden aangemerkt. Rechtspersonen moeten aan een aantal vereisten voldoen als zij algemeen/collectief belang willen behartigen:  
1. Rechtspersoon  
2. Statutaire doelstelling  
3. Feitelijke werkzaamheden  

De rechtbank oordeelt dat hier sprake is van een collectief belang, maar dat er geen sprake is van bundeling van krachten, omdat de bewoners individueel geen belanghebbende zijn (de last van geur, verkeer en zicht is niet van enige betekenis). Zij oordelen dus uiteindelijk dat er geen sprake is van collectief belang. De afdeling oordeelt dat er sprake is van algemeen of overstijgende collectief belang, dus dan zijn de feitelijke werkzaamheden belangrijk. De feitelijke werkzaamheden zijn de dingen die je doet om het belang te behartigen (uit deze werkzaamheden moet blijken dat je het belang in het bijzonder behartigt). 

Vraag 3 (bestuursorgaanbegrip) 

De gemeente Den Haag voert een actief jeugdbeleid dat beoogt alle kinderen van Haagse gezinnen, dus ook gezinnen met een laag inkomen, de kans te geven hun talenten te ontwikkelen. De gemeente Den Haag werkt daartoe samen met de Stichting Den Haag Leert (hierna: de Stichting). Deze Stichting richt zich op kinderen van 4 tot 18 jaar uit Haagse gezinnen die moeten rondkomen van een inkomen van 110% van de bijstandsnorm. Door verstrekkingen in natura aan deze gezinnen zoals computers en fietsen, zorgt de Stichting ervoor dat ook deze kinderen mee kunnen doen. De verstrekkingen worden verricht op basis van door de Stichting opgestelde criteria die passen in het door de Stichting opgestelde toekenningsbeleid. 

Naast de gemeente Den Haag, dragen ook lokale fondsen, het bedrijfsleven en particulieren bij aan het budget dat beschikbaar is voor de financiering van de verstrekkingen. Het bedrag dat ter beschikking wordt gesteld door de gemeente is €500.000 euro; de fondsen, het bedrijfsleven en particulieren dragen ieder bij voor €50.000 euro (dus €150.000 euro in totaal). 

Mevrouw De Jong dient een aanvraag in voor een nieuwe computer voor haar zoon Jan. Die aanvraag wordt echter door het bestuur van de Stichting afgewezen omdat zij niet aan de door de Stichting opgestelde criteria voldoet. Mevrouw De Jong dient vervolgens een bezwaarschrift in dat door de Stichting niet-ontvankelijk wordt verklaard, omdat het bestuur van de Stichting geen bestuursorgaan zou zijn. Hoe beoordeelt u het standpunt van de Stichting dat het bestuur van de Stichting niet kan worden aangemerkt als een bestuursorgaan? 

A-organen: 

Criteria (art. 1:1 lid 1): 

• Een orgaan 

• Rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld 

Wanneer is er sprake van rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld: 

• Dit is te vinden in art. 2:1 BW 

• Of in bijzondere wetten 

Art. 2:1 BW: 

• Lid 1: De Staat, provincies, de gemeenten, de waterschappen --> publiekrechtelijke rechtspersoonlijkheid 

• Lid 2: Of andere lichamen indien dit blijkt uit een bijzondere wet (bijvoorbeeld art. 7.1 lid 2 Mediawet) --> dan een rechtspersoon krachtens publiekrecht ingesteld 

Maar zijn er ook privaatrechtelijke rechtspersonen: 

• Art. 2:3 BW: 
  - Verenigingen 
  - Coöperaties 
  - Onderlinge waarborgmaatschappijen 
  - Naamloze vennootschappen 
  - Besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid 
  - Stichtingen 

Omdat het een Stichting is, is het een privaatrechtelijke rechtspersoon is volgens art. 2:3 BW. Dat betekent dat het geen publiekrechtelijke rechtspersoon is en dus geen bestuursorgaan. 

Dan kijken of het een B-bestuursorgaan is. Er is echter geen wettelijke bevoegdheid toegekend, dus dan buitenwettelijk kijken. 

Er is wel voldaan aan het financiële vereiste, maar niet aan het inhoudelijke vereiste. 

Vraag 4 (belanghebbendebegrip) 

Piet Knotwilg woont in de gemeente Zand en Vee en houdt sinds het jaar 2018 op zijn erf een paardenstal met daarnaast een opslag voor paardenmest. Mevrouw Van Haaften woont op 100 meter afstand van de plaats waar de paardenmest wordt opgeslagen en klaagt steen en been: de paardenstal en mestopslag zorgen volgens haar voor een ondraaglijke geurhinder. Mevrouw Van Haaften verzoekt het College van B&W van de gemeente Zand en Zee om handhavend op te treden tegen de paardenstal en de mesthoop wegens strijd met het gemeentelijke bestemmingsplan. 

a. Is mevrouw Van Haaften aanvrager in de zin van art. 1:3 lid 3 Awb 

OPERA-criteria voor belanghebbende. Ze is niet direct-belanghebbende en daarom OPERA-criteria nodig 

O: geur is een objectief belang. Hier alleen behandelen of het te meten valt 

P: ze onderscheidt zich van de massa, omdat je dichtbij woont. Zij heeft dus gevolgen van enige betekenis 

E: eigen belang want ze komt op voor zichzelf 

R: ze is rechtstreeks geraakt 

A: het is actueel, want het gebeurt nu