College: Bestuursprocesrecht, fasen en uitspraakmogelijkheden

Sheetnotes 2017/2018

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Geen recente ontwikkelingen (artikelen van de grondwet al zeer oud en zal niet gauw sprake zijn van een wijziging) 

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

• Zorg ervoor dat je bij de grondrechten begrijpt welke reikwijdte een artikel heeft en welke beperkingen hieraan worden gegeven. Kunnen de beperkingen bijvoorbeeld slechts bij wet in formele zin worden gesteld of ook door lagere organen worden gesteld? 

• Lees de grondrechten uit de GW en begrijp welke positieve verplichtingen hieruit kunnen voortvloeien 

• Besteed met name aandacht aan artikel 7 GW.

Collegeaantekeningen 16/17

Je bent belanghebbende in de zin van art. 1:2 Awb wanneer er sprake is van:

• Een eigen belang;

• Persoonlijk belang;

• Actueel belang;

• Objectief bepaalbaar belang;

• Rechtstreeks.

Bestuursprocesrecht

Wanneer een beschikking jouw treft, kun je niet meteen naar de rechtbank. Je moet dan eerst bezwaar of beroep indienen bij het bestuursorgaan. Beroep is dat je niet bij hetzelfde bestuursorgaan bezwaar indient, maar bij een ander bestuursorgaan.

Wanneer je een onvoldoende haalt op je tentamen, kun je hiertegen in bezwaar. De student is dan vanzelfsprekend belanghebbende. Is de vader van de student ook belanghebbende in dit geval? Nee, er is geen sprake van een eigen belang. Dus daar stuit het al op af, waarschijnlijk stuit het ook al af op het persoonlijk belang. Maar in ieder geval stuit het af op het rechtstreekse belang.

De hoofdregel is, dat je altijd terechtkomt bij de rechtbank. Over het algemeen word je daar bij ARW niet mee lastig gevallen.

De vraag is dan nog waar de absolute en relatieve competentie op uit komt. Stel dat iemand in Zwolle woont, hij wil een terras beginnen in Groningen. De burgemeester in Groningen staat dit niet toe. De café-eigenaar wil in beroep gaan tegen deze beschikking van de burgemeester van Groningen. Bij welke rechtbank kan hij dan terecht? Hiervoor bestaat art. 8:7 Awb. De burgemeester maakt deel uit van de rechtspersoon Gemeente, dus zal het plaatsvinden voor de rechtbank Noord-Nederland. De plaats van de rechtspersoon is dus van belang, omdat het hier gaat om een lager orgaan. Zou het hier gaan om een hoger orgaan, dan gaat het om de woonplaats van de bezwaarmaker. Dat zou dan de rechtbank Zwolle zijn.

Na de beslissing van de rechtbank, is hoger beroep mogelijk. Er zijn vier hogere beroepsinstanties. Vroeger waren dit veel meer, maar dit is inmiddels opgeschoond. We hebben nog wel steeds te maken met verschillende hoogste bestuursrechters.

Je kunt bij de Centrale Raad van Beroep terecht bij:

• Sociale verzekeringswetten;

• Volksverzekeringswetten;

• Ambtenarenwet;

• Wet Studie Financiering.

Je kunt bij het College Beroep Bedrijfsleven terecht bij bijvoorbeeld economisch bestuursrecht. Een voorbeeld van een wet is de Mededingingswet.

Voor het hoger beroep bij fiscale zaken, kun je naar het hof en daarna in cassatie bij de Hoge Raad. De fiscale zaken gaan dus mee in de ‘normale’ rechtsgang.

Alle overige bestuurszaken gaan naar de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State, dit zijn de meeste zaken. De Raad van State adviseert ook over wetgeving en is daardoor niet onomstreden.

De termijn voor bezwaarschrift is zes weken. De dag na de bekendmaking is de eerste dag van de termijn. Dit is een echte deadline, ook al ben je een minuut te laat. Dit zijn regels van openbare orde en is dwingend recht. Tegenwoordig kan je ook via de E-mail bezwaar aantekenen, hierop geldt de Wet elektronisch verkeer.

Er is één uitzondering op het termijn. Dat is wanneer je het een week vóór afloop van het termijn hebt bezorgd en dan moet het bestuursorgaan het hooguit één week later ontvangen.

Als redelijkerwijs kan worden geoordeeld dat iemand niet in verzuim is (art. 6:11 Awb), kan er sprake zijn van een verschoonbare termijnoverschrijding. Dit wordt bijna nooit geaccepteerd, dus je komt hier heel moeilijk mee weg.

Iemand waarvan dit wel geaccepteerd werd, was iemand die failliet was gegaan, de curator beheert dan de post. De curator verzuimde erin, deze post door te sturen. De bestuursrechter zag dit als redelijkerwijs geen verzuim.

Bezwaar is kosteloos en bijna vormvrij. Het is niet zo dat wanneer je bezwaar aantekent, dit het besluit schorst. Wanneer je een boete opgelegd krijgt en je hiertegen in bezwaar komt, moet je het gewoon betalen. Vaak wordt er wel aangegeven dat je even mag wachten, voordat je de boete betaalt. Je mag dan wachten totdat er en beslissing gevallen is.

De eisen van het bezwaarschrift:

• Naam, adres;

• Dagtekening;

• Omschrijving besluit;

• Gronden;

• Ondertekening.

Het beroep is verdeeld in drie fasen:

• Vooronderzoek;

• Zitting;

• Uitspraak.

De rechter kan alleen maar toetsen op rechtmatigheid. Hij mag niet zeggen, dat een bepaald beleid niet effectief is o.i.d. dit wordt de doelmatigheid toets genoemd.

In het bestuursrecht zijn ook spoedprocedures. Dit worden voorlopige voorzieningen genoemd. Je moet dan kunnen aantonen dat er onverwijlde spoed mee gemoeid is.

Uitspraakmogelijkheden voorzieningenrechter:

• Onbevoegd;

• Niet-ontvankelijk;

• Afwijzing verzoek;

• Toewijzing verzoek, oftewel schorsing van het besluit, een maatregel treffen of een combinatie daarvan.

Het laatste woord bij voorzieningenprocedures komt altijd toe aan het bestuursorgaan.

Uitspraakmogelijkheden bij een gewone procedure:

• Onbevoegd verklaring rechtbank;

• Niet-ontvankelijkverklaring beroep;

• Ongegrondverklaring beroep;

• Gegrondverklaring beroep.

Er kan ook een tussenuitspraak gedaan worden, dan wordt de zaak terugverwezen naar het bestuursorgaan. De rechter geeft dan aanwijzingen, hoe het bestuursorgaan het gebrek kan herstellen. Dit wordt ook wel de bestuurlijke lus genoemd.

Bij een gegrondverklaring van het beroep wordt het besluit vernietigd (art. 8:72 Awb). De rechtsgevolgen gaan dan te niet, tenzij de rechter anders bepaalt. Er wordt een opdracht gegeven tot een nieuw besluit, de uitspraak kan het besluit vervangen.

Bij een gegrondverklaring wordt het griffierecht terugbetaald aan het bestuursorgaan waarvan de rechtspersoon deel uit maakt. De rechter kan het bestuursorgaan ook veroordelen in de bestuurskosten. Dit wordt proceskostenveroordeling genoemd.

Je moet in het bestuursrecht onderscheid maken in besluiten die onrechtmatig zijn en besluiten die rechtmatig zijn, beide besluiten kunnen schade aanrichten. Er kan een verzoek gedaan worden tot schadevergoeding.