Het probleem

Mo Tzu, een Chinese wijze en filosoof die in de tijd van Socrates leefde, had kritiek op de traditionele instellingen en praktijken van zijn gemeenschap en stond daarmee lijnrecht tegenover de Confucianisten. Mo Tzu vond dat er een soort universele liefde moest bestaan tussen alle mensen en dat er dus geen onderscheid mocht worden gemaakt tussen de relatie met vrienden, familie en de mensen in de rest van de wereld.

Tegenwoordig bestaat een soortgelijk meningsverschil nog steeds. Ouders trekken instinctief hun eigen kinderen voor op andere kinderen en volgen daarmee de mening van de Confucianisten. Ze verdelen hun aandacht, liefde, geld en zorg niet gelijkmatig over alle kinderen, maar intensiveren deze voor de eigen kinderen. Echter, moreel gezien is deze voorkeur niet juist en moeten ouders onverdeeld zijn. Het probleem ligt in het conflict dat ontstaat tussen enerzijds moraliteit, waarbij we onverdeeld zouden moeten zijn, en anderzijds liefde, zoals dat voor een persoonlijke relatie nodig is. Als men onverdeeld is, dan is er geen echte liefde en andersom.

Drie mogelijke oplossingen

Allereerst kan men onverdeeldheid verwerpen als een onderdeel van moraliteit en op zoek gaan naar een nieuwe uitleg voor moraliteit. Echter, het huidige concept van moraliteit mag niet zomaar uitgeveegd worden, omdat het ervoor zorgt dat men seksisme, egoïsme en racisme als moreel ongewenst ziet.

Ten tweede kan men het idee van speciale ouderlijke plichten laten varen. Deze oplossing behoort tot het utopische denken en verwerpt het idee van speciale ouderlijke plichten. Kinderen worden opgevoed door de eigen ouders, tenzij de ouders daar niet toe in staat zijn. Deze laatste groep kinderen wordt dan door andere ouders in hun gezinnen opgenomen en net zo liefdevol verzorgd als de eigen kinderen. Dit is het ideale systeem dat in een utopie zou bestaan.

Ten slotte kan men proberen om beide ideeën, onverdeeldheid en ouderlijke verdeeldheid, aan elkaar aan te passen, zodat ze niet meer in conflict zijn met elkaar; een zogenaamd compromis. Als men de onverdeeldheid van moraliteit gaat zien als een onverdeeldheid over personen die niet verschillen van elkaar, dan is het moreel gezien geen probleem dat ouders hun eigen kinderen voortrekken. Echter, door deze aanpassing van het begrip onverdeeldheid kan men tussen alle mensen wel een verschil vinden en is daarmee de gelijkheid tussen alle mensen weg. Ook moet men zich afvragen of het er wel toe doet dat een kind een eigen kind is.

Een aantal argumenten voor de derde oplossing (het compromis) zijn:

1. Sociale rollen: allereerst is het ouderschap een sociale rol die daarmee een verwachting van bepaald gedrag met zich meebrengt. Een goede ouder zijn brengt zowel voordelen, nadelen en verantwoordelijkheden met zich mee. Dit zorgt ervoor dat ouders hun eigen kinderen voortrekken, omdat ze bepaalde plichten en verantwoordelijkheden naar hen toe hebben. Echter, deze plichten tegenover eigen kinderen zijn niet sterker dan tegenover andere kinderen. Alleen de grondslag voor de plichten naar de eigen kinderen toe verschilt. Je bent een slechte vader of moeder als je de honger van je eigen kind negeert, maar je bent ook slechte man of vrouw als je de honger van een kind op straat negeert. Daarnaast worden kinderen in een bepaald gezin met bepaalde ouders geboren. Ze hebben geluk als ze in een goed gezin worden geboren met voldoende voedsel en andere middelen, maar ze hebben ongeluk als ouders dit niet kunnen bieden. Kan men op basis van geluk bepalen welk kind wel of niet voldoende te eten, drinken enzovoort krijgt? Ten slotte is het idee van een gezin dat bij elkaar wordt gehouden door liefde voor elkaar een ideaal dat niet in alle culturen voorkomt.

2. Nabijheid: het tweede argument heeft betrekking op nabijheid van de ouders. Ouders staan zowel mentaal als fysiek dichter bij hun eigen kinderen en zijn daardoor beter in staat om voor hen te zorgen. Als een kind midden in de nacht ziek wordt, dan is de ouder het beste in staat om zorg te bieden aan het zieke kind. Echter, door de huidige ontwikkelingen is het niet lastiger om de eigen kinderen in eten te voorzien dan kinderen in een ver land.

3. Persoonlijke relaties: ten derde halen mensen veel waarde en betekenis uit liefdevolle relaties met andere personen. Ouders vinden het belangrijk dat hun kinderen het goed doen en dat ze gelukkig zijn. Bij dit argument moeten ook kanttekeningen worden geplaatst. Een groot deel van de liefde van de ouders voor hun eigen kinderen verschilt niet veel van de liefde voor alle kinderen. Het persoonlijke dat een ouder met zijn of haar kind heeft maakt een relatie persoonlijk, maar hoeft niet direct te wijzen op verdeeldheid.

Vier standpunten over de plichten van ouders ten opzichte van (eigen) kinderen

1. Het eerste standpunt betreft extreme bevooroordeling, waarbij men vindt dat het geen morele plicht is om voor andere kinderen te zorgen die dat nodig hebben. Het is normaal dat ouders hun eigen kinderen niet alleen voorzien in de basisbehoeften, maar ook in allerlei luxe goederen en voorzieningen. Dit standpunt is niet erg aannemelijk, omdat het niet acceptabel is dat men totaal geen plicht heeft naar andere kinderen toe.

2. Het tweede standpunt staat lijnrecht tegenover het eerste standpunt. Ouders mogen geen onderscheid maken tussen de eigen kinderen en de kinderen in de rest van de wereld. In onze huidige maatschappij zou een dergelijk standpunt voor problemen in de omgeving zorgen. Buitenstaanders zouden kunnen vinden dat de eigen kinderen verwaarloosd worden.

3. Het derde standpunt is in onze huidige maatschappij het meest van toepassing. Men vindt dat ouders pas plichten hebben naar andere kinderen toe, als er in de basisbehoeften én luxe behoeften van de eigen kinderen is voorzien.

4. Het vierde en laatste standpunt is het standpunt van gedeeltelijke bevooroordeling (partial bias). Hierbij zorgen ouders eerst dat de eigen kinderen in de basisbehoeften zijn voorzien, maar daarna zullen zij hun geld besteden aan basisbehoeften voor andere kinderen in plaats van luxe goederen voor hun eigen kinderen.