Werkgroep week 5 bestuursrecht

Opdrachten

Opdracht 1

Noem twee privaatrechtelijke instrumenten die de overheid (als rechtspersoon) kan gebruiken en geef van elk van die instrumenten twee voorbeelden uit de praktijk.   

Opdracht 2

Op 17 augustus 2019 heeft de politie een inval gedaan in een  woonwagenkamp in Hilversum en daar in de woonwagen van Erik de Vries een hennepkwekerij met 225 planten aangetroffen. Erik huurt de woonwagen en standplaats sinds 2015 van de gemeente. Op grond van de huurovereenkomst is het onder meer verboden om in het gehuurde verdovende middelen in de zin van de Opiumwet te vervaardigen. Bij brief van 18 augustus 2019 heeft de burgemeester Erik medegedeeld dat de hennepkwekerij strijdig is met de Opiumwet en hem een waarschuwing gegeven. Verder heeft de gemeente in kort geding ontbinding van de huurovereenkomst en ontruiming van de standplaats en de woonwagen gevorderd. Deze vorderingen zijn door de kantonrechter toegewezen. Erik heeft bij het gerechtshof in Amsterdam hoger beroep tegen dit vonnis ingesteld. In één van de grieven voert hij aan dat de gemeente met deze vorderingen de publiekrechtelijke regeling van de Opiumwet onaanvaardbaar doorkruist.

Vraag 2a

Welk privaatrechtelijk instrument gebruikt de gemeente Hilversum in dit geval?

Vraag 2b

Aan de hand van welke criteria zal het hof  beoordelen of van een   onaanvaardbare doorkruising van het publiekrecht door het privaatrecht?

Vraag 2c

Centraal in het betoog van Erik staat artikel 13b van de Opiumwet. Op grond van dit artikel kan een woning (tijdelijk) worden gesloten. Volgens Erik staat dit artikel eraan in de weg dat de overheid gebruik maakt van haar privaatrechtelijke bevoegdheden. Heeft Erik gelijk? 

Opdracht 3

De gemeente Utrecht wil cultuur en daarbij in het bijzonder het maken van muziek bevorderen. Zij stelt daartoe een terrein aan de rand van de stad ter beschikking voor de bouw van een ‘muziekmakerscentrum’. Music4U B.V. dat oefenstudio’s verhuurt aan bands en muziekgroepen in Utrecht, is meteen enthousiast en gaat in gesprek met de gemeente over de ontwikkeling van het centrum. Als snel wordt duidelijk dat de exploitatie niet rond kan komen zonder dat de gemeente daarvoor aan Music4U een garantie verstrekt. Zonder deze garantie is de bank niet bereid Music4U de benodigde lening te verstrekken, die nodig is voor de ontwikkeling van het centrum. Omdat de gemeente vertrouwen heeft in de exploitatie van het centrum door Muscic4U sluit zij met haar een overeenkomst waarin zij afspreek voor Music4U garant te staan (garantie-overeenkomst). De Stichting Studio’s Utrecht, die ook oefenruimtes aan muzikanten verhuurt, is van oordeel dat de gemeente aldus onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld. Zij is van mening dat zij door de garantie-overeenkomst tussen de gemeente en Music4U is benadeeld. Als zij onder dezelfde gunstige condities bij de bank geld had kunnen lenen, had zij het centrum ook kunnen exploiteren. De gemeente had het belang van Stichting Studio’s Utrecht bij zijn besluitvorming moeten betrekken. Door het handelen van de gemeente is volgens haar een oneerlijke concurrentiepositie ontstaan. Stichting Studio’s Utrecht overweegt een procedure bij de rechter te starten tegen de gemeente om haar omzetschade vergoed te krijgen.       

Vraag 3a

Van welke privaatrechtelijk bevoegdheid maakt de gemeente hier gebruik? 

Vraag 3b

Is de gemeente bij de uitoefening van deze privaatrechtelijke bevoegdheid gebonden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur? 

Vraag 3c

Spelen in deze casus de beginselen van behoorlijk bestuur een rol? Zo ja, noem welke beginselen dit zijn.

Vraag 3d

Bij welke rechter kan Stichting Studio’s Utrecht met haar vordering tot schadevergoeding terecht?

Vraag 3e

Stel dat gemeente uiteindelijk tot de conclusie komt dat zij de garantieovereenkomst niet had mogen sluiten en de garantie niet verstrekt, wanneer deze door de bank wordt ingeroepen, welke rechter is dan bevoegd over het geschil te oordelen als Music 4U zich daar niet bij neerlegt?

Opdracht 4

Bestudeer de uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant van 10 november 2017, ECLI:NL:RBOBR:2017:5889 (m.u.v. het gedeelte van de uitspraak dat specifiek ziet op de zaak met nummer 17/1507). In het tweede deel van de werkgroep krijgen jullie een opdracht over deze uitspraak.

Beantwoord bij deze uitspraak de volgende vragen en noem daarbij steeds de rechtsoverwegingen waarin het antwoord op de vragen te vinden is. 

De zaak met nummer 16/2127 zaak gaat onder andere over de opzegging van een bestuursovereenkomst. 

Vraag 4a

Wie zijn de partijen bij de betreffende bestuursovereenkomst?

Vraag 4b

Wie van de partijen wil de bestuursovereenkomst opzeggen?

Vraag 4c

Hoe kwalificeert de rechtbank de bestuursovereenkomst?

Vraag 4d

Hoe kwalificeert de rechtbank de opzegging van de bestuursovereenkomst?

Vraag 4e

Wat is het oordeel van de rechtbank over de rechtmatigheid van de opzegging van de bestuursovereenkomst?

Antwoordindicatie

Opdracht 1

De overheid als rechtspersoon kan schadevergoeding vorderen art. 6:162. Daarnaast kan de overheid, bijvoorbeeld de provincie, een overeenkomst aangaan.

Opdracht 2

Vraag 2a

De gemeente vordert onder andere ontbinding van de huurovereenkomst. Ontbinding is een privaatrechtelijk instrument dat is neergelegd in art. 3:265 BW.

Vraag 2b

Het hof zal dit beoordelen aan de hand van de doorkruisingsleer geformuleerd in het arrest Windmill (ro. 3.2). De overheid mag in bepaalde gevallen bepaalde bij een publiekrechtelijke regeling ter behartiging van belangen die belangen ook behartigen door gebruik te maken van krachtens het privaatrecht toegekende bevoegdheden. Hiervoor is beslissend of gebruik van de privaatrechtelijke bevoegdheden de regeling op onaanvaardbare wijze wordt doorkruist. Hierbij moet worden gelet op de aard en strekking van de regeling, de wijze waarop en de mate waarin in het kader van die regeling de belangen van de burgers zijn beschermd, en of de overheid door gebruikmaking van de publiekrechtelijke regeling een vergelijkbaar resultaat kan bereiken.

Vraag 2c

Op het derde criteria van de doorkuisingsleer gaat het voor Erik fout. Er kan namelijk niet hetzelfde bereikt worden op grond van art. 13b Opiumwet en art. 6:265 Bw. De bevoegdheid die voortvloeit uit de Opiumwet is dat er een last onder bestuursdwang opgelegd kan worden. Op grond van art. 6:265 kan de overeenkomst ontbonden worden, waardoor hij niet meer terug kan keren naar de woning. Dit betekent dat op het derde punt geen sprake zou zijn van een onaanvaardbare doorkruising. 

Opdracht 3

Vraag 3a

De gemeente maakt hier gebruik van de bevoegdheid om een garantie-overeenkomst te sluiten.

Vraag 3b

In het arrest Amsterdam/Ikon is bepaald dat een overheidslichaam bij het uitoefenen van zijn privaatrechtelijke bevoegdheden de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht moet nemen. De gemeente is dus gebonden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Vraag 3c

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur die hier een rol spelen zijn het gelijkheidsbeginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel of het evenredigheidsbeginsel art. 3:4 Awb.

Vraag 3d

Stichting Studio’s kan met haar vordering tot schadevergoeding terecht bij de burgerlijke rechter. Zie hiervoor ook het arrest Etam/Zoetermeer.

Vraag 3e

In dit geval is de burgerlijke rechter bevoegd om over het geschil te oordelen. 

Opdracht 4

Vraag 4a

Bibliotheek De Kempen en het college van burgemeesters en wethouders van de gemeente Heeze en Leende. 

Vraag 4b

Burgemeester van de gemeente Heeze en Leende.

Vraag 4c

Bevoegdhedenovereenkomst volgt uit ro. 3.4.

Vraag 4d

De opzegging betreft een privaatrechtelijke handeling, waardoor de bestuursrechter niet bevoegd is. Dit volgt uit ro. 3.6.

Vraag 4e 

De opzegging kan niet worden aangemerkt als een besluit, waardoor er geen oordeel volgt.