Anja Kellenaers, HR 24 december 1993, NJ 1995, 236

Relevante artikelen

Art. 185 WVW jo. 6:101 BW

Onderwerp

Aansprakelijkheid, eigen schuld bij kinderen van 14 jaar en ouder

Casus
Anja is een meisje van 14 jaar en 8 maanden die zonder uit te kijken van uit de oprit van haar huis een 80 km/uur weg oprijd. Zij wordt geschept door meneer Sikes die op dat moment op het midden van de weg rijdt met een snelheid van 50 km/uur. Sikes wordt aangesproken tot vergoeding van de schade. Hij verweert zich met een primair beroep op overmacht en subsidiair op eigen schuld.

Rechtsvraag

Kan er in casu een beroep op overmacht of eigen schuld van het slachtoffer gedaan worden?

Rechtsgang
De rechtbank wijst de vordering tot schadevergoeding af en honoreert Sikes' beroep op overmacht.

Het Hof vernietigt deze uitspraak en wijst de schadevergoeding toe. Zij stelt dat er van overmacht geen sprake is. Sikes had meer rechts moeten houden gezien hij wist dat daar een gezin met veel kinderen woonde. Ook Sikes beroep op eigen schuld wordt ter zijde gesteld.

Het beroep in cassatie richt zich op 's Hofs overmachtsoordeel als op de afwijzing van eigen schuld van het slachtoffer.

De HR oordeelt dat de overmachtsklachten die zien op de vestiging, geen succes hebben. Er is Sikes wel degelijk een verwijt te maken.
Zij gaat dan ook in op de eigen schuld van het slachtoffer, de omvang van de aansprakelijkheid in r.o. 3.4.3.  
Het Hof heeft de 100% regel toegepast, deze houdt in dat een kind onder de 14 jaar geen eigen schuld is toe te rekenen bij verkeersaansprakelijkheid. Tenzij er sprake is van aan opzet grenzende roekeloosheid. Anja was ten tijde van het ongeval ouder dan 14 jaar.
Volgens de HR geldt dan dat het slachtoffer geen 100%, maar ten minste 50% van de schade vergoed krijgt. Vervolgens moet nog nagegaan worden of wellicht naar de maatstaven uit art. 6:101 (wederzijdse causaliteit & billijkheidscorrectie) van meer dan 50% vergoed moet worden, omdat zijn gedragingen in verhouding meer dn 50% aan de schade hebben bijgedragen (Zie art. 6:101 BW) Bij deze billijkheidsafweging dient gekeken worden naar alle omstandigheden van het geval.
Dus in dit geval zou ook mee kunnen wegen de ontwikkeling van Anja, die niet wezenlijk verschilde van klasgenootjes die de leeftijd van 14 jaar nog niet hadden bereikt.

Leerstuk
Indien het slachtoffer ten tijde van het ongeval ouder dan 14 jaar is, geldt niet dat deze automatisch 100% vergoed krijgt van de geleden schade, maar tenminste 50%. Dit kan meer worden op grond van art. 6:101BW. Er wordt dan gekeken naar de eigen schuld. Dit wordt bepaald aan de hand van wederzijdse causaliteit en billijkheidscorrectie.
·    Wederzijdse causaliteit ziet op de gedragingen van de bestuurder en het slachtoffer zelf, en in welke mate deze tot de schade hebben bijgedragen.
·    De billijkheidseis ziet op alle relevante omstandigheden van het geval. In casu zou de ontwikkeling van Anja ook mee kunnen wegen. Deze verschilde niet wezenlijk van klasgenootjes die de leeftijd van 14 jaar nog niet hadden bereikt.