Geldnet/Kwantum (HR 14-06-2002, ECLI:NL:HR:2002:AE0657)

Onderwerp

Aansprakelijkheid voor hulppersonen. Art. 6:76 BW

Casus

Geldnet heeft zich bij een in 1990 gesloten overeenkomst verbonden meerdere malen per week geld over de weg te vervoeren vanaf een aantal filialen van Kwantum naar een geldtelcentrale van de bank. Op vrijdag 22 september 1995 heeft Geldnet bij een viertal filialen gelden opgehaald en die tijdelijk opgeslagen in haar eigen depot. De volgende dag zijn die gelden gestolen bij een gewapende roofoverval die mede was beraamd en mede werd uitgevoerd door een medewerker van Geldnet (hierna G. te noemen). In de onderhavige procedure verwijt Kwantum Geldnet wanprestatie te hebben gepleegd en zij vordert op die grond schadevergoeding. Geldnet beroept zich op overmacht in de zin van art. 8:1098 BW en op het feit dat G. niet als hulppersoon in de zin van art. 6:76 BW is te beschouwen. De rechtsvraag is nu of G. kan worden aangemerkt als hulppersoon van Geldnet in de zin van art. 6:76 BW.

Rechtbank en hof

De rechtbank heeft overwogen dat Geldnet goede argumenten heeft aangedragen om te concluderen dat G. op het moment van de overval niet als hulppersoon kon worden aangemerkt nu niet valt in te zien dat de gedragingen van G. bij de overval strekten ter uitvoering van de vervoerovereenkomst. De rechtbank heeft dit geschilpunt verder buiten beschouwing gelaten, het beroep op overmacht van Geldnet verworpen en Geldnet veroordeeld tot betaling van ƒ11,72, vermeerderd met de wettelijke rente. Het meer of anders gevorderde heeft de rechtbank afgewezen. Het hof heeft bepaald dat G. moet worden aangemerkt als hulppersoon van Geldnet en heeft het beroep op overmacht van Geldnet verworpen. De overwegingen daarbij zijn dat een redelijke uitleg van art. 6:76 meebrengt, dat als personen van wier hulp Geldnet bij de uitvoering van de overeenkomst gebruikmaakt niet slechts moeten worden aangemerkt personen die rechtstreeks betrokken zijn bij de bewaring van de opgehaalde gelden, maar ook personen, zoals G., die uit hoofde van hun functie bij Geldnet toegang hebben tot het depot en wier gedragingen vervolgens van invloed kunnen zijn op de mogelijkheid van Geldnet de haar toevertrouwde gelden verder te vervoeren. Het hof heeft het vonnis van de rechtbank bekrachtigd. Het cassatiemiddel richt zich tegen het oordeel van het hof dat G. als hulppersoon van Kwantum moet worden aangemerkt.

Hoge Raad

De Hoge Raad overweegt dat de verbintenis van Geldnet strekte tot vervoer en opslag van geld van Kwantum en bij de uitvoering van de verbintenis heeft Geldnet G. niet ingeschakeld. Dat G. als lid van het personeel van Geldnet wel door Geldnet werd ingeschakeld voor de uitvoering van andere verbintenissen en uit dien hoofde toegang had tot het depot van Geldnet maakt dat niet anders. Mede gelet op de totstandkomingsgeschiedenis van art. 6:76 BW, moet de kring van personen waarop die bepaling betrekking heeft niet ruim worden getrokken en bestaat - overeenkomstig de tekst-  alleen aansprakelijkheid op grond van die bepaling voor personen die worden ingeschakeld bij de uitvoering van de verbintenis ten aanzien waarvan de aansprakelijkheid in het geding is. Het hof heeft dan ook blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting. De Hoge Raad heeft het arrest van het hof vernietigd en het geding verwezen naar het hof te 's Gravenhage en het heeft Kwantum veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie.

Conclusie

G. was niet aan te merken als hulppersoon van Kwantum in de zin van art. 6:76 BW, omdat hij niet was ingeschakeld bij de uitvoering van de verbintenis ten aanzien waarvan de aansprakelijkheid in het geding was. Het arrest van het hof werd dus vernietigd.