Blackout arrest (HR 01-06-2004, NJ 2005, 252)

Casus

Verdachte reed in een personenauto over een openbare weg. In een bocht kwam ze op het voor het tegemoetkomende verkeer bestemde weggedeelte terecht. Ze kwam daar frontaal in botsing met een op die andere weghelft rijdende tegenligger. De bestuurder van die auto heeft zwaar lichamelijk letsel opgelopen.

Het Hof

Het Hof heeft vastgesteld dat het hierboven geschetste verkeersgedrag in beginsel de gevolgtrekking kan dragen dat de verdachte zich aanmerkelijk onoplettend en/óf onachtzaam heeft gedragen en dat het verkeersongeval aan de schuld van de verdachte als bedoeld in art. 6 van de Wegenverkeerswet 1994 te wijten is. Dat kan in concreto echter anders zijn wanneer omstandigheden zijn aangevoerd en aannemelijk zijn geworden, bijvoorbeeld dat verdachte tijdens het ongeval in verontschuldigbare onmacht verkeerde, waaruit volgt dat van schuld in vorenbedoelde zin niet kan worden gesproken.

De Hoge Raad

Het cassatiemiddel klaagt over de motivering van de bewezenverklaarde schuld aan het verkeersongeval. In cassatie kan alleen worden onderzocht of de schuld aan het verkeersongeval in de zin van art. 6 Wegenverkeerswet 1994, in het onderhavige geval de bewezenverklaarde aanmerkelijke onoplettendheid en/of onachtzaamheid, uit de door het hof gebruikte bewijsmiddelen kan worden afgeleid. Het komt daarbij aan op het geheel van gedragingen van de verdachte, de aard en ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval. De Hoge Raad merkt daarbij op dat niet reeds uit de ernst van de gevolgen van verkeersgedrag, dat in strijd is met één of meer wettelijke gedragsregels in het verkeer, kan worden afgeleid dat sprake is van schuld in vorenbedoelde zin. Wanneer bijvoorbeeld wordt aangevoerd dat verdachte ten tijde van het ongeval in verontschuldigbare onmacht verkeerde, kan van schuld niet worden gesproken.

De Hoge Raad vindt het onbegrijpelijk dat het hof zonder nader motivering de verklaring van verdachte terzijde heeft gelegd dat zij ten tijde van het ongeval een soort 'black-out' zou hebben gehad en daardoor geen schuld heeft aan het ongeval. Juist uit deze verklaring blijkt dat het de verdachte tengevolge van die plotseling opgekomen en voor haar onvoorziene black-out niet te verwijten is dat zij haar voertuig korte tijd niet onder controle had en gedurende die tijdsspanne op de andere weghelft is terechtgekomen. De Hoge Raad oordeelt derhalve dat nu het hof daaromtrent niets heeft overwogen en de bewijsmiddelen ook niets inhouden waaruit zou kunnen volgen dat die door de verdachte gestelde en door het hof aangenomen black-out wel voor rekening van de verdachte komt en haar kan worden verweten, de bewezenverklaring niet naar de eis der wet met redenen is omkleed.

Noot

Dit arrest is van belang omdat de Hoge Raad daarin een antwoord formuleert op de vraag of een enkele verkeersovertreding voldoende kan zijn voor het aannemen van schuld aan de gevolgen van een ongeval (art. 6 WVW 1994). Die vraag was niet door het cassatiemiddel opgeworpen, maar door A G Vellinga. In de gevolgde objectieve benadering past de vraag of één verkeersovertreding voor het bewijs van de schuld voldoende kan zijn, precies. Het antwoord dat de Hoge Raad geeft, is niet erg helder geformuleerd. Overwogen wordt dat niet in zijn algemeenheid valt aan te geven of een enkele overtreding voldoende kan zijn. Bedoeld is denk ik dat niet in zijn algemeenheid valt aan te geven of één overtreding voldoende is. Als de overweging zo wordt gelezen, luidt het antwoord op de vraag of een enkele overtreding voldoende kan zijn, bevestigend. Onder omstandigheden kan dat het geval zijn. Of dat in het concrete geval zo is, hangt af van ‘verschillende factoren’. De Hoge Raad noemt ‘de aard en de concrete ernst van de verkeersovertreding en de omstandigheden waaronder die overtreding is begaan’. Het gebruik van het enkelvoud (‘de verkeersovertreding’) bevestigt dat één overtreding voldoende kan zijn.