College Rechtsgelijkheid, Rechtszekerheid / Vertrouwen, en Transparantie - Rijksuniversiteit Groningen

Sheetnotes 18/19

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• Het gelijkheidsbeginsel als abbb wordt dit jaar behandeld in hoorcollege 1b. Het gelijkheidsbeginsel houdt in dat indien er sprake is van een en dezelfde bevoegdheid van een en hetzelfde bestuursorgaan moeten gelijk gevallen gelijk worden behandeld (en ongelijk naar de mate van het verschil). Dit betekent dus tevens dat verschillende gelijksoortige bestuursorganen met dezelfde bevoegdheid verschillend beleid mogen voeren. Het beroep op gelijkheidsbeginsel meestal zonder succes   omdat er altijd wel verschillen zijn tussen situaties. Het gelijkheidsbeginsel bestaat ook in het Europees recht. 
• Het rechtszekerheidsbeginsel als abbb wordt dit jaar behandeld in hoorcollege 1b. Het recht dient kenbaar en duidleijk te zien. Geen sprake van terugwerkende kracht. 
• Het vertrouwensbeginsel als abbb wordt dit jaar behandeld in hoorcollege 1b. Het gaat bij het vertrouwensbeginsel om de vraag of er sprake is van een gerechtvaardige verwachting. Hierbij dien je allereerst de volgende vragen te beantwoorden:

1. Toerekenbaar aan bestuursorgaan?

- Gedraging van bestuursorgaan zelf of namens bestuursorgaan in mandaat 

- Toerekenbare schijn van bevoegdheid 

2. Welke gedraging? 

- Feitelijk handelen of een rechtshandeling bijvoorbeeld een beschikking

3.Geen/onvolledig/onjuiste info door burger?

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Geen sprake van onderwerpen die niet worden behandeld in de literatuur

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Geen sprake van recente ontwikkelingen in het vakgebied.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Belangrijk voor het tentamen is dat er een verschil bestaat tussen rechtsbeginselen en algemene beginselen van behoorlijk bestuur (hierna: abbb). Algemene rechtsbeginselen gelden over de volle breedte van het recht, abbb gelden daarentegen alleen voor het bestuursrecht. Rechtsbeginselen gelden voor alle actoren terwijl abbb gelden voor specifieke invulling (gedragsnormen/toetsingsnormen).
• Voor het tentamen is het belangrijk te weten wat schaarse vergunning zijn. Hierbij gaat het om een vergunning waarvan het aantal op voorhand is beperkt tot een bepaald maximum. Dit wordt ook wel een plafond genoemd. Bij schaarse vergunningen is het van belang dat er sprake is van transparatie jegens elke potentiële aanvrager. Ten aanzien van het plafond, de criteria en de verdelingsprocedure.

Hoorcollegeaantekeningen 17/18

Specialiteitsbeginsel

Overheidsbevoegdheden worden alleen uitgeoefend in het algemeen belang en daarbinnen alleen voor specifieke doeleinden. Daarom zijn overheidsbevoegdheden altijd doelgebonden en is gebruik voor andere doeleinden niet toegestaan (detournement de pouvoir).

Specialiteit is een uitwerking van legaliteit. In art. 3:2 e.v. Awb staan een paar eisen voor het nemen van besluiten. Dit zijn bijvoorbeeld de zorgvuldige voorbereiding, de belangenafweging en het verbod van ddp. In de leden van art. 3:4 staan de eisen voor het afwegen van belangen opgesomd. Bij het afwegen van die belangen moet je alleen de doelgebonden afwegen. Een examinator bij de universiteit moet dus examineren met als doel studenten af te leveren die de stof beheersen en daarbij geen andere belangen meenemen.

Kringen van belangen

Drie kringen van belangen die onderscheiden kunnen worden zijn:

• Wanneer ben je belanghebbende (1:2)?

• Welke belangen moeten in de beslissing meegewogen worden (3:4)?

• Relativiteit (8:69a)

Belangenafweging?

Bekijk of er sprake van discretionaire of gebonden bevoegdheid? Bij een discretionaire bevoegdheid kan er beoordelingsvrijheid of beleidsvrijheid zijn. Bij beleidsvrijheid heb je dan nog de of-vraag en de hoe-vraag.
Vaak is er eerst een voorwaarde waaraan voldaan moet zijn voor een bevoegdheid. Indien iemand voldoet aan de wettelijke voorwaarden… Dan is er nog de of-vraag en de hoe-vraag.

Het specialiteitsbeginsel speelt alleen in gevallen met discretionaire bevoegdheid.

Bij de of-vraag is het heel strikt over de vraag of de bevoegdheid uitgeoefend wordt, bij de hoe vraag is er iets meer ruimte voor speling.
Er zijn vier soorten belangen te onderscheiden:

• Algemeen belang waarop vergunningstelsel is gericht. De wet kan expliciet informatie geven over welke belangen kunnen leiden tot het weigeren/verlenen van een vergunning en daarbij het verbinden van extra voorschriften daaraan. Als die expliciete informatie er niet is, moet je aan de hand van de considerans, toelichting of de plaats/locatie in regeling wat het doel van de regeling is.

• Vreemd algemeen belang.

• Particuliere belangen van aanvrager

• Particuliere belangen van derden